Tuyên bố hứa thưởng có thể rút lại không?

1.Căn cứ pháp lý

Thông thường, lời tuyên bố hứa thưởng khi được công khai thì bên hứa thưởng có nghĩa vụ phải trả thưởng cho một chủ thể hoặc một nhóm chủ thể hoàn thành công việc mà bên hứa thưởng đưa ra. Tuy nhiên, để tạo điều kiện linh hoạt cho bên hứa thưởng ứng phó với các tình huống xảy ra tác động đến việc hứa thưởng, pháp luật đã cho phép họ được rút lại tuyên bố hứa thưởng nhưng phải tuân thủ theo nguyên tắc nhất định. Điều 571 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định về rút lại tuyên bố hứa thưởng như sau:

"Điều 571. Rút lại tuyên bố hứa thưởng
Khi chưa đến hạn bắt đầu thực hiện công việc thì người hứa thưởng có quyền rút lại tuyên bố hứa thưởng của mình. Việc rút lại tuyên bố hứa thưởng phải được thực hiện theo cách thức và trên phương tiện mà việc hứa thưởng đã được công bố”

2.Nội dung

Hứa thưởng là một giao dịch dân sự được xác lập dưới hình thức là hành vi pháp lý đơn phương. Do đó, việc tuyên bố hứa thưởng chính là một phương thức để chủ thể tham giao vào quan hệ pháp luật dân sự. Mục đích của chủ thể khi tham gia xác lập, thực hiện các giao dịch dân sự là nhằm thỏa mãn lợi ích vật chất, tinh thần. Theo nguyên tắc chung, giao dịch dân sự được hình thành dựa trên cơ sở tự do, tự nguyện, thỏa thuận, chủ thể quyết định nội dung, hình thức giao dịch,….sao cho phù hợp và không vi phạm pháp luật. Pháp luật còn cho phép chủ thể quyết định tạm dừng hoặc chấm dứt quan hệ đang tham gia nếu việc tiếp tục thực hiện quan hệ đó không đem lại lợi ích cho họ. 
Tương tự với đó, tuyên bố hứa thưởng của một chủ thể thường hướng tới những lợi ích vật chất, tinh thần cụ thể thông qua việc yêu cầu chủ thể khác thực hiện một công việc nào đó. Công việc này khi được hoàn thành sẽ thỏa mãn nhu cầu lợi ích vật chất hoặc tinh thần cho bên hứa thưởng. Trên thực tế, khi lời tuyên bố hứa thưởng đã được công khai nhưng bên tuyên bố hứa thưởng hoàn toàn có thể rút lại tuyên bố hứa thưởng đó. Như vậy, sau khi tuyên bố hứa thưởng được rút lại thì sẽ không làm phát sinh quyền và nghĩa vụ của các bên. Việc rút lại tuyên bố hứa thưởng là quyền mà pháp luật trao cho bên hứa thưởng, tạo điều kiện linh hoạt cho họ trong những tình huống cụ thể, bên cạnh đó quy định này nhằm đảm bảo tính tự do, tự nguyện của các chủ thể khi xác lập, thực hiện, chấm dứt giao dịch dân sự. Có thể hiểu rút lại tuyên bố hứa thưởng là hành vi của bên hứa thưởng rút lại tuyên bố trả thưởng cho chủ thể hoàn thành một công việc nhất định, theo đó, dù chủ thể có hoàn thành công việc thì cũng không làm phát sinh nghĩa vụ trả thưởng của bên hứa thưởng.
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến việc bên hứa thưởng rút lại tuyên bố, đó có thể là do bên hứa thưởng nhận thấy việc công việc có được hoàn thành hay không cũng không thể đáp ứng mục đích ban đầu khi tuyên bố, hoặc cũng có có thể bên hứa thưởng rơi vào tình trạng khó khăn không thể thực hiện việc trả thưởng nếu công việc hoàn thành,…Nhưng dù là vì lý do gì thì việc hứa thưởng cũng chỉ được thực hiện khi đáp ứng các điều kiện của pháp luật, và phải tuân thủ theo trình tự nhất định, cụ thể:
