Phân biệt đấu giá và đấu thầu? Đấu giá và đấu thầu được phân loại như thế nào?

Đấu giá

Đấu thầu

Khái niệm           

- Theo khoản 1 Điều 185 Luật thương mại 2005, đấu giá hàng hoá là hoạt động thương mại, theo đó người bán hàng tự mình hoặc thuê người tổ chức đấu giá thực hiện việc bán hàng hoá công khai để chọn người mua trả giá cao nhất.

- Theo khoản 2 Điều 5 Luật đấu giá tài sản 2016, đấu giá tài sản là hình thức bán tài sản có từ hai người trở lên tham gia đấu giá theo nguyên tắc, trình tự và thủ tục được quy định tại Luật này, trừ trường hợp đấu giá mà chỉ có một người đăng ký tham gia đấu giá, một người tham gia đấu giá, một người trả giá, một người chấp nhận giá

- Theo khoản 1 Điều 214 Luật thương mại 2005, đấu thầu hàng hoá, dịch vụ là hoạt động thương mại, theo đó một bên mua hàng hoá, dịch vụ thông qua mời thầu (gọi là bên mời thầu) nhằm lựa chọn trong số các thương nhân tham gia đấu thầu (gọi là bên dự thầu) thương nhân đáp ứng tốt nhất các yêu cầu do bên mời thầu đặt ra và được lựa chọn để ký kết và thực hiện hợp đồng (gọi là bên trúng thầu).

- Theo khoản 12 Điều 4 Luật đấu thầu 2013, đấu thầu là quá trình lựa chọn nhà thầu để ký kết và thực hiện hợp đồng cung cấp dịch vụ tư vấn, dịch vụ phi tư vấn, mua sắm hàng hóa, xây lắp; lựa chọn nhà đầu tư để ký kết và thực hiện hợp đồng dự án đầu tư có sử dụng đất trên cơ sở bảo đảm cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế.

Bản chất, mục đích            

- Đấu giá là phương thức bán hàng đặc biệt, để bên bán xác định người mua hàng; là quan hệ giữa 1 người bán và nhiều người mua.

-  Mục đích của đấu giá là tìm ra được người mua trả giá cao nhất. Mối quan tâm được những người tham gia hướng đến là giá cả. Giá càng cao thì càng có cơ hội được chọn.

- Đấu thầu là phương thức mua hàng đặc biệt, để bên mua lựa chọn người cung cấp dịch vụ, hàng hóa phù hợp; là quan hệ giữa 1 người mua và nhiều người bán.

- Mục đích cảu đấu thầu là ra được người bán đáp ứng tốt nhất yêu cầu của người mua. Mối quan tâm mà những người tham gia hướng đến là giá cả, chất lượng, trình độ kỹ thuật, sáng tạo. Giá càng thấp và đáp ứng tốt nhất về chất lượng, trình độ kỹ thuật, sáng tạo thì được chọn.

Đối tượng

Hàng hóa

Hàng hóa và dịch vụ

Chủ thể tham gia                   

Chủ thể tham gia đấu giá gồm:

- Người tổ chức đấu giá là thương nhân có đăng ký kinh doanh dịch vụ đấu giá hoặc là người bán hàng của mình trong trường hợp người bán hàng tự tổ chức đấu giá.

- Người bán hàng là chủ sở hữu hàng hoá, người được chủ sở hữu hàng hoá uỷ quyền bán hoặc người có quyền bán hàng hoá của người khác theo quy định của pháp luật.

- Người tham gia đấu giá hàng hoá là tổ chức, cá nhân đăng ký tham gia cuộc đấu giá.

- Người điều hành đấu giá là người tổ chức đấu giá hoặc người được người tổ chức đấu giá uỷ quyền điều hành bán đấu giá.

Chủ thể tham gia đấu thầu gồm:

- Bên mời thầu là cơ quan, tổ chức có chuyên môn và năng lực để thực hiện các hoạt động đấu thầu, bao gồm:

a) Chủ đầu tư hoặc tổ chức do chủ đầu tư quyết định thành lập hoặc lựa chọn;

b) Đơn vị dự toán trực tiếp sử dụng nguồn vốn mua sắm thường xuyên;

c) Đơn vị mua sắm tập trung;

d) Cơ quan nhà nước có thẩm quyền hoặc tổ chức trực thuộc do cơ quan nhà nước có thẩm quyền lựa chọn.

- Bên dự thầu: Các thương nhân tham gia đấu thầu. Thương nhân đáp ứng tốt nhất các yêu cầu do bên mời thầu đặt ra và được lựa chọn để ký kết và thực hiện hợp đồng được gọi là bên trúng thầu.

Phương thức            

Việc đấu giá hàng hoá được thực hiện theo 1 trong 2 phương thức:

- Phương thức trả giá lên là phương thức bán đấu giá, theo đó người trả giá cao nhất so với giá khởi điểm là người có quyền mua hàng;

- Phương thức đặt giá xuống là phương thức bán đấu giá, theo đó người đầu tiên chấp nhận ngay mức giá khởi điểm hoặc mức giá được hạ thấp hơn mức giá khởi điểm là người có quyền mua hàng.

