Đầu tư trong nước có đặc điểm gì? (P2)

2. Địa điểm thực hiện đầu tư

Nhằm phân biệt với hoạt động đầu tư ra nước ngoài là hoạt động bỏ vốn của nhà đầu tư để thực hiện dự án tại một quốc gia không phải là Việt Nam, thì hoạt động đầu tư trong nước lại là hoạt động bỏ vốn ra đầu tư trên phạm vi lãnh thổ Việt Nam.

Luật đầu tư 2020 sử dụng tiêu chí lãnh thổ đầu tư để bảo đảm sự công bằng, minh bạch trong quy chế đối xử giữa các nhà đầu tư. Theo đó, dù đối tượng là nhà đầu tư trong nước hay nước ngoài chỉ cần thực hiện dự án trên địa bàn lãnh thổ Việt Nam thì sẽ đều chịu sự điều chỉnh của các quy định về đầu tư trong nước của luật đầu tư.

3. Pháp luật điều chỉnh

Đây là một trong những tiêu chí cơ bản giúp phân biệt hoạt động đầu tư ra nước ngoài vào hoạt động đầu tư trong nước theo đó, việc thực hiện hoạt động đầu tư trong nước hoàn toàn chịu sự điều chỉnh của hệ thống pháp luật quốc gia cụ thể theo Khoản 1 Điều 4 Luật đầu năm 2020 quy định:

“Điều 4. Áp dụng Luật Đầu tư và các luật có liên quan

1. Hoạt động đầu tư kinh doanh trên lãnh thổ Việt Nam thực hiện theo quy định của Luật Đầu tư và luật khác có liên quan.”

Như vậy, luật đầu tư cùng với các văn bản pháp luật chuyên ngành khác như luật doanh nghiệp 2020, luật hợp tác xã, các văn bản quy phạm pháp luật điều chỉnh đối với ngành nghề, lĩnh vực kinh doanh cụ thể... Sẽ cùng tham gia điều chỉnh đối với các quan hệ đầu tư trong nước. Ngoài ra luật đầu tư sẽ được ưu tiên áp dụng trong trường hợp có quy định khác nhau giữa Luật và các văn bản khác về ngành, nghề về cấm đầu tư kinh doanh; ngành, nghề kinh doanh có điều kiện và trình tự thủ tục đầu tư.

Tuy nhiên, việc đầu tư, quản lý, sử dụng vốn đầu tư của Nhà nước tại doanh nghiệp thực hiện theo quy định của Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp; Thẩm quyền, trình tự, thủ tục đầu tư công và việc quản lý, sử dụng vốn đầu tư công thực hiện theo quy định của Luật Đầu tư công; Thẩm quyền, trình tự, thủ tục đầu tư, thực hiện dự án; pháp luật điều chỉnh hợp đồng dự án; bảo đảm đầu tư, cơ chế quản lý vốn nhà nước áp dụng trực tiếp cho dự án đầu tư theo phương thức đối tác công tư thực hiện theo quy định của Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư; Thẩm quyền, trình tự, thủ tục đầu tư, thực hiện dự án; pháp luật điều chỉnh hợp đồng dự án; bảo đảm đầu tư, cơ chế quản lý vốn nhà nước áp dụng trực tiếp cho dự án đầu tư theo phương thức đối tác công tư thực hiện theo quy định của Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư; Thẩm quyền, trình tự, thủ tục, điều kiện đầu tư kinh doanh theo quy định của Luật Các tổ chức tín dụng, Luật Kinh doanh bảo hiểm, Luật Dầu khí; Thẩm quyền, trình tự, thủ tục, điều kiện đầu tư kinh doanh, hoạt động về chứng khoán và thị trường chứng khoán trên thị trường chứng khoán Việt Nam thực hiện theo quy định của Luật Chứng khoán thì trình tự của Luật đầu tư sẽ không còn được ưu tiên áp dụng vì đây là những ngành nghề có tính chất đặc thù cao, đòi hỏi sự giám sát và quản lý chặt chẽ từ phía các cơ quan nhà nước.

