Có những hình thức hỗ trợ đầu tư nào? (P2)

5. Hỗ trợ khoa học, kỹ thuật, chuyển giao công nghệ

Hỗ trợ khoa học, kỹ thuật, chuyển giao công nghệ là việc Nhà nước giúp đỡ giải quyết những khó khăn về khoa học, kỹ thuật cho các doanh nghiệp, dự án đầu tư thông qua việc thành lập các tổ chức dịch vụ khoa học và công nghệ để cung cấp dịch vụ khoa học và công nghệ gồm: cung cấp thông tin khoa học, công nghệ; tư vấn, đào tạo, bồi dưỡng, phổ biến, ứng dụng thành tựu khoa học và công nghệ trong các lĩnh vực kinh tế - xã hội; tư vấn và trợ giúp về chuyển giao công nghệ; và phát triển thị trường chuyển giao công nghệ. Tuy nhiên, Luật Khoa học và công nghệ năm 2013 chưa quy định cụ thể, rõ ràng trách nhiệm và hình thức cung cấp các loại dịch vụ khoa học và công nghệ của tổ chức khoa học và công nghệ công lập, đồng thời chưa quy định rõ cơ chế thực hiện sự hỗ trợ này, nên các doanh nghiệp còn khó tiếp cận để được hỗ trợ.

Bên cạnh đó, Nhà nước cũng có chính sách truyền thông, phổ biến kiến thức khoa học và công nghệ, trong đó Bộ Khoa học và Công nghệ chịu trách nhiệm xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch hàng năm và kế hoạch 5 năm về công tác này. Nhà nước khuyến khích các tổ chức, cá nhân đầu tư thực hiện hoạt động truyền thông, phổ biến kiến thức khoa học và công nghệ. Nhà nước cũng có chủ trương xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia và thống kê về khoa học và công nghệ để cung cấp thông tin cho các tổ chức, cá nhân có thể yêu cầu nhằm phục vụ nghiên cứu, đào tạo, sản xuất và kinh doanh. Đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo, việc tra cứu, khai thác, và cung cấp thông tin, cơ sở dữ liệu về sáng chế, thông tin công nghệ, kết quả nghiên cứu được miễn phí.

Nhìn chung, cơ chế thực hiện các biện pháp hỗ trợ về khoa học, kỹ thuật và chuyển giao công nghệ được thực hiện chủ yếu bằng các Chương trình do Bộ Khoa học và Công nghệ thực hiện như Chương trình đổi mới công nghệ quốc gia được quy định trong Luật Chuyển giao công nghệ năm 2017.

6. Hỗ trợ phát triển thị trường

Hỗ trợ phát triển thị trường là sự hỗ trợ để giải quyết khó khăn về thị trường sản phẩm đầu ra cho các doanh nghiệp với việc tổ chức và thực hiện Chương trình xúc tiến thương mại quốc gia do Bộ Công thương phụ trách thực hiện. Chương trình này gồm các hoạt động xúc tiến thương mại như thu thập thông tin về thị trường, khách hàng và hàng hoá; xây dựng cơ sở dữ liệu các thị trường xuất khẩu; tìm kiếm thị trường xuất khẩu; tổ chức gian hàng hội chợ, triển lãm hàng hoá; tổ chức hội nghị quốc tế ngành hàng xuất khẩu tại Việt Nam; quảng bá thương hiệu hàng hoá, dịch vụ của Việt Nam… Những hoạt động này được thực hiện theo quy định tại Luật quản lý ngoại thương năm 2017. Để hỗ trợ phát triển thị trường trong nước, cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” đã được vận động trên toàn quốc. Nhà nước cũng khuyến khích các tổ chức, cá nhân chủ động thực hiện các hoạt động xúc tiến thương mại trong nước và nước ngoài theo quy định của Luật thương mại năm 2005.

7. Hỗ trợ nghiên cứu và phát triển

Hỗ trợ nghiên cứu và phát triển cũng được quy định tại Luật khoa học và công nghệ năm 2013. Nhà nước thực hiện hình thức hỗ trợ nghiên cứu và phát triển cho các doanh nghiệp, dự án đầu tư bằng cách đảm bảo năng lực nghiên cứu và phát triển của các tổ chức khoa học và công nghệ; đồng thời xây dựng, phát triển được thị trường khoa học và công nghệ. Cơ chế thực hiện hình thức hỗ trợ này bao gồm việc Nhà nước đặt hàng, giao nhiệm vụ khoa học, công nghệ; ưu đãi, hỗ trợ thực hiện nhiệm vụ khoa học, công nghệ đối với các tổ chức khoa học và công nghệ, các cá nhân hoạt động khoa học và công nghệ. Ngoài ra, để tăng cường năng lực nghiên cứu trong nước, Luật này cũng đưa ra quy định về hội nhập quốc tế trong nghiên cứu và phát triển; và quy định về việc sử dụng ngân sách nhà nước mua sáng chế, thiết kế, tài liệu kỹ thuật, bí quyết công nghệ để phục vụ nghiên cứu và phát triển; phát triển thị trường khoa học và công nghệ.

Như vậy, các hình thức hỗ trợ đầu tư ở Việt Nam hiện nay rất đa dạng, đã bao quát để giải quyết những khó khăn chủ yếu mà các dự án đầu tư có thể gặp phải, từ những khó khăn do thiếu vốn, khó tiếp cận mặt bằng sản xuất kinh doanh, khó khăn do cơ sở hạ tầng thiếu và không đồng bộ, khó khăn về nguồn lao động chất lượng phù hợp; đến những khó khăn trong tiếp cận các thông tin chính sách pháp luật và thông tin thị trường…, việc thực hiện các hỗ trợ đầu tư sẽ tạo ra những thuận lợi cho hoạt động của các doanh nghiệp, các dự án, đồng thời còn giúp các nhà đầu tư tiết kiệm được chi phí cho hoạt động đầu tư của mình. Do đó, pháp luật về hỗ trợ đầu tư hiện này có khả năng tăng cường thu hút vốn đầu tư.

Bên cạnh đó, những quy định hỗ trợ đầu tư hiện nay đã bao gồm những hỗ trợ về nghiên cứu và phát triển, khoa học, kỹ thuật cũng như hỗ trợ về đào tạo, phát triển nguồn nhân lực, hỗ trợ phát triển thị trường, đây cũng chính là những hình thức hỗ trợ có thể giúp gia tăng năng suất lao động và năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp. Như vậy, pháp luật về hỗ trợ đầu tư ở Việt Nam hiện nay đã hướng tới việc tạo ra những điều kiện để Việt Nam thành công trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế.

Tuy vậy, những quy định về hỗ trợ đầu tư này còn có hạn chế, đặc biệt là những hạn chế trong cơ chế thực hiện hỗ trợ khiến chúng chưa phát huy được tác động mong muốn đối với việc nâng cao năng lực cạnh tranh và năng suất lao động của các doanh nghiệp. Do đó, những quy định về hỗ trợ đầu tư cần tiếp tục hoàn thiện, phần tiếp theo bài viết sẽ đề xuất một số kiến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật hỗ trợ đầu tư tại Việt Nam nhằm đảm bảo quá trình hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam đạt được sự hiệu quả và thành công, góp phần hoàn thành mục tiêu phát triển của Việt Nam trong giai đoạn hiện nay.

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết về Luật đầu tư.

Luật Hoàng Anh