Phạt tiền đến 30.000.000 khi vi phạm các quy định về quảng cáo sản phẩm sữa và sản phẩm dinh dưỡng bổ sung dùng cho trẻ

Sữa là một chất lỏng màu trắng đục được tạo ra bởi giống cái của động vật có vú (bao gồm cả động vật đơn huyệt). Khả năng tạo ra sữa là một trong những đặc điểm phân định động vật có vú. Sữa được tạo ra làm nguồn dinh dưỡng ban đầu cho các con sơ sinh trước khi chúng có thể tiêu hóa các loại thực phẩm khác. Sữa được tiết ra ban đầu gọi là sữa non có chứa các kháng thể từ mẹ để cung cấp cho con non, do đó sữa non giúp con non giảm nguy cơ bị nhiễm một số bệnh. Khoản 4.2, Điều 4 Thông tư số 03/2017/TT-BYT quy định Sản phẩm sữa là sản phẩm thu được từ quá trình chế biến sữa, có thể bổ sung phụ gia thực phẩm và các thành phần khác cần thiết cho quá trình chế biến.

Khoản 3, Điều 2, Nghị định 100/2014/NĐ-CP định nghĩa Sản phẩm dinh dưỡng bổ sung (viết tắt là thức ăn bổ sung) là thức ăn dạng sệt hoặc đặc có đủ 04 nhóm thành phần: Tinh bột, chất đạm, chất béo, vitamin và khoáng chất được chế biến sẵn để ăn bổ sung thêm cùng với sữa mẹ hoặc sản phẩm sữa thay thế sữa mẹ dùng cho trẻ dưới 24 tháng tuổi.

Như vậy, sản phẩm sữa và sản phẩm dinh dưỡng bổ sung dùng cho trẻ em là 02 trong số các danh mục sản phẩm hàng hóa, dịch vụ đặc biệt quy định tại Thông tư 09/2015/TT-BYT cho nên, khi quảng cáo cần phải đáp ứng những quy định của pháp luật quảng cáo và pháp luật khác có liên quan. Trường hợp khi vi phạm thì chịu chế tài hành chính theo Điều 55, Nghị định 38/2021/NĐ-CP

1. Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 15.000.000 đồng

• Đối với hành vi quảng cáo sữa và sản phẩm dinh dưỡng bổ sung dùng cho trẻ có nội dung không phù hợp với Giấy tiếp nhận bản công bố hợp quy hoặc hồ sơ đăng ký bản công bố sản phẩm hoặc hồ sơ tự công bố sản phẩm hoặc hồ sơ đăng ký xác nhận nội dung quảng cáo.

Giấy tiếp nhận bản công bố hợp quy là kết quả cuối cùng của thủ tục đăng ký bản công bố sản phẩm. Để được lấy kết quả cuối cùng, Tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh sản phẩm là sữa, sản phẩm dinh dưỡng bổ sung dùng cho trẻ em nộp hồ sơ đăng ký bản công bố sản phẩm qua hệ thống dịch vụ công trực tuyến hoặc đường bưu điện hoặc nộp trực tiếp đến cơ quan tiếp nhận hồ sơ có thẩm quyền.

Trong thời hạn 07 (bảy) ngày làm việc kể từ khi nhận đủ hồ sơ đăng ký bản công bố sản phẩm đối với phụ gia thực phẩm hỗn hợp có công dụng mới, phụ gia thực phẩm chưa có trong danh mục phụ gia được phép sử dụng hoặc không đúng đối tượng sử dụng trong thực phẩm do Bộ trưởng Bộ Y tế quy định, thực phẩm dinh dưỡng y học, thực phẩm dùng cho chế độ ăn đặc biệt, sản phẩm dinh dưỡng dùng cho trẻ đến 36 tháng tuổi và 21 ngày làm việc đối với thực phẩm bảo vệ sức khỏe, cơ quan tiếp nhận có trách nhiệm thẩm định hồ sơ và cấp Giấy tiếp nhận đăng ký bản công bố sản phẩm.

