Thực hiện nghĩa vụ trả thưởng?

1.Căn cứ pháp lý

Nghĩa vụ phát sinh trong hứa thưởng chính là nghĩa vụ trả thưởng. Theo đó, nghĩa vụ này chỉ phát sinh khi đáp ứng các điều kiện nhất định theo quy định của pháp luật. Và việc trả thưởng cũng phải được thực hiện theo trình tự, cách thức khác nhau phụ thuộc vào chủ thể thực hiện công việc hứa thưởng. Điều 572 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định về nghĩa vụ trả thưởng như sau:

“Điều 572. Trả thưởng
1. Trường hợp một công việc được hứa thưởng do một người thực hiện thì khi công việc hoàn thành, người thực hiện công việc đó được nhận thưởng.
2. Khi một công việc được hứa thưởng do nhiều người cùng thực hiện nhưng mỗi người thực hiện độc lập với nhau thì người hoàn thành đầu tiên được nhận thưởng.
3. Trường hợp nhiều người cùng hoàn thành công việc được hứa thưởng vào cùng một thời điểm thì phần thưởng được chia đều cho những người đó.
4. Trường hợp nhiều người cùng cộng tác để thực hiện công việc được hứa thưởng do người hứa thưởng yêu cầu thì mỗi người được nhận một phần của phần thưởng tương ứng với phần đóng góp của mình”

2.Nội dung

2.1.Điều kiện làm phát sinh nghĩa vụ trả thưởng

Hứa thưởng là cam kết của một bên (gọi là bên hứa thưởng) về việc trả thưởng cho bên kia (bên được trả thưởng) nếu họ đạt được điều kiện mà bên hứa thưởng đưa ra. Điều kiện đó không vi phạm pháp luật và không trái với đạo đức xã hội. Như vậy, nghĩa vụ trả thưởng là nghĩa vụ của bên hứa thưởng. Tuy đây không phải nghĩa vụ duy nhất của bên hứa thưởng nhưng là nghĩa vụ cơ bản nhất và thể hiện bản chất của hứa thưởng. Theo đó, nghĩa vụ trả thưởng là nghĩa vụ bắt buộc đối với bên hứa thưởng và phát sinh khi:
-Môt là, bên hứa thưởng tuyên bố về việc hứa thưởng. Để phát sinh nghĩa vụ trả thưởng, điều kiện đầu tiên là chủ thể phải tuyên bố về việc hứa thưởng. Lời tuyên bố hứa thưởng khi được công khai, thì bên hứa thưởng buộc phải trả thưởng cho người hoặc nhóm người đáp ứng điều kiện hoặc đã thực hiện công việc theo yêu cầu của bên hứa thưởng. Hứa thưởng là một trong những căn cứ làm phát sinh nghĩa vụ dân sự của bên hứa thưởng với bên được nhận hứa thưởng. 
-Hai là, có chủ thể hoàn thành công việc mà bên hứa thưởng đưa ra. Tuyên bố hứa thưởng của một chủ thể thường hướng tới những lợi ích vật chất, tinh thần cụ thể thông qua việc yêu cầu chủ thể khác thực hiện một công việc nào đó. Công việc này khi được hoàn thành sẽ thỏa mãn nhu cầu lợi ích vật chất hoặc tinh thần cho bên hứa thưởng. Do đó, khi có chủ thể hoàn thành công việc theo yêu cầu của bên hứa thưởng, thì bên hứa thưởng có nghĩa vụ trả thưởng. Như vậy, nghĩa vụ này chính thức phát sinh hiệu lực kể từ thời điểm chủ thể thứ hai thực hiện được công việc hoặc đã đáp ứng điều kiện do bên hứa thưởng đưa ra. Tức, lời hứa tưởng được công khai sẽ không có hiệu lực làm phát sinh nghĩa vụ trả thưởng nếu chủ thể thứ hai không đạt được công việc hoặc điều kiện mà bên hứa thưởng đưa ra. 

