Có những hình thức ưu đãi đầu tư nào? (P1)

Hình thức ưu đãi đầu tư khá đa dạng, tùy thuộc vào chính sách mỗi quốc gia mà áp dụng các hình thức ưu đãi đầu tư khác nhau. Pháp luật của Trung Quốc áp dụng miễn thuế (thuế giá trị gia tăng, thuế suất, nhập khẩu, thuế thu nhập doanh nghiệp) để thu hút đầu tư. Indonesia miễn thuế đối với việc nhập khẩu máy móc nguyên vật liệu sử dụng trong một khoảng thời gian nhất định đối với một số lĩnh vực; miễn giảm thuế thu nhập doanh nghiệp để thu hút đầu tư. Ở Thái Lan, ngoài các biện pháp khuyến khích bằng thuế còn có các biện pháp khác như cho phép công dân nước ngoài vào Thái Lan để nghiên cứu cơ hội đâu tư, cho phép đưa vào Thái Lan những người lao động kỹ năng cao và chuyên gia để thực hiện việc xúc tiến đầu tư, cho phép sở hữu đất đai, cho phép mang lợi nhuận ra nước ngoài bằng ngoại tệ. Ở Malaysia, việc khuyến khích đầu tư tập trung và khuyến khích đầu tư bằng thuế, cả trực tiếp và gián tiếp trong đó ưu đãi thuế trực tiếp được thực hiện bằng việc giảm một phần hoặc toàn bộ thuế thu nhập doanh nghiệp trong một thời hạn nhất định, trong khi đó ưu đãi thuế gián tiếp được thực hiện thông qua việc miễn nghĩa vụ thuế nhập khẩu, thuế bán hàng hoặc thuế tiêu thụ nội địa. Chính phủ Philippines sử dụng biện pháp ưu đãi về thuế thế nhưng miễn giảm thuế thu nhập; miễn giảm thuế suất, nhập khẩu; khấu hao tài sản cố định, chuyển lỗ.

Trong ưu đãi về thuế có nhiều hình thức khác nhau, trong đó có thể chia làm hai nhóm chính là ưu đãi thuế trực thu và ưu đãi thuế gián thu.

Hình thức ưu đãi thuế trực thu (trực tiếp) bao gồm:

- Áp dụng thuế suất ưu đãi: bằng việc giảm mức thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp tạm thời hoặc vĩnh viễn cho một số hoạt động cụ thể để khuyến khích phát triển một số lĩnh vực nhất định và các chi phí về số thu minh bạch hơn.

- Ưu đãi về thời gian miễn thuế và giảm thuế: đây là hình thức ưu đãi thuế phổ biến nhất. Hình thức này đơn giản dễ thực hiện đối với doanh nghiệp và cơ quan thuế. Tuy nhiên, nếu thời kỳ ưu đãi kéo dài có thể sẽ tăng áp lực cho thu ngân sách. Ngược lại, nếu thời gian ưu đãi ngắn chỉ thu hút được các dự án ngắn hạn và dễ nảy sinh tình trạng chuyển vốn sang đầu tư ở một nước khác để hưởng thời kỳ ưu đãi mới.

- Giảm trừ nghĩa vụ thuế phải nộp qua chiết khấu đầu tư và tín dụng thuế.

+ Chiết khấu đầu tư: đây là hình thức ưu đãi thông qua quy định cho phép doanh nghiệp thực hiện đầu tư được khấu trừ bổ sung một tỷ lệ nhất định tính trên giá trị đầu vào các chi phí trước khi tính thuế hoặc vào số phải nộp nhằm giảm nghĩa vụ thuế phải thực hiện với nhà nước.

+ Tín dụng thuế là hình thức mà nhà nước cho phép các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực sản xuất được giữ lại tiền thuế phải nộp để đầu tư lại phát triển sản xuất kinh doanh. Nói một cách khác, Nhà nước cho doanh nghiệp vay vốn một cách trực tiếp, không cần tài sản thế chấp, không phải trả lãi vay. Với hình thức này, Nhà nước đã tạo điều kiện thuận lợi về vốn cho các doanh nghiệp, giúp các doanh nghiệp đầu tư phát triển. Hình thức này thường được sử dụng khi Nhà nước muốn thúc đẩy doanh nghiệp đầu tư vào một ngành nghề hay một số lĩnh vực nhất định nhằm phục hồi tăng trưởng kinh tế.

Hai hình thức này là một một công cụ tốt hơn miễn thuế thế kỳ hạn khi cần đẩy mạnh các hình thức đầu tư, đồng thời tạo ra sự minh bạch hơn và dễ kiểm soát hơn.

+ Cho phép tính chi phí cao hơn qua hình thức khấu hao nhanh: đây là hình thức ưu đãi thuế cho phép doanh nghiệp được trích khấu hao tài sản cố định vào chi phí sản xuất hợp lý được tính trừ cao hơn mức khấu hao cho phép theo lịch trình thông thường. Hiệu quả của biện pháp này là số thuế phải nộp được trì hoãn để lùi về những kỳ nộp thuế sau nhằm tạo điều kiện cho doanh nghiệp có thêm nguồn vốn để đẩy nhanh tốc độ thay thế tài sản.

+ Giảm gánh nặng lỗ: với hình thức này, lỗ của doanh nghiệp có thể được phân bố khấu trừ và các năm tiếp theo để giảm thu nhập tính thuế - giảm số thuế thu nhập doanh nghiệp mà các doanh nghiệp phải nộp. Hình thức này được xem như là hình thức hỗ trợ vốn cho các doanh nghiệp và có lợi cho những dự án lớn đầu tư vào sản xuất. Tuy nhiên, nó cũng gây ra những gánh nặng về quản lý và nếu không có quyết định đúng đắn về khấu hao có thể dẫn đến giảm hiệu quả của hình thức ưu đãi này.

Đối với hình thức ưu đãi thuế gián thu (gián tiếp):

Các nước thường sử dụng hình thức miễn giảm thuế nhập khẩu và thuế giá trị gia tăng và trong một số trường hợp cả thuế tiêu thụ đặc biệt cho các nhà đầu tư được khuyến khích. Ở nhiều quốc gia, chính sách miễn giảm thuế cũng được áp dụng cho các doanh nghiệp hoạt động ở các khu kinh tế đặc biệt như đặc khu kinh tế, khu chế xuất hay khu công nghệ cao...

Mỗi hình thức ưu đãi thuế có những ưu điểm và nhược điểm khác nhau, tùy thuộc vào thực tế mỗi quốc gia và mỗi thời kỳ phát triển mà các quốc gia lựa chọn hình thức ưu đãi phù hợp. Các nước phát triển chủ yếu áp dụng hình thức ưu đãi thuế thông qua giảm trừ thu nhập chịu thuế theo theo đầu tư và giảm trừ trực tiếp nghĩa vụ thuế và dần bãi bỏ hình thức ưu đãi miễn thuế, giảm thuế có thể hạn do hình thức ưu đãi cái này không hiệu quả đối với thu hút đầu.

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết về Luật đầu tư.

Luật Hoàng Anh