Phạt tiền đến 15.000.000 đồng khi vi phạm về tắt mở quảng cáo hoặc quảng cáo lẫn vào phần nội dung tin, bài

Quảng cáo là việc sử dụng các phương tiện nhằm giới thiệu đến công chúng sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ có mục đích sinh lợi; sản phẩm, dịch vụ không có mục đích sinh lợi; tổ chức, cá nhân kinh doanh sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ được giới thiệu, trừ tin thời sự; chính sách xã hội; thông tin cá nhân.

Sự ra đời của quảng cáo đóng vai trò to lớn cho đời sống kinh tế xã hội, phát triển nền kinh tế thị trường và đưa lại thu nhập lợi ích lớn cho doanh nghiệp. Tuy nhiên, việc quảng cáo chỉ hợp pháp và đưa lại những ưu điểm khi được phép thực hiện các hoạt động mà pháp luật không cấm và chỉ những quảng cáo đáp ứng được điều kiện thì mới được phép phổ biến đến công chúng.

Nghị định 38/2021/NĐ-CP quy định một số biện pháp xử phạt chính và bổ sung đối với các hành vi liên quan đến quảng cáo trên báo điện tử và trang thông tin điện tử, cùng các hành vi chính sau đây:

1. Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 15.000.000 đồng

Đối với một trong các hành vi sau đây:

• Không thiết kế để độc giả có thể chủ động tắt hoặc mở quảng cáo không ở vùng cố định;
• Thời gian chờ tắt hoặc mở quảng cáo không ở vùng cố định vượt quá 1,5 giây.
• Thiết kế, bố trí phần quảng cáo lẫn vào phần nội dung tin, bài.

Sự xuất hiện của ngành khoa học thông tin, đặc biệt là dưới sự tác động của cuộc cách mạng công nghệ 4.0 đã làm báo điện tử và trang thông tin điện tử trở thành một phương tiện đắc lực để truyền bá thông tin. Việc ra quy định này hiện nay đang còn gặp nhiều tranh cãi, đặc biệt “Thời gian chờ tắt hoặc mở quảng cáo không ở vùng cố định vượt quá 1,5 giây” Có nghĩa thời lượng quảng cáo tối đa 1,5 giây, sau đó người dùng có thể bấm nút bỏ qua. Hiện Facebook và Google (nền tảng xuyên biên giới) dẫn đầu thị phần doanh số quảng cáo trực tuyến tại Việt Nam, chiếm hơn 80% tổng doanh thu. Giao diện của các nền tảng này hiện cho phép người xem chỉ có thể bỏ qua quảng cáo sau ít nhất là 5 giây. Do đó, nếu quảng cáo trên báo chí của các doanh nghiệp trong nước đang bị siết chặt bởi quy định nghiêm ngặt của nghị định 38, thì các doanh nghiệp quảng cáo xuyên biên giới lại có lợi thế vì không chịu ràng buộc này. Cơ quan quản lý nhà nước khó xử lý sai phạm của các nền tảng này khi họ không có trụ sở tại Việt Nam. Điều này đã tạo nên sự cạnh tranh bất bình đẳng giữa các doanh nghiệp quảng cáo trong nước/các cơ quan báo chí với các mạng lưới quảng cáo xuyên biên giới, bảo hộ cho hoạt động quảng cáo của các nền tảng này trong khi hiện họ có rất nhiều vấn đề sai phạm về nội dung và chất lượng quảng cáo chưa được khắc phục triệt để.

Việc quy định này có thể hiểu như sau, đối với phần quảng cáo này, không có quy định hạn chế về thời lượng quảng cáo, cũng như không phải thêm thiết kế để độc giả chủ động tắt hoặc mở quảng cáo. Đối với những quảng cáo không ở vùng cố định thì phải thiết kế để độc giả có thể chủ động tắt hoặc mở quảng cáo, thời gian chờ tắt hoặc mở quảng cáo tối đa là 1,5 giây. Việc xử lý hành vi vi phạm quy định về quảng cáo không ở vùng cố định này đã được quy định từ Nghị định 158/2013, không có sự thay đổi về đối tượng, hành vi và mức xử phạt đều phù hợp với quy định của Luật Quảng cáo và Luật Xử lý vi phạm Hành chính.

