Để việc quản lý và sử dụng đất trở nên hiệu quả cần có sự giám sát, theo dõi đến từ phía cơ quan Nhà nước và cả từ phía người sử dụng đất. Vậy pháp luật hiện hành quy định cụ thể về vấn đề này như thế nào? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu trong bài viết dưới đây.

1. Các quy định về giám sát việc quản lý, sử dụng đất từ phía Nhà nước 

Căn cứ tại Điều 198, Luật đất đai số 45/2013/QH13 (sau đây gọi tắt là Luật đất đai năm 2013) quy định về giám sát việc quản lý, sử dụng đất từ phía Nhà nước như sau:

1.1. Trách nhiệm giám sát của Quốc hội, Hội đồng nhân dân các cấp về việc quản lý và sử dụng đất 

Quốc hội, Hội đồng nhân dân các cấp thực hiện quyền giám sát về quản lý và sử dụng đất đai theo quy định của Hiến pháp và Luật hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân, Luật tổ chức Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân, cụ thể: 

Căn cứ tại Điều 11, Điều 57, Luật hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân số 87/2015/QH13 ngày 20/11/2015, Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp sẽ giám sát việc quản lý và sử dụng đất đai thông qua: Xem xét báo cáo công tác, xem xét văn bản quy phạm pháp luật về đất đai có dấu hiệu trái với Hiến pháp, luật, nghị quyết của Quốc hội, xem xét việc trả lời chất vấn, xem xét báo cáo giám sát chuyên đề, xem xét báo cáo của Ủy ban lâm thời do Quốc hội thành lập để điều tra về các vấn đề liên quan tới đất đai.

1.2. Trách nhiệm giám sát của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức thành viên của Mặt trận đối với việc quản lý và sử dụng đất

Căn cứ tại Điều 27, Luật Mặt trận tổ quốc Việt Nam năm 2015, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức thành viên của Mặt trận thực hiện việc giám sát quản lý và sử dụng đất thông qua các hoạt động nghiên cứu, xem xét văn bản về đất đai của cơ quan có thẩm quyền liên quan đến quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của Nhân dân, tổ chức đoàn giám sát, thông qua hoạt động của Ban thanh tra nhân dân được thành lập ở cấp xã, Ban giám sát đầu tư của cộng đồng và tham gia giám sát với cơ quan, tổ chức có thẩm quyền quản lý và sử dụng đất.

Từ các quy định về giám sát, theo dõi việc quản lý, sử dụng đất từ phía Nhà nước, có thể thấy đây là một nội dung mới và quy định thành điều luật riêng so với Luật đất đai năm 2003. Hoạt động này được triển khai theo hướng tăng cường hơn trách nhiệm giám sát của Quốc hội, Hội đồng nhân dân các cấp, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức thành viên của Mặt trận trong việc quản lý và sử dụng đất, từ đó giúp cho quá trình quản lý và sử dụng đất được hiệu quả hơn.

2. Các quy định về giám sát việc quản lý, sử dụng đất từ phía công dân

Căn cứ tại Điều 199, Luật đất đai năm 2013 quy định về việc giám sát của công dân đối với việc quản lý, sử dụng đất đai như sau:

a. Quyền và nghĩa vụ của công dân trong việc giám sát giám sát quản lý và sử dụng đất 

Công dân có quyền tự mình hoặc thông qua các tổ chức đại diện thực hiện quyền giám sát và phản ánh các sai phạm trong quản lý và sử dụng đất đai.

Việc giám sát và phản ánh phải bảo đảm khách quan, trung thực, đúng pháp luật; không được lợi dụng quyền giám sát để khiếu nại, tố cáo không đúng quy định của pháp luật, làm mất trật tự xã hội. Đồng thời, công dân chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính chính xác các thông tin do mình phản ánh.

b. Nội dung giám sát của công dân trong quản lý và sử dụng đất đai 

Các nội dung giám sát bao gồm: việc lập, điều chỉnh, công bố, thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; việc giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất; việc thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư; việc đăng ký đất đai, tài sản gắn liền với đất, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất; việc thu, miễn, giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, thuế liên quan đến đất đai; định giá đất và việc thực hiện các thủ tục hành chính liên quan đến quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất.

Xem thêm:

Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất là gì? Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất được lập dựa trên nguyên tắc nào?

Thu hồi đất do chấm dứt việc sử dụng đất theo pháp luật được quy định như thế nào?

Cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất cần tuân thủ các nguyên tắc nào?

c. Hình thức giám sát của công dân trong quản lý và sử dụng đất đai

Công dân thực hiện việc giám sát trong quản lý và sử dụng đất đai thông qua hình thức: trực tiếp thực hiện quyền giám sát thông qua việc phản ánh, gửi đơn kiến nghị đến các cơ quan, người có thẩm quyền giải quyết; hoặc gửi đơn kiến nghị đến các tổ chức đại diện được pháp luật công nhận để các tổ chức này thực hiện việc giám sát.

d. Trách nhiệm của cơ quan nhà nước có thẩm quyền khi nhận được ý kiến của công dân và tổ chức đại diện cho người dân

Khi nhận được ý kiến của công dân và tổ chức đại diện cho người dân, cơ quan nhà nước có thẩm quyền tiến hành kiểm tra, xử lý, trả lời bằng văn bản theo thẩm quyền. Đồng thời, chuyển đơn đến cơ quan nhà nước có thẩm quyền để giải quyết trong trường hợp không thuộc thẩm quyền và thông báo kết quả cho tổ chức, cá nhân đã phản ánh.

Luật Hoàng Anh