Ngoài ra, tổ chức, cá nhân nói trên cũng có thể tự công bố sản phẩm theo bộ hồ sơ được quy định tại Điều 5, Nghị định 15/2018/NĐ-CP.

Như vậy, để quảng cáo các sản phẩm sữa, sản phẩm dinh dưỡng bổ sung, trước khi quảng cáo, tổ chức, cá nhân có sản phẩm quảng cáo phải đăng ký nội dung quảng cáo với cơ quan cấp Giấy tiếp nhận bản đăng ký công bố sản phẩm theo quy định hiện hành. Nội dung quảng cáo phải phù hợp với công dụng, tác dụng của sản phẩm đã được công bố trong bản công bố sản phẩm là trách nhiệm của chủ cơ sở, tổ chức. Trường hợp nội dung các sự khác biệt thì đồng nghĩa với việc chủ thể vi phạm pháp luật và chịu chế tài xử phạt chính là phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 15.000.000 đồng.

Quy định này giữ nguyên so với Nghị định 158/2013/NĐ-CP tại Khoản 1, Điều 73, theo đó, phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 15.000.000 đồng đối với hành vi quảng cáo sữa và sản phẩm dinh dưỡng dùng cho trẻ có nội dung không phù hợp với Giấy tiếp nhận bản công bố hợp quy hoặc Giấy xác nhận công bố phù hợp quy định an toàn thực phẩm.

2. Phạt tiền từ 15.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng

Đối với hành vi quảng cáo sữa và sản phẩm dinh dưỡng bổ sung dùng cho trẻ mà thiếu một trong các nội dung sau đây:

a. Tên sản phẩm;

b. Tên và địa chỉ của tổ chức, cá nhân chịu trách nhiệm đưa sản phẩm ra thị trường.

Sữa và sản phẩm dinh dưỡng bổ sung dùng cho trẻ phải đảm bảo an toàn bởi tác động trực tiếp đến sức khỏe trẻ nhỏ - một đối tượng đặc biệt và giành nhiều sự quan tâm khi cần phải bổ sung các chất tốt, sạch, nuôi sống cơ thể. Vì vậy, bên cạnh việc nội dung quảng cáo sản phẩm sữa và sản phẩm dinh dưỡng bổ sung dùng cho trẻ phải phù hợp với Giấy tiếp nhận bản công bố hợp quy hoặc Giấy xác nhận công bố phù hợp quy định an toàn thực phẩm thì quảng cáo sản phẩm sữa và sản phẩm dinh dưỡng bổ sung dùng cho trẻ phải có các nội dung sau đây:

• Tên sản phẩm sữa và sản phẩm dinh dưỡng bổ sung dùng cho trẻ;
• Tên, địa chỉ của tổ chức, cá nhân chịu trách nhiệm đưa sản phẩm ra thị trường.

Những tiêu chí trên là một trong các căn cứ để người tiêu dùng định giá sản phẩm, xem nguồn gốc có an toàn không, của ai sản xuất và có đủ tin tưởng để mình sử dụng không. Hầu hết, dựa vào thói quen tiêu dùng, người Việt Nam quan tâm nhiều đến thương hiệu, tổ chức cá nhân chịu trách nhiệm. Nếu không cung cấp được các thông tin trên, chịu mức phạt tiền từ 15.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng, giữ nguyên với quy định tại Khoản 2, Điều 73, Nghị định 158/2013/NĐ-CP.

3. Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng

Đối với hành vi quảng cáo thức ăn bổ sung dùng cho trẻ dưới 24 tháng tuổi mà không bảo đảm một trong các yêu cầu sau đây:

• Phần đầu của quảng cáo phải có nội dung: "Sữa mẹ là thức ăn tốt nhất cho sức khỏe và sự phát triển toàn diện của trẻ nhỏ".
• Nội dung quảng cáo phải nêu rõ “Sản phẩm này là thức ăn bổ sung và được ăn thêm cùng với sữa mẹ dùng cho trẻ trên 06 tháng tuổi”.

