Thi có giải là gì?

1.Căn cứ pháp lý

Trong cuộc sống hàng ngày, để cổ vũ, phát động tinh thi đua học tập, lao động, sản xuất hoặc để hưởng ứng các phong trào thi đua của các tổ chức đoàn thể,..các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp có thể tổ chức các cuộc thi có giải. Thi có giải cũng là một loại giao dịch dân sự được thể hiện dưới dạng hành vi pháp lý đơn phương và chịu sự điều chỉnh của  pháp luật. Điều 573 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định về thi có giải như sau:

“Điều 573. Thi có giải
1. Việc tổ chức các cuộc thi văn hóa, nghệ thuật, thể thao, khoa học, kỹ thuật và các cuộc thi khác không được vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội.
2. Người tổ chức các cuộc thi phải công bố điều kiện dự thi, thang điểm, các giải thưởng và mức thưởng của mỗi giải.
Việc thay đổi điều kiện dự thi phải được thực hiện theo cách thức đã công bố trong một thời gian hợp lý trước khi diễn ra cuộc thi.
3. Người đoạt giải có quyền yêu cầu người tổ chức thi trao giải thưởng đúng mức đã công bố”

2.Nội dung

2.1.Khái niệm

Thi có giải là một giao dịch dân sự phổ biến rộng rãi trong đời sống hàng ngày, mục đích nhằm cổ vũ tinh thần thi đua, hưởng ứng các phong trào trong các lĩnh vực như học tập, lao động, sản xuất, thể thao, văn hóa, nghệ thuật, khoa học kỹ thuật,…và các phong trào thi đua khác. Giải thưởng có thể mang ý nghĩa vật chất, tinh thần ghi nhận thành tích đạt được của các cá nhân, tổ chức. Khi tổ chức một cuộc thi có giải, tất cả các vấn đề liên quan đến cuộc thi như: điều kiện đạt giải, cơ cấu giải thưởng, phương thức thi, điều kiện tham dự, mục đích thi, thể lệ thi,…đều do bên tổ chức cuộc thi đó đưa ra. Như vậy, có thể hiểu thi có giải là việc một bên có thể là cá nhân, tổ chức tiến hành tổ chức các cuộc thi văn hóa, nghệ thuật, thể thao, khoa học, kỹ thuật,…cho nhiều chủ thể cùng tham gia và dành giải thưởng cho một số chủ thể đạt điều kiện nhất định. 

2.2.Điều kiện tổ chức thi có giải

Mục đích của thi có giải có thể là nhằm củng cố tinh thần cho các chủ thể, giải trí, tìm kiếm nhân tài trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Tuy nhiên, để ổn định các quan hệ xã hội đồng thời bảo vệ lợi ích của các chủ thể tham gia, pháp luật buộc chủ thể tổ chức cuộc thi có giải phải đảm bảo tuân thủ các điều kiện về việc mục đích, nội dung cuộc thi không được vi phạm điều cấm của luật, không trái với đạo đức xã hội. Thi có giải cũng là một loại giao dịch dân sự nên việc tổ chức một cuộc thi có giải cũng phải tuân thủ đầy đủ các điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự.

2.3.Nghĩa vụ của bên tổ chức

Bên tổ chức có thể là cá nhân, tổ chức. Khi tổ chức cuộc thi có giải, ban tổ chức phải công bố điều kiện dự thi, thang điểm, các giải thưởng và mức thưởng mỗi giải. Đây là nghĩa vụ bắt buộc của bên tổ chức, bởi vì khi cuộc thi kết thúc người tổ chức phải trao giải cho người đạt giải. Nếu không quy định cụ thể những nội dung này thì rõ rất khó khăn trong việc xác định người đạt thắng cuộc, mức thưởng được trao và những người được trao thưởng. Dẫn đến ảnh hưởng đến lợi ích của người dự thi. Bên cạnh đó, những thông tin này là cơ sở để người dự thi hiểu rõ về cuộc thi nhằm chuẩn bị các điều kiện cần thiết, đồng thời họ có thể căn cứ vào đó để quyết định có tham gia hay không. Tùy theo tính chất, phạm vi cuộc thi mà việc thông báo các thông tin liên quan đến cuộc thi phải công khai để nhiều người biết và tham gia như công bố tại nơi công cộng, công bố bằng phương tiện thông tin đại chúng, đăng tải trên nền tảng internet, thông báo đến tất cả mọi người trong cơ quan,…Công bố rộng rãi, công khai sẽ tạo điều kiện cho tất cả những người quan tâm và có đủ điều kiện tham gia. Ngoài ra việc công khai các thông tin này cũng đảm bảo tính khách quan trong việc đánh giá kết quả thi.
Điều kiện dự thi có thể thay đổi trước thời điểm diễn ra cuộc thi. Tuy nhiên, việc thay đổi phải được thông báo trước một khoảng thời gian hợp lý để thí sinh có kịp thời gian để chuẩn bị thay đổi cho phù hợp với điều kiện cuộc thi. Điều đó đồng nghĩa với việc nếu cuộc thi đã bắt đầu, ban tổ chức không được thay đổi nội dung cuộc thi, tránh làm ảnh hưởng đến tâm lý, kế hoạch, công việc của người dự thi.
Bên tổ chức cuộc thi có nghĩa vụ nhận kết quả dự thi của tất cả các cá nhân, tổ chức và thực hiện đánh giá minh bạch, khách quan. Trường hợp, cuộc thi được chia làm nhiều giai đoạn, ban tổ chức cuộc thi phải tổ chức đánh giá từng giai đoạn của cuộc thi và thông báo đến tất cả người dự thi được biết. Kết thúc đánh giá, chấm điểm ban tổ chức phải tìm ra người dự thi thắng cuộc, những người dự thi đạt giải và phần thưởng cho từng người. 
Ban tổ chức phải trao giải thưởng cho người đạt giải trong cuộc thi đúng, đầy đủ như đã thông báo. Giải thưởng có thể được trao cho người có kết quả cao nhất trong cuộc thi. Tuy nhiên, một cuộc thi có thể có nhiều giải thưởng, theo đó, dựa vào kết quả thi và đánh giá, chấm điểm của ban tổ chức mà mỗi người có giải thưởng khác nhau và mức thưởng khác nhau phù hợp với năng lực của họ. Mức thưởng giữ các giải không giống nhau, mức thưởng lớn nhất được dành cho người có điểm số cao nhất. 

2.4.Quyền của bên đoạt giải

Người đoạt giải có thể là cá nhân, tổ chức tùy thuộc vào tính chất của cuộc thi, người đoạt giải là người tham gia dự thi đầy đủ và được ban tổ chức chọn ra sau khi đánh giá. Khi đã có thông báo về việc quyết định người đoạt giải, bên tổ chức có nghĩa vụ trao giải thưởng cho những người đoạt giải với mức thưởng đúng với thông báo. Trên thực tế, mặc dù cuộc thi đã kết thúc, người đoạt giải đã được công bố nhưng ban tổ chức lại chưa tiến hành trao thưởng, điều này làm ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của bên đoạt giải. Do đó, nếu bên tổ chức chậm trao thưởng, hoặc trao thưởng không đúng với mức thưởng đã công bố thì bên đoạt giải có quyền trực tiếp yêu cầu, hoặc thông qua cơ quan Nhà nước có thẩm quyền để buộc bên tổ chức phải thực hiện đúng nghĩa vụ và bồi thường thiệt hại nếu có. 

 Xem thêm: Tổng hợp các bài viết hỏi đáp Luật Dân sự

Luật Hoàng Anh