Có những hình thức hỗ trợ đầu tư nào? (P1)

Hội nhập kinh tế quốc tế là xu thế tất yếu và thực tiễn đã cho thấy hội nhập kinh tế quốc tế là điều kiện bắt buộc để phát triển kinh tế đối với các quốc gia đang phát triển như Việt Nam. Để thành công trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế hiện nay là phải nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia trên cơ sở nâng cao năng suất lao động và năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp. Những điều kiện này chỉ có thể được đảm bảo với sự giúp sức từ phía Nhà nước thông qua việc Nhà nước thiết lập và thực hiện các hình thức hỗ trợ đầu tư thích hợp.

Theo Điều 18 Luật đầu tư số 61/2020/QH14 ngày 17 tháng 6 năm 2020 sau đây gọi là Luật đầu tư năm 2020) quy định có 7 hình thức hỗ trợ đầu tư cụ thể như sau:

“Điều 18. Hình thức hỗ trợ đầu tư

1. Các hình thức hỗ trợ đầu tư bao gồm:

a) Hỗ trợ phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội trong và ngoài hàng rào dự án đầu tư;

b) Hỗ trợ đào tạo, phát triển nguồn nhân lực;

c) Hỗ trợ tín dụng;

d) Hỗ trợ tiếp cận mặt bằng sản xuất, kinh doanh; hỗ trợ cơ sở sản xuất, kinh doanh di dời theo quyết định của cơ quan nhà nước;

đ) Hỗ trợ khoa học, kỹ thuật, chuyển giao công nghệ;

e) Hỗ trợ phát triển thị trường, cung cấp thông tin;

g) Hỗ trợ nghiên cứu và phát triển.”

1. Hình thức hỗ trợ phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội trong và ngoài hàng rào dự án đầu tư.

Hình thức hỗ trợ phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội trong và ngoài hàng rào dự án đầu tư là hình thức hỗ trợ được thực hiện để xây dựng và nâng cấp hệ thống hạ tầng cơ sở phục vụ cho tất cả các hoạt động kinh tế - xã hội.

Theo Khoản 2,3 Điều 20 Luật đầu tư năm 2020 quy định về các ưu đãi nhà nước hỗ trợ cho phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội trong và ngoài hàng rào dự án đầu tư như sau:

“2. Nhà nước hỗ trợ một phần vốn đầu tư phát triển từ ngân sách nhà nước và vốn tín dụng ưu đãi để phát triển đồng bộ hệ thống kết cấu hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội trong và ngoài hàng rào khu công nghiệp tại địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn hoặc địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn.

3. Nhà nước hỗ trợ một phần vốn đầu tư phát triển từ ngân sách nhà nước, vốn tín dụng ưu đãi và áp dụng các phương thức huy động vốn khác để xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội trong khu kinh tế, khu công nghệ cao.”

Hình thức hỗ trợ xây dựng, phát triển cơ sở hạ tầng kỹ thuật – xã hội này cũng có những quy định áp dụng riêng trong lĩnh vực nông nghiệp và phát triển nông thôn. Các dự án đầu tư trong lĩnh vực nông nghiệp được Chính phủ hỗ trợ thông qua việc bảo lãnh vay vốn để chủ dự án tự xây dựng mặt bằng nhà xưởng của dự án, sau khi thực hiện xây dựng xong Chính phủ sẽ thanh toán cho chủ dự án số vốn vay đó và giao cho nhà đầu tư sử dụng tài sản. Cơ chế này có thể rủi ro, lãng phí nếu nhà đầu tư sau khi nhận hỗ trợ để xây dựng xong nhà xưởng nhưng không tiếp tục triển khai thực hiện dự án.

2. Hình thức hỗ trợ đào tạo, phát triển nguồn nhân lực

Với chính sách phát triển giáo dục là phải gắn với nhu cầu và để phục vụ nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội. Luật giáo dục năm 2019, Luật giáo dục đại học năm 2012 và Luật giáo dục nghề nghiệp năm 2014 đều xác định việc ưu tiên chi ngân sách cho giáo dục nghề nghiệp và gia tăng chi ngân sách nhà nước cho giáo dục đại học. Theo như bộ luật lao động 2020 Nhà nước khuyến khích thành lập cơ sở giáo dục nghề nghiệp hoặc mở lớp đào tạo nghề tại nơi làm việc để đào tạo, đào tạo lại, bồi dưỡng, nâng cao trình độ, kỹ năng nghề cho người lao động; phối hợp với cơ sở giáo dục nghề nghiệp đào tạo các trình độ sơ cấp, trung cấp, cao đẳng và các chương trình đào tạo nghề nghiệp khác theo quy định.

3. Hỗ trợ tín dụng

Hỗ trợ tín dụng là hình thức hỗ trợ để giúp đỡ giải quyết khó khăn về vốn cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa thuộc khu vực kinh tế tư nhân của Việt Nam. Hình thức hỗ trợ tín dụng được thực hiện thông qua một số quỹ tài chính đặc biệt như Quỹ phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ. Quỹ này đứng ra bảo lãnh tín dụng cho các nhà đầu tư được vay vốn tín dụng từ các ngân hàng thương mại hoặc khuyến khích các ngân hàng thương mại cho vay hay khuyến khích các quỹ của tư nhân thành lập góp vốn vào các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo.

Tuy nhiên, quá trình thực hiện hình thức hỗ trợ này chưa chú trọng giúp đỡ cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa xây dựng phương án kinh doanh khả thi và như vậy thì hiệu quả sử dụng vốn tín dụng không cao. Ngoài ra, nội dung quy định về hình thức hỗ trợ này cũng chưa cho những biện pháp mạnh mẽ để huy động các nguồn vốn ngoài ngân sách tham gia hỗ trợ vốn cho các nhà đầu tư nhỏ và vừa, những nhà đầu tư mới còn thiếu vốn và cả mức độ tín nhiệm.

4. Hỗ trợ tiếp cận mặt bằng sản xuất, kinh doanh

Hỗ trợ tiếp cận mặt bằng sản xuất, kinh doanh được thực hiện bằng cách lập ra các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao và khu kinh tế, có sẵn các cơ sở hạ tầng kỹ thuật – xã hội để thuận lợi cho các nhà đầu tư thuê sử dụng thực hiện dự án. Luật đất đai cũng cho phép các nhà đầu tư có thể tiếp cận mặt bằng sản xuất, kinh doanh trên cơ sở được Nhà nước giao đất, hoặc cho thuê đất, hoặc được Nhà nước công nhận quyền sử dụng đất, hoặc nhận chuyển quyền sử dụng đất từ người sử dụng đất khác.

Theo Luật hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa năm 2017, các doanh nghiệp nhỏ và vừa cũng nhận được sự hỗ trợ nhiều hơn trong việc tiếp cận mặt bằng sản xuất, cụ thể là chính quyền cấp tỉnh phải bố trí quỹ đất nhằm phát triển cụm công nghiệp, khu chế biến nông sản, lâm sản, thuỷ sản, hải sản tập trung cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa; và tuỳ điều kiện ngân sách địa phương, chính quyền cấp tỉnh có thể quyết định hỗ trợ giá thuê mặt bằng (tối đa là 5 năm kể từ ngày thuê mặt bằng) cho doanh nghiệp nhỏ và vừa tại các khu công nghiệp, khu công nghệ cao, cụm công nghiệp trên địa bàn.

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết về Luật đầu tư.

Luật Hoàng Anh