2.2.Các trường hợp trả thưởng

Việc trả thưởng được thực hiện vào thời điểm và phương thức do bên hứa thưởng đưa ra trong lời tuyên bố hứa thưởng. Trong trường hợp, tại thời điểm tuyên bố hứa thưởng, bên hứa thưởng không quy định thời điểm trả thưởng thì thời điểm trả thưởng chính là thời điểm chủ thể hoàn thành công việc, hoặc đã đáp ứng các điều kiện mà bên hứa thưởng đưa ra. Phương thức thanh toán trong trường hợp bên hứa thưởng không tuyên bố phương thức nhất định, được xác định theo phương thức thanh toán tiền mặt trong một lần tại thời điểm thanh toán. Vì hứa thưởng là giao dịch dân sự được xác lập dựa trên hành vi pháp lý đơn phương của một chủ thể, do đó, bên hứa thưởng có quyền quyết định các nội dung hứa thưởng đồng thời cả mức tiền thưởng. Theo đó, bên hứa thưởng có nghĩa vụ thanh toán đúng, đầy đủ tiền thưởng tại thời điểm và theo phương thức nhất định.
Trên thực tế, lời tuyên bố hứa thưởng có thể hướng đến một hoặc nhiều chủ thể khác nhau. Tức là phần thưởng có thể được trao cho một hoặc nhiều người. Do đó, căn cứ vào số người nhận thưởng mà tiền thưởng được phân chia khác nhau sao cho phù hợp và không xâm phạm lợi ích của một trong các chủ thể nhận thưởng, cụ thể:
-Trường hợp 1: có duy nhất một chủ thể thực hiện công việc. Đây là trường hợp một công việc được hứa thưởng cho một người, thì khi công việc hoàn thành người đó được hưởng toàn bộ tiền thưởng. Bên hứa thưởng chỉ định một chủ thể cụ thể thực hiện một công việc nhất định, theo đó, khi chủ thể đáp ứng mong muốn của bên hứa thưởng thì bên hứa thưởng trả thưởng theo lời tuyên bố. Trong cuộc sống thường ngày, việc hứa thưởng diễn ra khá phổ biến và rộng rãi, ví dụ: bố mẹ hứa với con cái nếu đạt điểm 10 thì sẽ được tặng cho một món đồ chơi,..
-Trường hợp 2: công việc được hứa thưởng do nhiều người cùng thực hiện nhưng mỗi người thực hiện độc lập với nhau. Bên hứa thưởng chỉ định nhiều người thực hiện công việc, trong đó chủ thể nào thực hiện xong công việc đầu tiên thì được nhận thưởng. Tuy có nhiều người cùng thực hiện công việc, nhưng họ không thực hiện cùng nhau mà mỗi người thực hiện theo cách riêng của mình. Việc thực hiện công việc hứa thưởng của các chủ thể mang tính cạnh tranh. Ví dụ: trong một cuộc thi chạy, A tuyên bố sẽ thưởng cho vận động viên nào dành chiến thắng.
-Trường hợp 3: nhiều người cùng hoàn thành một công việc được hứa thưởng vào cùng một thời điểm. Trường hợp này là một kết quả khác của trường hợp 2. Bên hứa thưởng cũng chỉ định nhiều người thực hiện công việc, trong đó chủ thể nào thực hiện xong công việc đầu tiên thì được nhận thưởng. Tuy có nhiều người cùng thực hiện công việc, nhưng họ không thực hiện cùng nhau mà mỗi người thực hiện theo cách riêng của mình. Và kết quả là có nhiều hơn một chủ thể đạt được công việc vào cùng một thời điểm. Lúc này, phần thưởng sẽ được chia đều cho những người đó. Ví dụ: trong cuộc thi nghiên cứu khoa học dành cho sinh viên, A hứa rằng đề tài nào đạt giải nhất thì sẽ thưởng 20 triệu, tại vòng chung kết có hai đội giành được giải nhất thì số tiền thưởng thưởng sẽ được chia đều cho hai đội, mỗi đội 10 triệu.
-Trường hợp 4: nhiều người cùng công tác để cùng thực hiện một công việc. Khác với trường hợp trên, tại trường hợp này công việc được thực hiện bởi nhiều chủ thể. Việc thực hiện công việc của các chủ thể không mang tính cạnh tranh mà hợp tác cùng nhau thực hiện. Bên hứa thưởng chỉ định một nhóm người cùng nhau cộng tác, chung sức để hoàn thành một công việc. Khi công việc hoàn thành thì mỗi người nhận được một phần phù hợp với công sức đóng góp của mình. Tức phần thưởng được chi cho các chủ thể cùng thực hiện dựa theo phần đóng góp của mình, có thể là bằng nhau hoặc có sự chênh lệch. Ví dụ: A hứa thưởng cho B, C và D 30 triệu đồng nếu tìm được sợi dây chuyền của A bị rơi xuống hồ. B, C và D cùng góp sức tìm kiếm sợi dây chuyển cho A, khi tìm thấy tiền thưởng được chia cho cả ba. Việc chia phần thưởng bằng nhau hay không do B, C và D thỏa thuận.

 Xem thêm: Tổng hợp các bài viết hỏi đáp Luật Dân sự

Luật Hoàng Anh