Thế nào là kháng nghị và giải quyết kháng nghị về thi hành án dân sự?

Kháng nghị, kiến nghị là quyền năng pháp lý của Viện kiểm sát được quy định trong Hiến pháp, Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân. Hoạt động thi hành án dân sự khá phức tạp, lại dễ xâm phạm đến quyền, lợ ích hợp pháp của các chủ thê nên việc kiểm sát các hoạt động thi hành án dân sự là rất cần thiết. Để bảo đảm hiệu quả của công tác kiểm sát các hoạt động thi hành án dân sự, Điều 4, 5 Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân năm 2014 và Điều 160 Luật Thi hành án dân sự năm 2008, sửa đổi bổ sung năm 2014 (Luật thi hành án dân sự) quy định viện kiểm sát có quyền kháng nghị về thi hành án dân sự.

1. Khái niệm và ý nghĩa quyền kháng nghị của viện kiểm sát

Cụ thể, Điều 160 Luật Thi hành án dân sự đã quy định:

“Điều 160. Quyền kháng nghị của viện kiểm sát

1. Viện kiểm sát kháng nghị đối với quyết định, hành vi của Thủ trưởng cơ quan thi hành án dân sự, Chấp hành viên cơ quan thi hành án dân sự cùng cấp và cấp dưới theo quy định của Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân.

2. Thời hạn kháng nghị của Viện kiểm sát cùng cấp là 15 ngày, của Viện kiểm sát cấp trên trực tiếp là 30 ngày, kể từ ngày nhận được quyết định hoặc phát hiện hành vi vi phạm.”

- Như vậy kháng nghị về thi hành án dân sự là hoạt động của viện kiểm sát theo quy định của pháp luật phản đối các quyết định hoặc hành vi vi phạm  pháp luật trong thi hành án của thủ trưởng cơ quan thi hành án dân sự và chấp hành viên đề nghị thủ trưởng cơ quan thi hành án dân sự có thẩm quyền xem xét lại quyết định, hành vi vi phạm đó.

- Kháng nghị về thi hành án dân sự nhằm đảm bảo cho viện kiểm sát thực hiện có hiệu quả công tác kiểm sát việc tuân theo pháp luật của các hoạt động thi hánh án dân sự. Ngoài ra, kháng nghị về thi hành án còn có ý nghĩa trong việc nâng cao trách nhiệm của cơ quan thi hành án dân sự, chấp hành viên tròn việc thi hành án dân sự, sửa chữa nhưng sai phạm nảy sinh trong quá trình thi hành án dân sự, góp phần tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa.

- Thời hạn kháng nghị của Viện kiểm sát cùng cấp là 15 ngày, của Viện kiểm sát cấp trên trực tiếp là 30 ngày, kể từ ngày nhận được quyết định hoặc phát hiện hành vi vi phạm

2. Trả lời kháng nghị của Viện kiểm sát

- Thủ trưởng cơ quan thi hành án dân sự có trách nhiệm trả lời kháng nghị của Viện kiểm sát nhân dân đối với quyết định, hành vi về thi hành án của mình hoặc của Chấp hành viên thuộc quyền quản lý trong thời hạn 15 ngày, kể từ ngày nhận được kháng nghị. Việc trả lời về kháng nghị của viện kiểm sát được quy định đối với 2 trường hợp là chấp nhận kháng nghị và không chấp nhận đối với kháng nghị, cụ thể tại khoản 1 và khoản 2 Điều 161 Luật thi hành án dân sự như sau:

“Điều 161. Trả lời kháng nghị của Viện kiểm sát

1...

Trường hợp chấp nhận kháng nghị của Viện kiểm sát nhân dân thì trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày có văn bản trả lời kháng nghị, Thủ trưởng cơ quan thi hành án dân sự phải thực hiện kháng nghị của Viện kiểm sát nhân dân.

2. Trường hợp Thủ trưởng cơ quan thi hành án dân sự không nhất trí với kháng nghị của Viện kiểm sát thì giải quyết như sau:

a) Thủ trưởng cơ quan thi hành án dân sự cấp huyện nơi có quyết định, hành vi bị kháng nghị phải báo cáo với Thủ trưởng cơ quan thi hành án dân sự cấp tỉnh và Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh. Thủ trưởng cơ quan thi hành án dân sự cấp tỉnh phải xem xét, trả lời trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày nhận được báo cáo; văn bản trả lời của Thủ trưởng cơ quan thi hành án dân sự cấp tỉnh có hiệu lực thi hành;

b) Thủ trưởng cơ quan thi hành án dân sự cấp tỉnh có quyết định, hành vi bị kháng nghị phải báo cáo với Thủ trưởng cơ quan quản lý thi hành án dân sự thuộc Bộ Tư pháp và Viện kiểm sát nhân dân tối cao. Thủ trưởng cơ quan quản lý thi hành án dân sự thuộc Bộ Tư pháp xem xét và trả lời trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày nhận được báo cáo. Văn bản trả lời của Thủ trưởng cơ quan quản lý thi hành án dân sự thuộc Bộ Tư pháp có hiệu lực thi hành;

c) Thủ trưởng cơ quan thi hành án cấp quân khu có quyết định, hành vi bị kháng nghị phải báo cáo với Thủ trưởng cơ quan quản lý thi hành án thuộc Bộ Quốc phòng và Viện kiểm sát quân sự trung ương. Thủ trưởng cơ quan quản lý thi hành án thuộc Bộ Quốc phòng phải xem xét và trả lời trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày nhận được báo cáo. Văn bản trả lời của Thủ trưởng cơ quan quản lý thi hành án thuộc Bộ Quốc phòng có hiệu lực thi hành.”

- Trường hợp xét thấy văn bản trả lời kháng nghị không có căn cứ thì Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao yêu cầu Bộ trưởng Bộ Tư pháp xem xét lại văn bản trả lời đã có hiệu lực thi hành của Thủ trưởng cơ quan thi hành án dân sự cấp tỉnh, Thủ trưởng cơ quan quản lý thi hành án dân sự thuộc Bộ Tư pháp; Bộ trưởng Bộ Quốc phòng xem xét lại văn bản trả lời đã có hiệu lực thi hành của Thủ trưởng cơ quan thi hành án cấp quân khu, Thủ trưởng cơ quan quản lý thi hành án thuộc Bộ Quốc phòng.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng có trách nhiệm xem xét và trả lời bằng văn bản cho Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày nhận được yêu cầu.

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết về Luật Thi hành án dân sự

Luật Hoàng Anh