Điểm a, Khoản 2, Điều 6, Nghị định 100/2014/NĐ-CP quy định khi quảng cáo thức ăn bổ sung dùng cho trẻ dưới 24 tháng tuổi, phần đầu của quảng cáo phải có nội dung: "Sữa mẹ là thức ăn tốt nhất cho sức khỏe và sự phát triển toàn diện của trẻ nhỏ. Nghiêm cấm quảng cáo sản phẩm sữa thay thế sữa mẹ dùng cho trẻ dưới 24 tháng tuổi.

Tiếp đó, Điểm b, Khoản 2, Điều 6, Nghị định 100/2014/NĐ-CP cũng chỉ rõ Nội dung quảng cáo phải nêu rõ “Sản phẩm này là thức ăn bổ sung và được ăn thêm cùng với sữa mẹ dùng cho trẻ trên 06 tháng tuổi”; phù hợp với Tài liệu thông tin, giáo dục, truyền thông về nuôi dưỡng trẻ nhỏ; Tài liệu thông tin, giáo dục, truyền thông về sử dụng các sản phẩm dinh dưỡng dùng cho trẻ nhỏ và quy định khác của pháp luật về quảng cáo và an toàn thực phẩm.

Một trong những lý do pháp luật Việt Nam quy định chặt chẽ về hoạt động quảng cáo thức ăn bổ sung nhằm giảm tỷ lệ suy dinh dưỡng trên cơ sở khuyến khích và bảo vệ việc nuôi con bằng sữa mẹ, nêu lên lợi ích và tính ưu việt của việc nuôi trẻ bằng sữa mẹ, khẳng định sữa mẹ là thức ăn tốt nhất cho sức khỏe và sự phát triển toàn diện của trẻ nhỏ; các yếu tố chống nhiễm khuẩn, đặc biệt là kháng thể chỉ có trong sữa mẹ có tác dụng giúp cho trẻ phòng, chống bệnh tiêu chảy, nhiễm khuẩn đường hô hấp và một số bệnh nhiễm khuẩn khác.

Khoa học chứng minh, việc nuôi con bằng sữa mẹ, đặc biệt là trẻ em dưới 24 tháng tuổi có lợi cho bé bởi có lượng chất béo, đường, nước, protein và khoáng chất cần thiết cho sự tăng trưởng và phát triển của bé. Trong từng giai đoạn, sữa mẹ sẽ thay đổi để phù hợp với nhu cầu dinh dưỡng và phát triển của trẻ. Sữa mẹ dễ tiêu hóa hơn sữa công thức, có chứa các kháng thể giúp bảo vệ trẻ sơ sinh khỏi các căn bệnh, chẳng hạn như nhiễm trùng tai, tiêu chảy, bệnh hô hấp và dị ứng; làm giảm nguy cơ mắc hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh (SIDS).

Khi quảng cáo phần mở đầu thiếu trong các nội dung được nói đến ở trên thì chịu mức phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng, điểm mới của Nghị định 38/2021/NĐ-CP so với quy định tại Nghị định 158/2013/NĐ-CP trước đó.

4. Biện pháp khắc phục hậu quả với các hành vi vi phạm các quy định về quảng cáo sản phẩm sữa và sản phẩm dinh dưỡng bổ sung dùng cho trẻ

Biện pháp khắc phục hậu quả được hiểu là hình thức cưỡng chế do Nhà nước tiến hành, buộc người có hành vi vi phạm hành chính phải thực hiện những nghĩa vụ pháp lý nhất định nhằm hạn chế hoặc khôi phục lại tình trạng ban đầu do vi phạm hành chính gây ra. Trong đó, buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu đối với hành vi vi phạm là một trong những biện pháp chung quy định trong xử phạt vi phạm hành chính nhằm khắc phục lỗi của chủ thể.