-Một là, tuyên bố hứa thưởng chỉ được thực hiện khi chưa đến hạn thực hiện công việc. Trong trường hợp này, người tuyên bố hứa thưởng có xác định một khoảng thời gian thực hiện công việc mà thời hạn thực hiện công việc đó chưa đến. Thời hạn đó có thể là một đơn vị thời gian cụ thể như ngày, tháng, năm nào hoặc một sự kiện nhất định mà khi sự kiện đó diễn ra bên được trả thưởng phải hoàn thành công việc theo yêu cầu của bên hứa thưởng. Mặc dù đây là quyền của bên hứa thưởng, nhưng việc tùy tiện rút lại tuyên bố có thể gây ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của các chủ thể tham gia vào quan hệ hứa thưởng. Tuy nhiên, trên thực tế mặc dù thời hạn thực hiện công việc đã đến nhưng bên tuyên bố hứa thưởng vẫn có thể rút lại tuyên bố hứa thưởng nếu như không có chủ thể nào tham gia thực hiện công việc, hoặc vì lý do khách quan mà công việc hứa thưởng không thể thực hiện đúng hạn, hoặc việc rút lại tuyên bố hứa thưởng không ảnh hưởng đến quyền và lợi ích của chủ thể thực hiện. Trong quan hệ hứa thưởng, bên thực hiện công việc không có nghĩa vụ bắt buộc phải thực hiện công việc đó, mà họ có quyền thực hiện hoặc không mà không phải chịu bất kỳ chế tài nào. Chính vì vậy, mà có trường hợp tuyên bố hứa thưởng đã được công bố và đến thời hạn thực hiện công việc nhưng không có chủ thể nào tham gia, lúc này bên hứa thưởng buộc phải rút lại tuyên bố hứa thưởng. Bên cạnh đó, thực hiện công việc là một quá trình, trong quá trình đó có thể có sự tác động của nhiều yếu tố khác nhau khiến cho công việc chưa thể thực hiện khi thời hạn đã đến. Lúc này, các chủ thể tham gia vẫn chưa thực hiện công việc trên thực tế, nên việc rút lại hứa thưởng sẽ không làm ảnh hưởng đến lợi ích của họ. Ví dụ: A hứa sẽ tặng cho B một chiếc xe nếu B giành chiến thắng trong cuộc thi chạy sắp tới. Đến ngày thi gặp bão nên phải hoãn cuộc thi lại, lúc này A có quyền rút lại tuyên bố hứa thưởng vì B thực tế vẫn chưa tiến hành công việc theo yêu cầu của A.
-Hai là, việc rút lại tuyên bố hứa thưởng phải được thực hiện theo cách thức và trên phương tiện mà việc hứa thưởng đã được công bố. Điều này có nghĩa phải có sự đồng nhất giữa việc tuyên bố và việc rút lại về cách thức và phương tiện. Quy định này là hoàn toàn phù hợp bởi nó đảm bảo rằng những người tham gia hoặc có ý định tham gia vào công việc hứa thưởng có thể dễ dàng nắm bắt thông tin về việc rút lại tuyên bố hứa thưởng. Trên thực tế, chủ thể tham gia thực hiện công việc có thể có sự chuẩn bị trước cho việc thực hiện công việc hứa thưởng, do đó, họ có quyền được biết về việc tuyên bố hứa  thưởng đã rút để hạn chế chi phí có thể bỏ ra để chuẩn bị. Nếu bên hứa thưởng vi phạm nghĩa vụ về cách thức rút tuyên bố hứa thưởng mà gây thiệt hại cho chủ thể khác thì phải bồi thường. Tuy nhiên, trên thực tế, bên hứa  thưởng có thể chỉ định chủ thể thực hiện công việc, nên khi rút lại tuyên bố hứa thưởng thì họ chỉ cần thông báo cho chủ thể đó được biết. Việc thông báo có thể được thực hiện bằng lời nói hoặc văn bản, miễn sao chủ thể được chỉ định biết về việc rút tuyên bố. Như vậy, có thể thấy quy định này phù hợp hơn với lời tuyên bố hứa thưởng được công bố thông qua phương tiện thông tin đại chúng.

 Xem thêm: Tổng hợp các bài viết hỏi đáp Luật Dân sự

Luật Hoàng Anh