Thời hạn hưởng bồi thường thiệt hại do tính mạng, sức khỏe bị xâm phạm là bao lâu?

1.Căn cứ pháp lý

Thông thường, trách nhiệm bồi thường thiệt hại thường được thực hiện một lần cho người bị thiệt hại. Tuy nhiên, với những trường hợp sức khỏe, tính mạng bị xâm phạm, trách nhiệm bồi thường thiệt hại có thể kéo dài trong một quãng thời gian nhất định. Cụ thể, Điều 593 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định về thời hạn hưởng bồi thường thiệt hại do tính mạng, sức khỏe bị xâm phạm như sau:

“Điều 593. Thời hạn hưởng bồi thường thiệt hại do tính mạng, sức khỏe bị xâm phạm
1. Trường hợp người bị thiệt hại mất hoàn toàn khả năng lao động thì người bị thiệt hại được hưởng bồi thường từ thời điểm mất hoàn toàn khả năng lao động cho đến khi chết, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
2. Trường hợp người bị thiệt hại chết thì những người mà người này có nghĩa vụ cấp dưỡng khi còn sống được hưởng tiền cấp dưỡng từ thời điểm người có tính mạng bị xâm phạm chết trong thời hạn sau đây:
a) Người chưa thành niên hoặc người đã thành thai là con của người chết và còn sống sau khi sinh ra được hưởng tiền cấp dưỡng cho đến khi đủ mười tám tuổi, trừ trường hợp người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi đã tham gia lao động và có thu nhập đủ nuôi sống bản thân;
b) Người thành niên nhưng không có khả năng lao động được hưởng tiền cấp dưỡng cho đến khi chết.
3. Đối với con đã thành thai của người chết, tiền cấp dưỡng được tính từ thời điểm người này sinh ra và còn sống”