Việc vi phạm phạm các quy định về quảng cáo sản phẩm sữa và sản phẩm dinh dưỡng bổ sung dùng cho trẻ ngoài mức phạt tiền tối thiểu là 10.000.000 đồng và tối đa là 30.000.000 thì một số hành vi còn phải chịu các biện pháp phục hậu quả bổ sung như sau:

a. Buộc cải chính thông tin

Cải chính thông tin là một trong các biện pháp khắc phục hậu quả tại Nghị định 38/2021/NĐ-CP trên tinh thần của Luật xử lý vi phạm hành chính năm 2012. Theo đó, cá nhân, tổ chức vi phạm hành chính phải cải chính thông tin sai sự thật hoặc gây nhầm lẫn đã được công bố, đưa tin trên chính phương tiện thông tin đại chúng, trang thông tin điện tử đã công bố, đưa tin; nếu cá nhân, tổ chức vi phạm hành chính không tự nguyện thực hiện thì bị cưỡng chế thực hiện. Biện pháp này áp dụng đối với hành vi:

- Quảng cáo sữa và sản phẩm dinh dưỡng bổ sung dùng cho trẻ có nội dung không phù hợp với Giấy tiếp nhận bản công bố hợp quy hoặc hồ sơ đăng ký bản công bố sản phẩm hoặc hồ sơ tự công bố sản phẩm hoặc hồ sơ đăng ký xác nhận nội dung quảng cáo.

- Quảng  cáo sữa và sản phẩm dinh dưỡng bổ sung dùng cho trẻ mà thiếu một trong các nội dung sau đây:

• Tên sản phẩm;
• Tên và địa chỉ của tổ chức, cá nhân chịu trách nhiệm đưa sản phẩm ra thị trường.

b. Buộc tháo gỡ, tháo dỡ, xóa quảng cáo hoặc thu hồi sản phẩm in, tạp chí in quảng cáo

Cá nhân, tổ chức vi phạm hành chính phải xóa quảng cáo hoặc thu hồi sản phẩm in, tạp chí in quảng cáo; nếu cá nhân, tổ chức vi phạm hành chính không tự nguyện thực hiện thì bị cưỡng chế thực hiện là một trong những biện pháp được quy định trong Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012. Các hành vi sau ngoài việc chịu mức phạt tiền theo Điều 55, Nghị định 38/2021/NĐ-CP thì không được quảng cáo những sản phẩm này

- Quảng cáo sữa và sản phẩm dinh dưỡng bổ sung dùng cho trẻ có nội dung không phù hợp với Giấy tiếp nhận bản công bố hợp quy hoặc hồ sơ đăng ký bản công bố sản phẩm hoặc hồ sơ tự công bố sản phẩm hoặc hồ sơ đăng ký xác nhận nội dung quảng cáo.

- Quảng  cáo sữa và sản phẩm dinh dưỡng bổ sung dùng cho trẻ mà thiếu một trong các nội dung sau đây:

• Tên sản phẩm;
• Tên và địa chỉ của tổ chức, cá nhân chịu trách nhiệm đưa sản phẩm ra thị trường.

c. Buộc loại bỏ nội dung vi phạm ra khỏi sản phẩm quảng cáo

Cá nhân, tổ chức sản xuất, kinh doanh hàng hóa hoặc sử dụng phương tiện kinh doanh, vật phẩm chứa yếu tố vi phạm trên hàng hóa, bao bì hàng hóa, phương tiện kinh doanh, vật phẩm thì phải loại bỏ các yếu tố vi phạm đó; nếu cá nhân, tổ chức vi phạm hành chính không tự nguyện thực hiện thì bị cưỡng chế thực hiện. Đối với các hành vi vi phạm quy định về sản phẩm quảng cáo thiếu những nội dung dưới đây thì áp dụng mức phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng kèm theo xóa bỏ quảng cáo vì không nêu được nội dung mà pháp luật quy định:

• Quảng cáo thức ăn bổ sung dùng cho trẻ dưới 24 tháng tuổi mà không bảo đảm một trong các yêu cầu sau đây:
• Phần đầu của quảng cáo phải có nội dung: "Sữa mẹ là thức ăn tốt nhất cho sức khỏe và sự phát triển toàn diện của trẻ nhỏ".
• Nội dung quảng cáo phải nêu rõ “Sản phẩm này là thức ăn bổ sung và được ăn thêm cùng với sữa mẹ dùng cho trẻ trên 06 tháng tuổi”.

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết về Nghị định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa và quảng cáo

Luật Hoàng Anh