Điều tra vụ án theo thủ tục rút gọn là gì?

1. Cơ sở pháp lý

Căn cứ Điều 460 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 (BLTTHS) tuân thủ pháp luật về điều tra được quy định như sau:

“Điều 460. Điều tra

1. Thời hạn điều tra theo thủ tục rút gọn là 20 ngày kể từ ngày ra quyết định khởi tố vụ án.

2. Khi kết thúc điều tra, Cơ quan điều tra ra quyết định đề nghị truy tố.

Quyết định đề nghị truy tố ghi tóm tắt hành vi phạm tội, thủ đoạn, động cơ, mục đích phạm tội, tính chất, mức độ thiệt hại do hành vi phạm tội gây ra; việc áp dụng, thay đổi, hủy bỏ biện pháp ngăn chặn, biện pháp cưỡng chế; việc thu giữ, tạm giữ tài liệu, đồ vật và xử lý vật chứng; đặc điểm nhân thân của bị can, những tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự; lý do và căn cứ đề nghị truy tố; tội danh, điểm, khoản, điều của Bộ luật hình sự được áp dụng; ghi rõ thời gian, địa điểm, họ tên và chữ ký của người ra quyết định.

3. Trong thời hạn 24 giờ kể từ khi ra quyết định đề nghị truy tố, Cơ quan điều tra phải giao quyết định đề nghị truy tố cho bị can hoặc người đại diện của bị can, gửi cho người bào chữa, bị hại, đương sự hoặc người đại diện của họ và chuyển quyết định đề nghị truy tố cùng hồ sơ vụ án cho Viện kiểm sát.”

2. Quy định của BLTTHS 2015 về việc điều tra vụ án theo thủ tục rút gọn.

Điều luật được xây dựng trên cơ sở sửa đổi, bổ sung Điều 321 BLTTHS 2003, quy định cụ thể về việc điều tra vụ án theo thủ tục rút gọn.

BLTTHS 2003 quy định thời hạn để điều tra theo thủ tục rút gọn là 12 ngày. Thực tiễn cho thấy điều tra các vụ án theo thủ tục rút gọn cho thấy đây là thời hạn quá ngắn, trong quãng thời gian này, khó có thể thực hiện đầy đủ công việc điều tra cũng như các thủ tục tố tụng quy định, để khắc phục được những vướng mắc do thời hạn điều tra theo thủ tục rút gọn được quy định trong BLTTHS 2003 là quá ngắn, BLTTHS 2015 đã quy định kéo dài thời hạn này. Thời hạn điều tra theo thủ tục rút gọn được quy định là 20 ngày kể từ ngày CQĐT ra quyết định khởi tố vụ án.

Về những việc cần làm sau khi kết thúc điều tra, BLTTHS 2003 chỉ quy định một cách chung chung: “khi kết thúc điều tra, CQĐT không phải làm bản kết luận điều tra mà ra quyết định đề nghị truy tố và gửi hồ sơ vụ án cho Viện kiểm sát”

Tuy nhiên, nội dung quyết định đề nghị truy tố lại chưa được luật hóa, BLTTHS 2015 đã khắc phục hạn chế này, quy định cụ thể hơn nữa những nội dung cần có trong quyết định đề nghị truy tố.

Quyết định đề nghị truy tố ghi tóm tắt hành vi phạm tội, thủ đoạn, động cơ, mục đích phạm tội, tính chất, mức độ thiệt hại do hành vi phạm tội gây ra; việc áp dụng, thay đổi, hủy bỏ biện pháp ngăn chặn, biện pháp cưỡng chế; việc thu giữ, tạm giữ tài liệu, đồ vật và xử lý vật chứng; đặc điểm nhân thân của bị can, những tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự; lý do và căn cứ đề nghị truy tố; tội danh, điểm, khoản, điều của Bộ luật hình sự được áp dụng; ghi rõ thời gian, địa điểm, họ tên và chữ ký của người ra quyết định.

Tại Điều 233 BLTTHS 2015 quy định về: kết luận điều tra trong trường hợp đề nghị truy tố:

“Điều 233. Kết luận điều tra trong trường hợp đề nghị truy tố

Trong trường hợp đề nghị truy tố thì bản kết luận điều tra ghi rõ diễn biến hành vi phạm tội; chứng cứ xác định hành vi phạm tội của bị can, thủ đoạn, động cơ, mục đích phạm tội, tính chất, mức độ thiệt hại do hành vi phạm tội gây ra; việc áp dụng, thay đổi, hủy bỏ biện pháp ngăn chặn, biện pháp cưỡng chế; tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự, đặc điểm nhân thân của bị can; việc thu giữ, tạm giữ tài liệu, đồ vật và việc xử lý vật chứng; nguyên nhân và điều kiện dẫn đến hành vi phạm tội và tình tiết khác có ý nghĩa đối với vụ án; lý do và căn cứ đề nghị truy tố; tội danh, điều, khoản, điểm của Bộ luật hình sự được áp dụng; những ý kiến đề xuất giải quyết vụ án.

Bản kết luận điều tra phải ghi rõ ngày, tháng, năm ra kết luận; họ tên, chức vụ và chữ ký của người ra kết luận điều tra.”

Về thời hạn: Trong thời hạn 24 giờ kể từ khi ra quyết định đề nghị truy tố, Cơ quan điều tra phải giao quyết định đề nghị truy tố cho bị can hoặc người đại diện của bị can, gửi cho người bào chữa, bị hại, đương sự hoặc người đại diện của họ và chuyển quyết định đề nghị truy tố cùng hồ sơ vụ án cho Viện kiểm sát.

So với Điều 321 BLTTHS 2003, Điều 460 BLTTHS 2015 có một số sửa đổi, bổ sung sau:

- Tăng thời hạn điều tra theo thủ tục rút gọn từ ngày 12 ngày lên 20 ngày, kể từ ngày CQĐT CQĐT ra quyết định khởi tố vụ án.

- Quy định cụ thể nội dung quyết định đề nghị truy tố.

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015

Luật Hoàng Anh