2.Nội dung

Thời hạn hưởng bồi thường thiệt hại là quãng thời gian mà người bị thiệt hại được nhận tiền bồi thường từ bên gây thiệt hại, bên gây thiệt hại phải thực hiện nghĩa vụ bồi thường trong suốt quãng thời gian hưởng bồi thường thiệt hại. Thông thường, các bên có thể thỏa thuận về việc thực hiện bồi thường toàn bộ trong một lần hoặc thực hiện nhiều lần, tuy nhiên theo quy định này thì bên gây thiệt hại buộc phải thanh toán tiền bồi thường cho bên bị thiệt hại trong suốt thời hạn hưởng bồi thường. Trong thời hạn đó, bên gây thiệt hại trả tiền bồi thường cho bên bị thiệt hại theo định kỳ tùng tháng một hoặc hai, ba tháng trả một lần,….tùy vào thỏa thuận của các bên hoặc quyết định của tòa án. Quy định về thời hạn hưởng bồi thường thiệt hại chỉ áp dụng với thiệt hại do bị xâm phạm về tính mạng, sức khỏe.
-Một là, đối với thiệt hại về sức khỏe. Thời hạn hưởng bồi thường thiệt hại của người bị thiệt hại áp dụng khi họ bị mất hoàn toàn khả năng lao động. Có thể hiểu, mất hoàn toàn khả năng lao động là việc cá nhân không đáp ứng các điều kiện để tham gia vào các quan hệ lao động theo quy định của pháp luật. Pháp luật không quy định mức thiệt hại chung nào được xem là mất hoàn toàn khả năng lao động, do đó, việc xác định một người bị mất khả năng lao động hay không sẽ phụ thuộc vào kết luận giám định của tổ chức y tế có thẩm quyền sao cho phù hợp với từng trường hợp. Theo đó, thời hạn hưởng bồi thường thiệt hại bắt đầu từ khi có kết quả hoặc quyết định người bị thiệt hại mất hoàn toàn khả năng lao động, và kết thúc khi người bị thiệt hại chết đi. Người gây thiệt hại phải thực hiện đầy đủ, đúng nghĩa vụ bồi thường thiệt hại trong thời hạn này. Bởi họ là người trực tiếp gây nên thiệt hại, nên phải gánh chịu toàn bộ thiệt hại xảy ra. Mức bồi thường do các bên thỏa thuận hoặc theo quyết định quyết định của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền, và được xác định dựa trên thu nhập thực tế bị mất của người bị thiệt hại, chi phí chữa trị, chăm sóc trong thời hạn đó,…
-Hai là, đối với thiệt hại về tính mạng. Thời hạn hưởng bồi thường thiệt hại do xâm phạm đến tính mạng áp dụng khi người bị thiệt hại có là người có nghĩa vụ cấp dưỡng. Nghĩa vụ cấp dưỡng phát sinh giữa những người có quan hệ thân thiết, gần gũi như cha mẹ với con cái, cháu chắt với ông bà, con cái với cha mẹ,….Người được cấp dưỡng là những người không có khả năng lao động, cuộc sống của họ phụ thuộc vào tiền cấp dưỡng, có thể nói cấp dưỡng là nguồn sống duy nhất của họ. Dựa trên tính nhân văn giữ con người với nhau, đồng thời bảo vệ lợi ích cho người được cấp dưỡng. Chủ thể được hưởng bồi thường thiệt hại trong trường hợp này chính là người mà người bị thiệt hại có nghĩa vụ cấp dưỡng. Theo đó, thời hạn bồi thường bắt đầu từ thời điểm người có tính mạng bị xâm phạm chết và kết thúc vào thời điểm sau:
(1) Đối với người chưa thành niên hoặc người đã thành thai là con của người chết và còn sống sau khi sinh ra được hưởng cấp dưỡng cho đến khi đủ 18 tuổi. Nghĩa vụ cấp dưỡng của cha mẹ với con cái thông thường được xác định là kể từ khi con cái được sinh ra, đến khi đủ 18 tuổi. Do đó, bên gây thiệt hại đến tính mạng của người cấp dưỡng phải thay họ thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng đó cho đến khi con cái của người chết đủ 18 tuổi. Thời điểm bắt đầu được hưởng bồi thường thiệt hại với thời điểm người bị thiệt hại chết đi có thể không trùng nhau, tùy thuộc vào người được cấp dưỡng đang ở trong trạng thái nào. Đối với con chưa thành niên là người đã được sinh ra nhưng chưa đủ 18 tuổi, thời hạn hưởng bồi thường thiệt hại là từ khi cha, mẹ là người cấp dưỡng chết đến khi tròn 18 tuổi. Như vậy, trong trường hợp này thời hạn thời hạn phát sinh nghĩa vụ bồi thường cũng chính là khi người bị thiệt hại chết đi. Nhưng đối với con cái đã thành thai tại thời điểm xảy ra hành vi gây thiệt hại, thì thời điểm bắt đầu hưởng bồi thường thiệt hại là kể từ khi người đó được sinh ra và còn sống. Có nghĩa, người bị thiệt hại có thể chết trước khi con cái được sinh ra, nhưng người gây thiệt hại chỉ phải thực hiện nghĩa vụ bồi thường khi người được cấp dưỡng sinh ra và còn sống. Người được cấp dưỡng thành thai trước hoặc tại thời điểm xảy ra thiệt hại, và còn sống khi sinh ra là điều kiện để làm phát sinh quyền được hưởng bồi thường thiệt hại. Bởi bản chất của nghĩa vụ cấp dưỡng là duy trì nguồn sống của người được cấp dưỡng, vì vậy, họ sự sống của họ là điều kiện làm phát sinh nghĩa vụ cấp dưỡng. Tuy nhiên, theo quy định của luật lao động người từ đủ 15 tuổi mặc dù chưa thành niên nhưng đã có khả năng tham gia vào các hợp đồng lao động. Tức, người được cấp dưỡng từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi hoàn toàn có thể tham gia các hợp đồng lao động để nuôi sống bản thân. Trong trường hợp này, thời hạn cấp dưỡng kết thúc khi người được cấp dưỡng từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi tham đã tham gia lao động và có thu nhập đủ nuôi sống bản thân. 
(2) Đối với người thành niên nhưng không có khả năng lao động. Thông thường, nghĩa vụ cấp dưỡng kết thúc khi cá nhân đã thành niên, tức đủ 18 tuổi trở lên. Bởi cá nhân từ đủ 18 tuổi đã có đầy đủ năng lực pháp luật và năng lực hành vi, họ có khả năng nhận thức làm chủ hành vi, tham gia vào các giao dịch dân sự trong đời sống. Vì vậy, mà nghĩa vụ bồi thường thiệt hại của người gây thiệt hại cũng chấm dứt khi người được cấp dưỡng đủ 18 tuổi. Tuy nhiên, trong trường hợp cá nhân dù đã thành niên nhưng không có khả năng lao động, tức bị mất năng lực hành vi, có khó khăn trong nhận thức và làm chủ hành vi thì theo quy định chung của pháp luật họ cần được người giám hộ tiếp tục nuôi dưỡng chăm sóc. Chính vì vậy, nếu người cấp dưỡng của những người này chết di, thì người gây thiệt hại phải thực hiện nghĩa vụ bồi thường cho kể cho đến khi người được cấp dưỡng chết.

 Xem thêm: Tổng hợp các bài viết hỏi đáp Luật Dân sự

Luật Hoàng Anh