Các quy định của pháp luật về tổ chức bồi thường, giải phóng mặt bằng; quản lý đất đã thu hồi là gì?

Song song với việc thu hồi đất, Nhà nước ta cần có những quy định thoả đáng về việc bồi thường cũng như quản lý đất sau thu hồi. Bài viết dưới đây, Luật Hoàng Anh sẽ trình bày về tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng và việc quản lý đất đã thu hồi.

1. Tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng; quản lý đất đã thu hồi là gì? 

Căn cứ tại Khoản 1, Điều 68, Luật đất đai số 45/2013/QH13 (sau đây gọi tắt là Luật đất đai năm 2013), tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng bao gồm tổ chức dịch vụ công về đất đai, Hội đồng bồi thường, hỗ trợ và tái định cư.

1.1. Hội đồng bồi thường, hỗ trợ và tái định cư.

Căn cứ tại Điều 33, Nghị định 47/2014/NĐ-CP ngày 15/05/2014 của Chính phủ, trách nhiệm tổ chức, thực hiện việc bồi thường, hỗ trợ tái định cư thuộc về các cơ quan, đơn vị, cụ thể như sau:

a. Trách nhiệm của các cơ quan ở trung ương 

Căn cứ tại Khoản 1, Điều 33, Nghị định 47/2014/NĐ-CP, Các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Tập đoàn kinh tế, Tổng công ty, đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Trung ương quản lý có dự án đầu tư phải thu hồi đất có trách nhiệm :

+ Chỉ đạo, tổ chức kiểm tra, thanh tra việc thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; 

+ Phối hợp với Ủy ban nhân dân cấp tỉnh và Tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng trong quá trình tổ chức thực hiện; 

+ Bảo đảm kinh phí cho việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư 

b. Trách nhiệm của Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh 

Căn cứ tại Khoản 2, Điều 33, Nghị định 47/2014/NĐ-CP, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có trách nhiệm:

+ Chỉ đạo tổ chức thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. 

+ Trước ngày 01 tháng 12 hàng năm, báo cáo Bộ Tài nguyên và Môi trường về tình hình và kết quả thực hiện thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư tại địa phương.

c. Trách nhiệm của Bộ Tài nguyên và Môi trường 

Căn cứ tại Khoản 2, Điều 33, Nghị định 47/2014/NĐ-CP, Bộ tài nguyên và Môi trường có trách nhiệm chỉ đạo, tổ chức, hướng dẫn, kiểm tra, thanh tra việc thực hiện việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư theo quy định tại Nghị định này và giải quyết các vướng mắc phát sinh theo đề nghị của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh.

Từ các phân tích trên, có thể thấy, Hội đồng bồi thường, hỗ trợ và tái định cư được thành lập dựa trên quyết định của Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh sau khi có ý kiến phê duyệt của Bộ tài nguyên và Môi trường.

1.2. Tổ chức dịch vụ công về đất đai

Căn cứ theo Điểm a, Khoản 2, Điều 5, Nghị định 43/2014/NĐ-CP ngày 15/05/2014 của Chính phủ, Tổ chức dịch vụ công về đất đai có nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng là Tổ chức phát triển quỹ đất. 

Theo đó, Tổ chức phát triển quỹ đất là đơn vị sự nghiệp công được thành lập theo quy định của pháp luật về thành lập, tổ chức lại, giải thể đơn vị sự nghiệp công lập.

Tổ chức phát triển quỹ đất có tư cách pháp nhân, có trụ sở, con dấu riêng và được mở tài khoản để hoạt động theo quy định của pháp luật; có chi nhánh tại các quận, huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh. 

Đối với địa phương đã có Tổ chức phát triển quỹ đất cấp tỉnh và cấp huyện thì tổ chức lại Tổ chức phát triển quỹ đất trên cơ sở hợp nhất Tổ chức phát triển quỹ đất cấp tỉnh và cấp huyện hiện có.

Xem thêm: Tổ chức phát triển quỹ đất là gì?

2. Quy định về việc quản lý đất đã thu hồi 

Căn cứ quy định tại Khoản 2, Điều 68, Luật đất đai năm 2013, việc quản lý đất đã thu hồi được quy định như sau:

2.1. Quản lý đối với đất đã thu hồi vì mục đích quốc phòng, an ninh, vì lợi ích quốc gia, công cộng 

Khi đó, đất đã thu hồi giao cho chủ đầu tư để thực hiện dự án đầu tư hoặc giao cho tổ chức dịch vụ công về đất đai để quản lý.

2.2. Quản lý đối với đất đã thu hồi vì vi phạm pháp luật về đất đai và vì chấm dứt việc sử dụng đất theo pháp luật, tự nguyện trả lại đất

Cụ thể đây là trường hợp Nhà nước thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai, do chấm dứt việc sử dụng đất theo pháp luật, tự nguyện trả lại đất trừ trường hợp thu hồi đất vì đất ở trong khu vực khu vực bị ô nhiễm môi trường có nguy cơ đe dọa tính mạng con người; đất ở có nguy cơ sạt lở, sụt lún, bị ảnh hưởng bởi hiện tượng thiên tai khác đe dọa tính mạng con người.

Khi đó, đất được giao cho tổ chức dịch vụ công về đất đai để quản lý, đấu giá quyền sử dụng đất.

Nếu đất thu hồi trong trường hợp này là đất nông nghiệp của hộ gia đình, cá nhân ở nông thôn thì giao cho Ủy ban nhân dân cấp xã quản lý. Quỹ đất này được giao, cho thuê đối với hộ gia đình, cá nhân không có đất hoặc thiếu đất sản xuất theo quy định của pháp luật.

Luật Hoàng Anh