Phạt tiền đối với hành vi vi phạm các quy định về quảng cáo mỹ phẩm

Khoản 1, Điều 2, Thông tư 06/2011/TT-BYT về quản lý mỹ phẩm định nghĩa như sau: Sản phẩm mỹ phẩm là một chất hay chế phẩm được sử dụng để tiếp xúc với những bộ phận bên ngoài cơ thể con người (da, hệ thống lông tóc, móng tay, móng chân, môi và cơ quan sinh dục ngoài) hoặc răng và niêm mạc miệng với mục đích chính là để làm sạch, làm thơm, thay đổi diện mạo, hình thức, điều chỉnh mùi cơ thể, bảo vệ cơ thể hoặc giữ cơ thể trong điều kiện tốt.

Như vậy, mỹ phẩm là những chất hoặc sản phẩm được dùng để trang điểm hoặc thay đổi diện mạo hoặc mùi hương cơ thể người. Chúng thường là hỗn hợp các hợp chất hóa học; một số xuất phát từ nguồn gốc tự nhiên (như dầu dừa) và một số được tổng hợp. Hiện nay, các loại mỹ phẩm phổ biến gồm có son môi, mascara, phấn mắt, kem nền, phấn má hồng, phấn phủ, sữa rửa mặt và sữa dưỡng thể, dầu gội, sản phẩm tạo kiểu tóc (gel vuốt tóc, gôm xịt tóc,...), nước hoa. Mỹ phẩm thường được thoa lên mặt để làm nổi bật diện mạo nên còn được gọi là đồ trang điểm hay đồ hóa trang.

Sản phẩm mỹ phẩm được bán chạy phần lớn nhờ tên thương hiệu và quảng cáo tốt. Do đó, trong trường hợp quảng cáo mỹ phẩm thuộc hàng hóa, dịch vụ đặc biệt cho nên cần đáp ứng những yêu cầu về quảng cáo mỹ phẩm. Quảng cáo mỹ phẩm là các hoạt động giới thiệu, quảng bá mỹ phẩm nhằm thúc đẩy quá trình sản xuất, bán, sử dụng mỹ phẩm. Trường hợp vi phạm chịu các chế tài quy định tại Điều 51, Nghị định 38/2021/NĐ-CP.

1. Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng

• Đối với hành vi quảng cáo mỹ phẩm đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp giấy tiếp nhận nhưng khi quảng cáo ở địa phương khác mà không thông báo cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền nơi quảng cáo biết.

Khi quảng cáo mỹ phẩm, các đơn vị chỉ được phép quảng cáo, tổ chức hội thảo, sự kiện giới thiệu các sản phẩm mỹ phẩm khi có Phiếu tiếp nhận hồ sơ đăng ký quảng cáo, tổ chức hội thảo, sự kiện giới thiệu mỹ phẩm theo quy định của pháp luật. Đồng thời tổ chức, cá nhân trước khi tổ chức hội thảo, sự kiện giới thiệu mỹ phẩm phải gửi 01 bộ hồ sơ theo quy định hiện hành về Sở Y tế địa phương nơi tổ chức hội thảo, sự kiện giới thiệu mỹ phẩm. Phong bì đựng hồ sơ ghi rõ "Hồ sơ đăng ký tổ chức hội thảo, sự kiện giới thiệu mỹ phẩm".

Sau khi nhận được Phiếu tiếp nhận hồ sơ đăng ký quảng cáo mỹ phẩm, đơn vị muốn quảng cáo trên các phương tiện quảng cáo thuộc địa phương khác nơi gửi hồ sơ đăng ký quảng cáo thì phải gửi thông báo bằng văn bản kèm theo bản sao có chứng thực hợp lệ Phiếu tiếp nhận hồ sơ đăng ký quảng cáo mỹ phẩm và toàn bộ nội dung quảng cáo có liên quan đã đăng ký (kịch bản hoặc mẫu quảng cáo) cho Sở Y tế địa phương nơi dự định tiến hành quảng cáo trước khi tiến hành quảng cáo ít nhất 03 ngày làm việc.

