Có những hình thức ưu đãi đầu tư nào? (P2)

Theo Khoản 1 Điều 15 Luật đầu tư số 61/2020/QH14 ngày 17 tháng 6 năm 2020 quy định các hình thức ưu đãi đầu tư bao gồm:

“Điều 15. Hình thức và đối tượng áp dụng ưu đãi đầu tư

1. Hình thức ưu đãi đầu tư bao gồm:

a) Ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp, bao gồm áp dụng mức thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp thấp hơn mức thuế suất thông thường có thời hạn hoặc toàn bộ thời gian thực hiện dự án đầu tư; miễn thuế, giảm thuế và các ưu đãi khác theo quy định của pháp luật về thuế thu nhập doanh nghiệp;

b) Miễn thuế nhập khẩu đối với hàng hóa nhập khẩu để tạo tài sản cố định; nguyên liệu, vật tư, linh kiện nhập khẩu để sản xuất theo quy định của pháp luật về thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu;

c) Miễn, giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, thuế sử dụng đất;

d) Khấu hao nhanh, tăng mức chi phí được trừ khi tính thu nhập chịu thuế.”

1. Ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp

Đây là hình thức ưu đãi tác động trực tiếp đến lợi ích của các cơ sở sản xuất kinh doanh. Tùy thuộc chiến lược phát triển kinh tế xã hội, điều kiện tự nhiên, lịch sử truyền thống văn hóa, mỗi quốc gia đưa ra một chính sách ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp khác nhau.

Theo quy định của pháp luật Việt Nam hiện hành, ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp là một trong những hình thức ưu đãi đầu tư. Có hai hình thức ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp là: ưu đãi về mức thuế suất và ưu đãi về miễn thuế, giảm thuế.

Pháp luật có quy định ưu đãi về thuế suất, thuế thu nhập doanh nghiệp. Các ưu đãi thuế hiện nay được sửa đổi theo hướng khuyến khích đầu tư tại các vùng có điều kiện kinh tế xã hội khó khăn và đặc biệt khó khăn được hưởng ưu đãi cao hơn. Các ngành nghề, lĩnh vực ưu đãi được sắp xếp theo hướng khuyến khích đầu tư và các ngành sản xuất các sản phẩm có giá trị gia tăng lớn, các ngành công nghiệp hỗ trợ, sử dụng công nghệ cao, công nghệ sinh học, dịch vụ chất lượng cao, lĩnh vực xã hội hóa (danh mục lĩnh vực ưu đãi được thu gọn hơn).

Để được hưởng các ưu đãi, đối tượng nộp thuế cần thỏa mãn điều: ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp chỉ áp dụng đối với doanh nghiệp thực hiện chế độ kế toán, hóa đơn, chứng từ vào nộp thuế theo kê khai. Doanh nghiệp phải hạch toán riêng thu nhập từ hoạt động sản xuất, kinh doanh được ưu đãi thuế; trường hợp không hạch toán riêng được thì thu nhập từ hoạt động sản xuất, kinh doanh được ưu đãi thuế xác định theo tỷ lệ doanh thu giữa hoạt động sản xuất, kinh doanh được ưu đãi trên tổng doanh thu của doanh nghiệp.

Ưu đãi về thuế suất và thời gian miễn giảm thuế không áp dụng đối: thu nhập từ chuyển, chuyển nhượng quyền góp vốn; thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản trừ nhà ở xã hội quy định tại Điều 13 luật thuế; thu nhập từ chuyển nhượng dự án đầu tư, chuyển nhượng quyền tham gia dự án đầu tư, chuyển nhượng quyền thăm dò, khai thác khoáng sản; thu nhập từ hoạt động sản xuất kinh doanh ở ngoài Việt Nam; thu nhập từ hoạt động tìm kiếm thăm dò khai thác dầu khí tài nguyên quý hiếm khác và thu nhập từ hoạt động khai thác khoáng sản; thu nhập từ Kinh doanh dịch vụ thuộc diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt theo quy định của Luật thuế tiêu thụ đặc.

2. Ưu đãi thuế nhập khẩu

Một trong những biện pháp được áp dụng hiệu quả nhất tại Việt Nam để khuyến khích đầu tư. Theo nguyên tắc chung ưu đãi về thuế thế nhập khẩu được áp dụng đối với hàng hóa nhập khẩu để tạo tài sản sản cố định, nguyên liệu, vật tư, linh kiện để thực hiện dự án đầu tư.

Hiện nay, pháp luật giành ưu đãi đối với các dự án thuộc ngành nghề ưu đãi đầu tư, đặc biệt ưu đãi đầu tư hoặc thực hiện tại địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn. Đồng thời cũng ưu đãi với các dự án có quy mô lớn. Hình thức ưu đãi phổ biến nhất là miễn thuế với hàng hóa nhập khẩu để tạo tài sản cố định, miễn thuế lần đầu cho việc nhập khẩu hàng hóa phục vụ dự án hoặc miễn thuế trong một thời gian nhất định tối đa là 5 năm. (Điểm i Khoản 4 Điều 5 Thông tư 83/2016/TT-BTC)

Bên cạnh đó, các ưu đãi này không được áp dụng đối với các dự án đầu tư khai thác khoáng sản; sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ thuộc đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt, xưởng sản xuất ô tô.

