Công bố lời khai trong giai đoạn điều tra, truy tố tại phiên tòa xét xử?

1. Cơ sở pháp lý

Căn cứ Điều 308 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 (BLTTHS) tuân thủ pháp luật về công bố lời khai trong giai đoạn điều tra, truy tố được quy định như sau:

“Điều 308. Công bố lời khai trong giai đoạn điều tra, truy tố

1. Nếu người được xét hỏi có mặt tại phiên tòa thì Hội đồng xét xử, Kiểm sát viên không được công bố lời khai của họ trong giai đoạn điều tra, truy tố.

2. Chỉ được công bố những lời khai trong giai đoạn điều tra, truy tố khi thuộc một trong các trường hợp:

a) Lời khai của người được xét hỏi tại phiên tòa mâu thuẫn với lời khai của họ trong giai đoạn điều tra, truy tố;

b) Người được xét hỏi không khai tại phiên tòa hoặc không nhớ những lời khai của mình trong giai đoạn điều tra, truy tố;

c) Người được xét hỏi đề nghị công bố lời khai của họ trong giai đoạn điều tra, truy tố;

d) Người được xét hỏi vắng mặt hoặc đã chết.

3. Trường hợp đặc biệt cần giữ bí mật nhà nước, giữ gìn thuần phong mỹ tục của dân tộc, giữ bí mật nghề nghiệp, bí mật kinh doanh, bí mật đời tư của cá nhân, bí mật gia đình theo yêu cầu của người tham gia tố tụng hoặc tự xét thấy cần thiết thì Hội đồng xét xử không công bố tài liệu có trong hồ sơ vụ án.”

2. Quy định của BLTTHS 2015 về công bố lời khai trong giai đoạn điều tra, truy tố

Điều luật quy định căn cứ và công bố lời khai mà những người được xét hỏi tại phiên tòa đã khai báo trong giai đoạn điều tra truy tố. Đối tượng có thể bị công bố trong giai đoạn điều tra, truy tố là những người được triệu tập hoặc không được triệu tập đến phiên tòa để xét hỏi nhưng trước đó đã có lời khai trong giai đoạn triều tra, truy tố vụ án.

Ngoài việc công bố nguyên văn, Hội đồng xét xử có thể nhắc người được xét hỏi về những lời khai mà họ đã khai trong quá trình điều tra, truy tố vụ án. Đây là trường hợp công bố nội dung lời khai chứ không phải tuyên bố công bố nguyên văn lời khai của họ trong giai đoạn điều tra, truy tố vụ án. Vì vậy, việc nhắc hay công bố lời khai của họ trong giai đoạn điều tra, truy tố phụ thuộc vào ý chí của quan của Hội đồng xét xử, Kiểm sát viên.

Về nguyên tắc, người được xét hỏi có mặt tại phiên tòa thì Hội đồng xét xử, Kiểm sát viên không được công bố lời khai của họ trong giai đoạn điều tra, truy tố. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, pháp luật tố tụng cho phép công bố lời khai của họ trong giai đoạn điều tra, truy tố. Theo quy định tại khoản 2 Điều 308 BLTTHS, thì chỉ được công bố lời khai trong giai đoạn điều tra, truy tố của người được xét hỏi có mặt tại phiên tòa khi có một trong những căn cứ sau đây:

- Thứ nhất, lời khai của người được xét hỏi tại phiên tòa mâu thuẫn với lời khai của họ trong giai đoạn điều tra, truy tố;

- Thứ hai, người được xét hỏi không khai tại phiên tòa hoặc không nhớ những lời khai của mình trong giai đoạn điều tra, truy tố;

- Thứ ba, người được xét hỏi đề nghị công bố lời khai của họ trong giai đoạn điều tra, truy tố;

- Thứ tư, người được xét hỏi vắng mặt hoặc đã chết.

Về thời điểm công bố thì:

+ Đối với trường hợp thứ nhất và thứ hai nêu trên, Hội đồng xét xử, Kiểm sát viên chỉ có thể nhắc hoặc công bố lời khai của họ trong giai đoạn điều tra, truy tố khi họ không khai hoặc lời khai của họ tại phiên tòa mâu thuẫn với lời khai trong giai đoạn điều tra, truy tố;

+ Đối với trường hợp thứ ba Hội đồng xét xử, Kiểm sát viên chỉ có thể nhắc hoặc công bố lời khai của họ trong giai đoạn điều tra, truy tố sau khi được người xét hỏi đề nghị công bố lời khai của họ trong giai đoạn điều tra, truy tố;

+ Đối với trường hợp thứ tư (người được xét hỏi vắng mặt tại phiên tòa hoặc đã chết) thì Hội đồng xét xử và Kiểm sát viên có quyền công bố những lời khai của họ trong giai đoạn điều tra, truy tố bất cứ thời điểm nào khi xét hỏi.

Điều luật chỉ quy định Hội đồng xét xử, Kiểm sát viên không được và được công bố lời khai của người được xét hỏi có mặt tại phiên tòa. Do vậy, người bào chữa, người bảo vệ quyền lợi của đương sự có thể nhắc hoặc công bố lời khai của người được xét hỏi trong giai đoạn điều tra, truy tố.

Trường hợp đặc biệt cần giữ bí mật nhà nước, giữ gìn thuần phong mỹ tục của dân tộc, giữ bí mật nghề nghiệp, bí mật kinh doanh, bí mật đời tư của cá nhân, bí mật gia đình theo yêu cầu của người tham gia tố tụng hoặc tự xét thấy cần thiết thì Hội đồng xét xử không công bố tài liệu có trong hồ sơ vụ án.

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015

Luật Hoàng Anh