Như vậy, khi quảng cáo mỹ phẩm thì bên cạnh việc được cấp giấy tiếp nhận quảng cáo thì còn phải thông báo Sở Y tế các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (trừ các hình thức quảng cáo thực hiện theo Thông tư liên tịch số 06/2007/TTLT/BVHTT-BYT-BNN-BXD ngày 28/02/2007 của liên Bộ Văn hoá Thông tin, Bộ Y tế, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Xây dựng về việc hướng dẫn thủ tục cấp giấy phép thực hiện quảng cáo một cửa liên thông) tiếp nhận và giải quyết hồ sơ đăng ký quảng cáo mỹ phẩm, tổ chức hội thảo, sự kiện giới thiệu mỹ phẩm. Vì vậy, trường hợp quảng cáo mỹ phẩm đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp giấy tiếp nhận nhưng khi quảng cáo ở địa phương khác mà không thông báo cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền nơi quảng cáo biết chịu mức tiền phạt từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng

Quy định này có sự thay đổi so với Nghị định 158/2013/NĐ-CP khi phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng đối với hành vi quảng cáo mỹ phẩm đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp giấy tiếp nhận nhưng khi quảng cáo ở địa phương khác mà không thông báo cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền nơi quảng cáo biết.

2. Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 15.000.000 đồng

Đối với hành vi không đọc rõ ràng một trong các thông tin: tên mỹ phẩm, tên và địa chỉ của tổ chức, cá nhân chịu trách nhiệm đưa sản phẩm ra thị trường và các cảnh báo theo quy định khi quảng cáo trên báo nói, báo hình.

Tên mỹ phẩm là tên được đặt cho một sản phẩm mỹ phẩm, có thể là tên mới tự đặt cùng với thương hiệu hoặc tên của nhà sản xuất. Các ký tự cấu thành tên sản phẩm phải là các ký tự có gốc chữ cái Latin.

Tổ chức, cá nhân chịu trách nhiệm đưa sản phẩm ra thị trường là tổ chức, cá nhân đứng tên trên hồ sơ công bố sản phẩm mỹ phẩm và chịu trách nhiệm về sản phẩm mỹ phẩm đó trên thị trường.

Báo nói là loại hình báo chí sử dụng tiếng nói, âm thanh, được truyền dẫn, phát sóng trên các hạ tầng kỹ thuật ứng dụng công nghệ khác nhau.

Báo hình là loại hình báo chí sử dụng hình ảnh là chủ yếu, kết hợp tiếng nói, âm thanh, chữ viết, được truyền dẫn, phát sóng trên các hạ tầng kỹ thuật ứng dụng công nghệ khác nhau.

Việc quảng cáo trên sản phẩm sẽ được người sử dụng nhận biết qua việc đọc hoặc nghe để nắm bắt thông tin, cho nên cần tính chính xác. Bởi vậy, hành vi này khi vi phạm áp dụng mức tiền phạt từ 10.000.000 đồng đến 15.000.000 đồng

3. Phạt tiền từ 15.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng

Đối với một trong các hành vi sau đây:

a. Quảng cáo mỹ phẩm có tác dụng không phù hợp với công bố tính năng sản phẩm mỹ phẩm.

Tính năng mỹ phẩm là tính chất và chức năng của sản phẩm, là một đặc điểm thuộc về sự vật, hiện tượng đó. Một trong những quy định về quảng cáo mỹ phẩm phải đảm bảo được yếu tố về Nội dung quảng cáo mỹ phẩm phải phù hợp với các tài liệu chứng minh tính an toàn và hiệu quả của mỹ phẩm và phải tuân thủ theo hướng dẫn về công bố tính năng sản phẩm mỹ phẩm của ASEAN.

Việc quảng cáo tác phẩm nhưng tính năng không tương đồng có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng đối với người sử dụng bởi họ nhận biết mỹ phẩm quan công dụng để mua về tiêu dùng và việc quảng cáo mỹ phẩm có tác dụng không phù hợp với công bố tính năng sản phẩm mỹ phẩm làm ảnh hưởng đến sức khỏe, tính mạng. Do vậy, hành vi này khi vi phạm chịu mức phạt tiền từ 15.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng.