3. Ưu đãi đến chính sách sử dụng đất

Quyền sử dụng đất là một loại tài sản và hàng hóa đặc biệt. Nhà nước thực hiện quyền của chủ sở hữu thông qua việc quyết định quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất và đưa những chính sách ưu đãi nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội cụ thể:

a. Chế độ ưu đãi quyền sử dụng đất

Pháp luật đưa ra các ưu đãi về quyền sử dụng đất phi nông nghiệp (Điều 6 Thông tư 83/2016/TT-BTC ngày 17 tháng 6 năm 2016), trong đó, tùy thuộc vào ngành nghề và địa bàn cụ thể mà các ưu đãi này là khác nhau. Đối với các dự án trong lĩnh vực đặc biệt ưu đãi đầu tư, địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn khăn; ngành nghề ưu đãi đầu tư được thực hiện tại địa bàn khó khăn sẽ được miễn thuế sử dụng đất phi nông nghiệp. Ngành nghề đặc biệt ưu đãi đầu tư: miễn thuế sử dụng đất phi nông nghiệp. Hiện nay nhà nước cũng có quy định đối với dự án đầu tư có quy mô vốn 6000 tỷ đồng trở lên, giải ngân 6000 tỷ đồng trong vòng 3 năm cũng sẽ được miễn thuế sử dụng đất phi nông nghiệp đối với dự án tại địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn.

Một số dự án khác sẽ được giảm 50% thuế sử dụng đất phi nông nghiệp như dự án tại nông thôn sử dụng 500 lao động trở lên (không bao gồm lao động làm việc không trọn thời gian và lao động có hợp đồng dưới 12 tháng) tại địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn; doanh nghiệp công nghệ cao, khoa học công nghệ, tổ chức khoa học công nghệ: miễn thuế sử dụng đất phi nông nghiệp hoặc giảm 50% thuế sử dụng đất phi nông nghiệp tùy thuộc vào điều kiện về ngành, nghề, địa bàn, quy mô vốn đầu tư hoặc sử dụng lao động của từng dự án đầu tư cụ thể.

b. Ưu đãi về tiền sử dụng đất

Căn cứ Điểm b, d, đ Khoản 1 Điều 2 Nghị định số 45/2014/NĐ-CP ngày 15 tháng 5 năm 2014 quy định:

“Điều 2. Đối tượng thu tiền sử dụng đất

1. Người được Nhà nước giao đất để sử dụng vào các mục đích sau đây:

b) Tổ chức kinh tế được giao đất để thực hiện dự án đầu tư xây dựng nhà ở để bán hoặc để bán kết hợp cho thuê;

d) Tổ chức kinh tế được giao đất thực hiện dự án đầu tư hạ tầng nghĩa trang, nghĩa địa để chuyển nhượng quyền sử dụng đất gắn với hạ tầng (sau đây gọi tắt là đất nghĩa trang, nghĩa địa);

đ) Tổ chức kinh tế được giao đất để xây dựng công trình hỗn hợp cao tầng, trong đó có diện tích nhà ở để bán hoặc để bán kết hợp cho thuê.”

Chủ đầu tư thực hiện dự án được Nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất bao gồm: đất được nhà nước giao để thực hiện dự án đầu tư xây dựng nhà ở để bán hoặc để bán và kết hợp cho thuê. Tổ chức kinh tế được giao đất để xây dựng công trình hỗn hợp cao tầng, trong đó có diện tích nhà ở để bán hoặc để bán kết hợp cho thuê.

Tuy nhiên theo Khoản 5 Điều 10 Nghị định số 45/2014/NĐ-CP quy định:

“5. Không áp dụng miễn, giảm tiền sử dụng đất theo pháp luật về ưu đãi đầu tư đối với dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại.”

Thì các dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại không được áp dụng ưu đãi. Bên cạnh đó, tổ chức kinh tế được giao đất thực hiện các dự án đầu tư hạ tầng nghĩa trang, nghĩa địa để chuyển nhượng quyền sử dụng đất gắn với hạ tầng cũng được hưởng ưu đãi về tiền sử dụng đất.

c. Ưu đãi về tiền thuê đất

Thời gian miễn giảm tiền thuê đất (có thể toàn bộ thời gian thuê hoặc trong một số năm nhất định không quá 15 năm) phụ thuộc vào địa bàn thực hiện dự án đầu tư vào một số ngành nghề đầu tư. Tương tự như các hình thức ưu đãi khác, hình thức ưu đãi này áp dụng đối với một số ngành nghề được khuyến khích đầu tư hoặc các dự án thực hiện trên địa bàn khó khăn, đặc biệt khó khăn.

4. Ưu đãi về khấu hao nhanh, tăng mức chi phí được trừ khi tính thu nhập chịu thuế.

Theo quy định hiện nay thời gian trích khấu hao tài sản cố định từ 5 đến 20 năm. Phương pháp tính khấu hao theo đường thằng. Tuy nhiên trong các trường hợp cụ thể doanh nghiệp được phép trích khấu hao nhanh. Việc trích khấu hao nhanh không qua hai lần so với trích khẩu hao theo phương pháp đường thẳng. Điều kiện là sau khi trích khấu hao nhanh doanh nghiệp phải đảm bảo có lợi nhuận. Mục đích trích khấu hao nhanh để tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp được đầu tư đổi mới công nghệ phục vụ cho hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Đây là một hình thức ưu đãi đầu tư mới theo quy định của Luật đầu tư, hiện pháp luật chuyên ngành chưa có quy định chi tiết về trường hợp ưu đãi này, nên chúng ta chờ đợi những quy định chi tiết hơn về các ưu đãi đầu tư này.

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết về Luật Đầu tư.

Luật Hoàng Anh