Phương thức đấu thầu bao gồm đấu thầu một túi hồ sơ và đấu thầu hai túi hồ sơ. Bên mời thầu có quyền lựa chọn phương thức đấu thầu và phải thông báo trước cho các bên dự thầu.

Hình thức            

Tổ chức đấu giá tài sản thỏa thuận với người có tài sản đấu giá lựa chọn một trong các hình thức sau đây để tiến hành cuộc đấu giá:

- Đấu giá trực tiếp bằng lời nói tại cuộc đấu giá;

- Đấu giá bằng bỏ phiếu trực tiếp tại cuộc đấu giá;

- Đấu giá bằng bỏ phiếu gián tiếp;

- Đấu giá trực tuyến.

Việc đấu thầu hàng hoá, dịch vụ được thực hiện theo một trong hai hình thức đấu thầu rộng rãi hoặc đấu thầu hạn chế, do bên mời thầu quyết định.

- Đấu thầu rộng rãi là hình thức đấu thầu mà bên mời thầu không hạn chế số lượng các bên dự thầu;

- Đấu thầu hạn chế là hình thức đấu thầu mà bên mời thầu chỉ mời một số nhà thầu nhất định dự thầu.

Phân loại

- Căn cứ vào phương thức thì đấu giá có hai phương thức đó là phương thức trả giá lên và phương thức đặt giá xuống

- Căn cứ vào hình thức thì đấu giá gồm đấu giá trực tiếp bằng lời nói tại cuộc đấu giá; đấu giá bằng bỏ phiếu trực tiếp tại cuộc đấu giá; đấu giá bằng bỏ phiếu gián tiếp; đấu giá trực tuyến.

- Căn cứ vào hình thức đấu thầu có thể chia thành đấu thầu rộng rãi và đấu thầu hạn chế

- Căn cứ vào phương thức đấu thầu thì chia thành đấu thầu một túi hồ sơ và đấu thầu hai túi hồ sơ.

Hình thức pháp lý                   

Trong quan hệ đấu giá, hình thức pháp lí gồm:

- Hợp đồng dịch vụ đấu giá tài sản: Người có tài sản đấu giá ký kết hợp đồng dịch vụ đấu giá tài sản với tổ chức đấu giá tài sản để thực hiện việc đấu giá tài sản. Hợp đồng dịch vụ đấu giá tài sản phải được lập thành văn bản, được thực hiện theo quy định của pháp luật về dân sự và quy định của Luật này.

- Hợp đồng mua bán tài sản đấu giá được ký kết giữa người có tài sản đấu giá với người trúng đấu giá hoặc giữa người có tài sản đấu giá, người trúng đấu giá và tổ chức đấu giá tài sản nếu các bên có thỏa thuận, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác. Hợp đồng mua bán tài sản đấu giá được thực hiện theo quy định của pháp luật về dân sự.

Hình thức pháp lý của quan hệ đấu thầu gồm:

- Hồ sơ mời thầu là toàn bộ tài liệu sử dụng cho hình thức đấu thầu rộng rãi, đấu thầu hạn chế, bao gồm các yêu cầu cho một dự án, gói thầu, làm căn cứ để nhà thầu, nhà đầu tư chuẩn bị hồ sơ dự thầu và để bên mời thầu tổ chức đánh giá hồ sơ dự thầu nhằm lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư.

- Hồ sơ dự thầu, hồ sơ đề xuất là toàn bộ tài liệu do nhà thầu, nhà đầu tư lập và nộp cho bên mời thầu theo yêu cầu của hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu.

- Hợp đồng là văn bản thỏa thuận giữa chủ đầu tư với nhà thầu được lựa chọn trong thực hiện gói thầu thuộc dự án; giữa bên mời thầu với nhà thầu được lựa chọn trong mua sắm thường xuyên; giữa đơn vị mua sắm tập trung hoặc giữa đơn vị có nhu cầu mua sắm với nhà thầu được lựa chọn trong mua sắm tập trung; giữa cơ quan nhà nước có thẩm quyền với nhà đầu tư được lựa chọn hoặc giữa cơ quan nhà nước có thẩm quyền với nhà đầu tư được lựa chọn và doanh nghiệp dự án trong lựa chọn nhà đầu tư.

Ý nghĩa                   

Hoạt động đấu giá tạo ra sự bình đẳng và môi trường cạnh tranh công bằng cũng như việc giúp hàng hóa được đưa đến những người mua hàng hóa tiềm năng và người bán thu được lợi ích là tốt nhất và đó là giúp quan hệ mua bán giữa hai bên được diễn ra nhanh chóng, thúc đẩy trao đổi thương mại phát triển, bên mua hiểu được giá trị của sản phẩm hàng hóa mà họ lựa chọn để đảm bảo được đúng chất lượng của hàng hóa.

Với đấu thầu, bên mua hàng hóa, dịch vụ có thể lựa chọn được bên cung ứng tốt nhất hàng hóa, dịch vụ đảm bảo được yêu cầu của bên mua cũng như góp phần giảm thiểu chi phí đầu tư và tăng lợi ích, tạo ra môi trường cạnh tranh lành mạnh về giá, về chất lượng, về năng lực của hàng hóa, dịch vụ, góp phần nâng cao uy tín trong mối quan hệ đấu thầu cũng như việc mở rộng mối quan hệ giữa các bên đầu thầu với nhau.