Đây là điểm mới của Nghị định 38/2021/NĐ-CP mà trước đó, Nghị định 158/2013/NĐ-CP không quy định.

b. Quảng cáo mỹ phẩm chưa được cấp số tiếp nhận Phiếu công bố sản phẩm mỹ phẩm hoặc số tiếp nhận Phiếu công bố sản phẩm mỹ phẩm hết thời hạn.

Số tiếp nhận Phiếu công bố sản phẩm mỹ phẩm là số do cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền cấp khi tiếp nhận hồ sơ công bố sản phẩm mỹ phẩm. Số tiếp nhận Phiếu công bố có giá trị chứng nhận sản phẩm mỹ phẩm đã được tổ chức, cá nhân chịu trách nhiệm đưa sản phẩm ra thị trường khai báo với cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền về việc mỹ phẩm sẽ được lưu thông trên thị trường mà không có giá trị chứng nhận sản phẩm đó đảm bảo tính an toàn, hiệu quả, đáp ứng tất cả các yêu cầu của Hiệp định mỹ phẩm ASEAN và các phụ lục (Annexes) kèm theo.

Các tổ chức, cá nhân chịu trách nhiệm đưa sản phẩm mỹ phẩm ra thị trường chỉ được phép đưa mỹ phẩm ra lưu thông khi đã được cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền cấp số tiếp nhận Phiếu công bố sản phẩm mỹ phẩm và phải hoàn toàn chịu trách nhiệm về tính an toàn, hiệu quả và chất lượng sản phẩm. Cơ quan nhà nước có thẩm quyền sẽ tiến hành kiểm tra hậu mại khi sản phẩm lưu thông trên thị trường.

Số tiếp nhận Phiếu công bố sản phẩm mỹ phẩm có giá trị 05 năm kể từ ngày cấp. Hết thời hạn 05 năm, tổ chức, cá nhân muốn tiếp tục đưa sản phẩm mỹ phẩm ra lưu thông trên thị trường thì phải công bố lại trước khi số tiếp nhận Phiếu công bố sản phẩm mỹ phẩm hết hạn và phải nộp lệ phí theo quy định.

Như vậy, từ những quy định trên cho thấy để lưu hành sản phẩm mỹ phẩm ra thị trường thì cần phải thực hiện thủ tục công bố mỹ phẩm. Khi tiếp nhận hồ sơ, thì Cục Quản lý dược – Bộ Y tế hoặc Sở Y tế nơi đặt nhà máy sản xuất; Ban Quản lý Khu kinh tế cửa khẩu Mộc Bài; Ban Quản lý Khu kinh tế tỉnh Quảng Trị có trách nhiệm cấp số tiếp nhận Phiếu công bố sản phẩm mỹ phẩm cho chủ thể có nhu cầu khi đó họ mới thực hiện xong công bố sản phẩm, mới được lưu hành trên thực tế.

Trong thời hạn 05 nếu có nhu cầu mà không thực hiện công bố lại thì đồng nghĩa với việc sản phẩm không được lưu hành trên thực tế nữa. Do vậy, khi vi phạm chịu mức phạt tiền từ 15.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng. Đây là điểm mới của Nghị định 38/2021/NĐ-CP mà trước đó, Nghị định 158/2013/NĐ-CP không quy định.

c. Quảng cáo mỹ phẩm thiếu một trong các nội dung sau: tên mỹ phẩm; tính năng, công dụng chủ yếu của mỹ phẩm trừ trường hợp tính năng, công dụng đã được thể hiện trên tên của sản phẩm; tên và địa chỉ của tổ chức, cá nhân chịu trách nhiệm đưa sản phẩm ra thị trường; các cảnh báo theo quy định.