Trước ý kiến cho rằng, nếu thực hiện Nghị định 38 về việc quy định thời gian cắt, ngừng quảng cáo không ở vùng cố định của báo điện tử không vượt quá 1,5 giây là giảm doanh thu quảng cáo, ảnh hưởng đến đến sự phát triển của báo điện tử, bà Trịnh Thị Thủy – Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phân tích:

Thứ nhất các loại hình báo chí đều có quy định về những vùng cố định, không gian và thời lượng dành riêng cho quảng cáo, nhưng quy định về quảng cáo không ở vùng cố định ở báo hình, báo in không có. Vì vậy, quy định đối với báo điện tử hiện nay là vẫn được quảng cáo ở những vùng không cố định, nhưng phải đảm bảo thiết kế để độc giả có thể chủ động tắt hoặc mở quảng cáo, thời gian chờ tắt hoặc mở quảng cáo không ở vùng cố định không vượt quá 1,5 giây. Chúng tôi đề nghị hết sức lưu ý từ “chủ động” bởi đây là quyền của độc giả. Ở những bài quan trọng, họ có thể tắt quảng cáo để không bị ảnh hưởng; nếu họ không muốn tắt thì quảng cáo vẫn có thể phát tiếp, không bị khống chế về mặt thời gian.

Như vậy, quy định này không làm hạn chế hoạt động quảng cáo của báo điện tử, mà chỉ cần đáp ứng hai yêu cầu của người xem: có phím để tắt và nếu có thiết kế tắt – mở thì phải trong vòng 1,5 giây, tránh trường hợp độc giả phải xem quảng cáo cưỡng bức, gây ức chế, lại không thể xem đầy đủ thông tin mà độc giả thích đọc.

Thứ hai, quy định trên đã có từ Nghị định 158, các báo điện tử đã có thời gian thực hiện quy định trên gần 10 năm nay. Hành vi vi phạm và mức xử phạm cũng được quy định tại Nghị định 158 trong suốt thời gian này. Vì vậy, khi Nghị định 38 được ban hành, không tác động đến doanh thu của báo điện tử.

Do đó, việc vi phạm quy định này bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 15.000.000 đồng

Theo thông lệ quốc tế, với báo chí miễn phí tương tự như ở Việt Nam, quảng cáo được phép xen kẽ với nội dung tin/bài và tùy biến dựa trên đối tượng đọc báo. Người đọc có quyền nhấp chuột xem hay bỏ qua nội dung quảng cáo. Tuy nhiên, nghị định 38 lại xử phạt và buộc gỡ bỏ. Dù hướng đến mục tiêu bảo vệ quyền lợi độc giả, song quy định trên lại thiếu công bằng trong việc đảm bảo quyền của cá nhân/tổ chức mua dịch vụ quảng cáo, cũng như doanh nghiệp cung cấp dịch vụ quảng cáo. Các công cụ tiếp cận khách hàng thông qua sản phẩm truyền thông chính thống bị thu hẹp, gây nhiều trở ngại, khó khăn cho ngành quảng cáo. Trong khi báo chí vốn là kênh uy tín để doanh nghiệp tiếp cận khách hàng.

Với những điểm sót ở trên, Hiệp hội Quảng cáo Việt Nam đã gửi công văn đề nghị Bộ Thông tin - truyền thông kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo việc rà soát, đánh giá lại tính khả thi của các quy định tại nghị định 38, sớm phê chuẩn kế hoạch sửa đổi Luật quảng cáo phù hợp với xu thế phát triển hiện nay.

2. Biện pháp khắc phục hậu quả:

Biện pháp khắc phục hậu quả được hiểu là hình thức cưỡng chế do Nhà nước tiến hành, buộc người có hành vi vi phạm hành chính phải thực hiện những nghĩa vụ pháp lý nhất định nhằm hạn chế hoặc khôi phục lại tình trạng ban đầu do vi phạm hành chính gây ra. Khi vi phạm quy định về tổ chức lễ hội, ngoài hình thức xử phạt chính là phạt tiền thì có thể chịu các biện pháp khắc phục hậu quả buộc tháo gỡ quảng cáo đối với hành vi:

• Không thiết kế để độc giả có thể chủ động tắt hoặc mở quảng cáo không ở vùng cố định;
• Thời gian chờ tắt hoặc mở quảng cáo không ở vùng cố định vượt quá 1,5 giây;
• Thiết kế, bố trí phần quảng cáo lẫn vào phần nội dung tin, bài.

Như vậy, với những bài viết vi phạm quy định quảng cáo trên báo điện tử và trang thông tin điện tử ngoài việc chịu mức phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 15.000.000 đồng thì còn phải tháo gỡ quảng cáo ra khỏi các tác phẩm đó.

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết về Nghị định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa và quảng cáo

Luật Hoàng Anh