4. Hình thức thực hiện

Theo Điều 21 Luật đầu tư năm 2020 quy định về các hình thức đầu tư như sau:

“Điều 21. Hình thức đầu tư

1. Đầu tư thành lập tổ chức kinh tế.

2. Đầu tư góp vốn, mua cổ phần, mua phần vốn góp.

3. Thực hiện dự án đầu tư.

4. Đầu tư theo hình thức hợp đồng BCC.

5. Các hình thức đầu tư, loại hình tổ chức kinh tế mới theo quy định của Chính phủ.”

Hoạt động đầu tư trong nước có thể được thực hiện dưới nhiều hình thức như thành lập tổ chức kinh tế, đầu tư góp vốn, mua cổ phần, phần vốn góp vào tổ chức kinh tế, đầu tư theo hình thức hợp đồng hợp tác kinh doanh BCC hay thực hiện dự án đầu tư. Sự đa dạng về hình thức thực hiện hoạt động đầu tư trong nước đã thể hiện rõ tư tưởng khuyến khích thu hút đầu tư của nhà nước Việt Nam tạo điều kiện cho nhà đầu tư lựa chọn những hình thức đầu tư phù hợp.

5. Quản lý của nhà nước

Hoạt động đầu tư trong nước được thực hiện trực tiếp trên địa bàn lãnh thổ Việt Nam, vì vậy nó sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới đời sống, xã hội và dân cư của Việt Nam. Do vậy, những chính sách về đầu tư trong nước phải phù hợp với kế hoạch, định hướng phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Những chính sách quản lý của nhà nước một mặt giúp kiểm soát tính hợp pháp hiệu quả của việc triển khai dự án, mặt khác còn đảm bảo tính định hướng, đảm bảo sự phát triển đồng đều của đất nước trên các địa bàn khác nhau. Điển hình là việc nhà nước ban hành các chính sách khuyến khích, hỗ trợ đầu tư tại các địa bàn xã hội khó khăn sẽ giúp thu hút đầu tư vào các địa bàn này, từ đó góp phần tạo ra động lực phát triển kinh tế cũng như giải quyết được việc làm, nâng cao dân trí tại các khu vực đó. Tương tự, việc thu hút đầu tư vào các ngành nghề, lĩnh vực mũi nhọn phát triển kinh tế cũng sẽ góp phần tăng tăng cường lượng vốn để thực hiện đúng định hướng phát triển của đất nước. Do vậy, việc ban hành các chính sách về đầu tư và thực hiện các dự án đầu tư là không thể tách rời các đường lối, chính sách phát triển chung của đất nước.

Xét trên một khía cạnh khác, hoạt động đầu tư trong nước có thể được thực hiện bởi nhiều chủ thể đầu tư, trong đó có cả nhà đầu tư nước ngoài hay các tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài chi phối nên việc cấp phép cũng như giám sát, kiểm tra đối với quá trình thực hiện dự án cũng có vai trò vô cùng quan trọng để bảo đảm sự ổn định về an ninh, chính trị, tài chính, kinh tế, văn hóa và xã hội. Tuy nhiên, nếu như việc kiểm soát được thực hiện quá chặt chẽ cũng sẽ gây ra tâm lý e ngại cho các nhà đầu tư, nhất là với những nhà đầu tư lần đầu tới Việt Nam. Vì vậy sự kiểm soát của nhà nước chỉ ở mootk mức độ phù hợp, với những dự án có quy mô lớn hoặc có khả năng ảnh hưởng, tác động lớn đến kinh tế, môi trường, an ninh xã hội... Ngoài ra, cần cân nhắc tới sự cân bằng giữa những lợi ích dài hạn và những lợi ích kinh tế trước mắt, tránh việc xét duyệt cho những dự án có thể gây ảnh hưởng xấu, khó có thể khắc phục được.

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết về Luật đầu tư.

Luật Hoàng Anh