Điều 22, Thông tư 06/2011/TT-BYT quy định nội dung quảng cáo mỹ phẩm, hội thảo, sự kiện giới thiệu mỹ phẩm phải có đủ các thông tin sau:

• Tên mỹ phẩm;
• Tính năng, công dụng (nêu các tính năng, công dụng chủ yếu của mỹ phẩm nếu chưa thể hiện trên tên của sản phẩm);
• Tên và địa chỉ của tổ chức, cá nhân chịu trách nhiệm đưa sản phẩm mỹ phẩm ra thị trường;
• Lưu ý khi sử dụng (nếu có).

Tất cả những tiêu chí trên là dấu hiệu để nhận biết sản phẩm, phân biệt với các sản phẩm trong cùng một thị trường tiêu thị mỹ phẩm. Đồng thời, đó là những thông tin cần thiết mà người tiêu dùng phải biết để bảo đảm sức khỏe cho mình cũng như giải quyết bất đồng nếu sản phẩm đó gây ra tác dụng không tốt đối với mình.

Việc không quảng cáo đầy đủ nội dung về tên mỹ phẩm; tính năng, công dụng chủ yếu của mỹ phẩm trừ trường hợp tính năng, công dụng đã được thể hiện trên tên của sản phẩm; tên và địa chỉ của tổ chức, cá nhân chịu trách nhiệm đưa sản phẩm ra thị trường; các cảnh báo theo quy định thì chịu mức phạt tiền từ 15.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng. Khác với Nghị định 158/2013/NĐ-CP khi phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với hành vi trên.

4. Phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 40.000.000 đồng

• Đối với hành vi quảng cáo mỹ phẩm có tác dụng như thuốc gây hiểu nhầm sản phẩm đó là thuốc.

Mỹ phẩm có tác dụng như thuốc hay còn hiểu là “Dược mỹ phẩm” (Cosmeceuticals) là một thuật ngữ kết hợp của “mỹ phẩm” (cosmetics) và “dược phẩm” (pharmaceuticals), bắt đầu được sử dụng từ thập niên 90. Khái niệm mới này nghĩa là các loại mỹ phẩm có chứa thành phần hoạt tính/dược tính có lợi cho sức khỏe (đối với làn da) hoặc có tác dụng như là thuốc. Thuốc cần phải trải qua sự kiểm nghiệm khắt khe, mua thuốc cần phải có đơn thuốc, nhưng với dược mỹ phẩm thì không.

Việc người tiêu dùng mua bán dược mỹ phẩm được tiến hành như với mỹ phẩm và có khác nhau hoàn toàn so với thuốc. Vì vậy, để quảng cáo thuốc cần phải tiến hành theo một hình thức quảng cáo khác với mỹ phẩm. Do vậy, hành vi này khi vi phạm chịu mức phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 40.000.000 đồng. Đây là điểm mới của Nghị định 38/2021/NĐ-CP mà trước đó, Nghị định 158/2013/NĐ-CP không quy định.

5. Biện pháp khắc phục hậu quả khi vi phạm quy định về quảng cáo mỹ phẩm.

Biện pháp khắc phục hậu quả được hiểu là hình thức cưỡng chế do Nhà nước tiến hành, buộc người có hành vi vi phạm hành chính phải thực hiện những nghĩa vụ pháp lý nhất định nhằm hạn chế hoặc khôi phục lại tình trạng ban đầu do vi phạm hành chính gây ra. Trong đó, buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu đối với hành vi vi phạm là một trong những biện pháp chung quy định trong xử phạt vi phạm hành chính nhằm khắc phục lỗi của chủ thể.

Quảng cáo mỹ phẩm được thực hiện trên các phương tiện thông tin đại chúng như truyền hình, truyền thanh, trang thông tin điện tử (Internet, Website), sách, báo, tạp chí, tờ rơi, pano, áp phích, vật thể trên không, vật thể dưới nước hoặc các phương tiện quảng cáo khác do đơn vị kinh doanh mỹ phẩm thực hiện hoặc tài trợ, uỷ quyền cho đơn vị khác thực hiện và các hoạt động tổ chức hội thảo, thông tin, giới thiệu sản phẩm mỹ phẩm.

