BLTTHS 2015 quy định về thẩm quyền, thủ tục thi hành án đối với pháp nhân như thế nào?

1. Cơ sở pháp lý

Căn cứ Điều 445 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 (BLTTHS) tuân thủ pháp luật về thẩm quyền, thủ tục thi hành án đối với pháp nhân được quy định như sau:

“Điều 445. Thẩm quyền, thủ tục thi hành án đối với pháp nhân

1. Thủ trưởng cơ quan thi hành án dân sự có thẩm quyền ra quyết định thi hành hình phạt tiền đối với pháp nhân. Trình tự, thủ tục thi hành hình phạt tiền được thực hiện theo quy định của Luật thi hành án dân sự.

2. Cơ quan nhà nước có thẩm quyền thi hành các hình phạt khác và các biện pháp tư pháp quy định tại Bộ luật hình sự đối với pháp nhân theo quy định của pháp luật.

3. Trường hợp pháp nhân bị kết án thực hiện chia, tách, hợp nhất, sáp nhập thì pháp nhân kế thừa các quyền và nghĩa vụ của pháp nhân bị kết án có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ thi hành án phạt tiền, bồi thường thiệt hại.”

2. Quy định về thẩm quyền, thủ tục thi hành án đối với pháp nhân.

Theo quy định của BLHS 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) thì các hình phạt đối với pháp nhân phạm tội bao gồm hình phạt chính và hình phạt bổ sung. Trong hình phạt chính có phạt tiền; đình chỉ hoạt động có thời hạn; đình chỉ hoạt động vĩnh viễn. Trong hình phạt bổ sung có cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định, cấm huy động vốn; phạt tiền khi không áp dụng là hình phạt chính.

Để thực hiện quy định này, Điều 445 BLTTHS 2015 quy định: Thủ trưởng cơ quan thi hành án dân sự có thẩm quyền ra quyết định thi hành hình phạt tiền đối với pháp nhân. Trình tự, thủ tục thi hành hình phạt tiền được thực hiện theo quy định của Luật thi hành án dân sự số: 26/2008/QH12 ngày 14 tháng 11 năm 2008 quy định cụ thể chi tiết về trình tự, thủ tục thi hành.

Đối với các hình phạt khác như: Đình chỉ hoạt động có thời hạn; đình chỉ hoạt động vĩnh viễn; cấm kinh doanh; cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định; cấm huy động vốn được quy định tại các điều 78, 79, 80, 81 BLHS 2015 sửa đổi, bổ sung 2017) hay các biện pháp tư pháp áp dụng đối với pháp nhân thương mại phạm tội được quy định tại Điều 82 BLHS 2015, cơ quan có thẩm quyền thi hành theo quy định của pháp luật về thi hành án hình sự số: 41/2019/QH14 quy định chi tiết, cụ thể về quy trình, trình tự thủ tục thi hành án đối với pháp nhân thương mại.

Theo đó đình chỉ hoạt động có thời hạn, đình chỉ hoạt động vĩnh viễn, cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định; cấm huy động vốn; các biện pháp tư pháp được hiểu như sau:

- Đình chỉ hoạt động có thời hạn là tạm dừng hoạt động của pháp nhân thương mại trong một hoặc một số lĩnh vực mà pháp nhân thương mại phạm tội gây thiệt hại đến tính mạng, sức khỏe con người, môi trường hoặc an ninh, trật tự, an toàn xã hội và hậu quả gây ra có khả năng khắc phục trên thực tế. Thời hạn đình chỉ hoạt động từ 06 tháng đến 03 năm (Điều 78 BLHS 2015)

-  Đình chỉ hoạt động vĩnh viễn là chấm dứt hoạt động của pháp nhân thương mại trong một hoặc một số lĩnh vực mà pháp nhân thương mại phạm tội gây thiệt hại hoặc có khả năng thực tế gây thiệt hại đến tính mạng của nhiều người, gây sự cố môi trường hoặc gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội và không có khả năng khắc phục hậu quả gây ra. Pháp nhân thương mại được thành lập chỉ để thực hiện tội phạm thì bị đình chỉ vĩnh viễn toàn bộ hoạt động. (Điều 79 BLHS 2015)

- Cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định được áp dụng khi xét thấy nếu để pháp nhân thương mại bị kết án tiếp tục kinh doanh hoặc hoạt động trong lĩnh vực đó, thì có thể gây nguy hại cho tính mạng, sức khỏe của con người hoặc cho xã hội (Điều 80 BLHS 2015)

- Cấm huy động vốn được áp dụng khi xét thấy nếu để pháp nhân thương mại bị kết án huy động vốn thì có nguy cơ tiếp tục phạm tội (Điều 81 BLHS 2015).

- Các biện pháp tư pháp áp dụng đối với pháp nhân thương mại phạm tội có thể hiểu là Tòa án có thể quyết định áp dụng các biện tư pháp sau đây đối với pháp nhân thương mại phạm tội như:

+ Buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu;

+ Buộc thực hiện một số biện pháp nhằm khắc phục, ngăn chặn hậu quả tiếp tục xảy ra.

 Ngoài ra, trong trường hợp pháp nhân bị kết án thực hiện chia, tách, hợp nhất, sáp nhập thì pháp nhân kế thừa các quyền và nghĩa vụ của pháp nhân bị kết án có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ thi hành án phạt tiền, bồi thường thiệt hại.

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015

Luật Hoàng Anh