Khi vi phạm, ngoài hình thức xử phạt chính là phạt tiền thì biện pháp khắc phục hậu quả được áp dụng trong trường hợp này bao gồm:

a. Buộc cải chính thông tin

Cải chính thông tin là một trong các biện pháp khắc phục hậu quả tại Nghị định 38/2021/NĐ-CP trên tinh thần của Luật xử lý vi phạm hành chính năm 2012. Theo đó, cá nhân, tổ chức vi phạm hành chính phải cải chính thông tin sai sự thật hoặc gây nhầm lẫn đã được công bố, đưa tin trên chính phương tiện thông tin đại chúng, trang thông tin điện tử đã công bố, đưa tin; nếu cá nhân, tổ chức vi phạm hành chính không tự nguyện thực hiện thì bị cưỡng chế thực hiện.

Đối với các hành vi sau, ngoài mức phạt tiền được nói đến ở trên thì kèm theo biện pháp cải chính thông tin có sự sai lệch trước đó nhằm bảo vệ quyền lợi cho người tiêu dùng cũng như quyền được công khai thông tin sản phẩm của mình đến công chúng:

• Quảng cáo mỹ phẩm có tác dụng không phù hợp với công bố tính năng sản phẩm mỹ phẩm.
• Quảng cáo mỹ phẩm thiếu một trong các nội dung sau: tên mỹ phẩm; tính năng, công dụng chủ yếu của mỹ phẩm trừ trường hợp tính năng, công dụng đã được thể hiện trên tên của sản phẩm; tên và địa chỉ của tổ chức, cá nhân chịu trách nhiệm đưa sản phẩm ra thị trường; các cảnh báo theo quy định.
• Quảng cáo mỹ phẩm có tác dụng như thuốc gây hiểu nhầm sản phẩm đó là thuốc.

b. Buộc tháo gỡ, tháo dỡ, sản phẩm quảng cáo hoặc thu hồi sản phẩm in, tạp chí in quảng cáo

Cá nhân, tổ chức vi phạm hành chính phải xóa quảng cáo hoặc thu hồi sản phẩm in, tạp chí in quảng cáo; nếu cá nhân, tổ chức vi phạm hành chính không tự nguyện thực hiện thì bị cưỡng chế thực hiện là một trong những biện pháp được quy định trong Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012. Các hành vi sau ngoài việc chịu mức phạt tiền theo Điều 51, Nghị định 38/2021/NĐ-CP thì không được quảng cáo những sản phẩm này:

• Quảng cáo mỹ phẩm có tác dụng không phù hợp với công bố tính năng sản phẩm mỹ phẩm.
• Quảng cáo mỹ phẩm chưa được cấp số tiếp nhận Phiếu công bố sản phẩm mỹ phẩm hoặc số tiếp nhận Phiếu công bố sản phẩm mỹ phẩm hết thời hạn.
• Quảng cáo mỹ phẩm thiếu một trong các nội dung sau: tên mỹ phẩm; tính năng, công dụng chủ yếu của mỹ phẩm trừ trường hợp tính năng, công dụng đã được thể hiện trên tên của sản phẩm; tên và địa chỉ của tổ chức, cá nhân chịu trách nhiệm đưa sản phẩm ra thị trường; các cảnh báo theo quy định.
• Quảng cáo mỹ phẩm có tác dụng như thuốc gây hiểu nhầm sản phẩm đó là thuốc.

Về cơ bản, quy định về quảng cáo mỹ phẩm tại Nghị định 38/2021/NĐ-CP có kế thừa những quy định của Nghị định 158/2013 trên tinh thần đảm bảo sự đồng nhất pháp luật của Luật Quảng cáo năm 2012 và Thông tư 06/2011/TT-BYT về quản lý mỹ phẩm nhưng lại chặt chẽ và đầy đủ hơn, bao quát trọn vẹn mọi tình huốn có thể xảy ra trên thực tế.

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết về Nghị định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa và quảng cáo

Luật Hoàng Anh