Khi nào CQTHTT ra quyết định trưng cầu giám định?

1. Cơ sở pháp lý

Căn cứ Điều 205 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 (BLTTHS) tuân thủ pháp luật về trưng cầu giám định được quy định như sau:

“Điều 205. Trưng cầu giám định

1. Khi thuộc một trong các trường hợp quy định tại Điều 206 của Bộ luật này hoặc khi xét thấy cần thiết thì cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng ra quyết định trưng cầu giám định.

2. Quyết định trưng cầu giám định có các nội dung:

a) Tên cơ quan trưng cầu giám định; họ tên người có thẩm quyền trưng cầu giám định;

b) Tên tổ chức; họ tên người được trưng cầu giám định;

c) Tên và đặc điểm của đối tượng cần giám định;

d) Tên tài liệu có liên quan hoặc mẫu so sánh gửi kèm theo (nếu có);

đ) Nội dung yêu cầu giám định;

e) Ngày, tháng, năm trưng cầu giám định và thời hạn trả kết luận giám định.

3. Trong thời hạn 24 giờ kể từ khi ra quyết định trưng cầu giám định, cơ quan trưng cầu giám định phải giao hoặc gửi quyết định trưng cầu giám định, hồ sơ, đối tượng trưng cầu giám định cho tổ chức, cá nhân thực hiện giám định; gửi quyết định trưng cầu giám định cho Viện kiểm sát có thẩm quyền thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra.”

2. Quy định của BLTTHS 2015 về trưng cầu giám định trong hoạt động điều tra

Theo từ điển tiếng Việt, NXB Đà Nẵng và Trung tâm từ điển học 1997: “Giám định là xem xét và kết luận về một sự vật hay hiện tượng mà cơ quan nhà nước cần tìm hiểu và xác định. Công tác giám định thực chất là sử dụng những kiến thức khoa học và các phương tiện kỹ thuật nghiệp vụ chuyên ngành để nghiên cứu xem xét, so sánh, xác định sự việc, hiện tượng, trạng thái nhằm tìm ra bản chất, sự thật của vấn đề giúp cho cơ quan yêu cầu giám định có cơ sở để giải quyết vụ việc được chính xác, đúng pháp luật.

Khi thuộc một trong các trường hợp quy định tại Điều 206 của Bộ luật này hoặc khi xét thấy cần thiết thì cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng ra quyết định trưng cầu giám định.

“Điều 206. Các trường hợp bắt buộc phải trưng cầu giám định

Bắt buộc phải trưng cầu giám định khi cần xác định:

1. Tình trạng tâm thần của người bị buộc tội khi có sự nghi ngờ về năng lực trách nhiệm hình sự của họ; tình trạng tâm thần của người làm chứng hoặc bị hại khi có sự nghi ngờ về khả năng nhận thức, khả năng khai báo đúng đắn về những tình tiết của vụ án;

2. Tuổi của bị can, bị cáo, bị hại nếu việc đó có ý nghĩa đối với việc giải quyết vụ án và không có tài liệu để xác định chính xác tuổi của họ hoặc có nghi ngờ về tính xác thực của những tài liệu đó;

3. Nguyên nhân chết người;

4. Tính chất thương tích, mức độ tổn hại sức khỏe hoặc khả năng lao động;

5. Chất ma tuý, vũ khí quân dụng, vật liệu nổ, chất cháy, chất độc, chất phóng xạ, tiền giả, vàng, bạc, kim khí quý, đá quý, đồ cổ;

6. Mức độ ô nhiễm môi trường.”

Ngoài ra, những vấn đề khác có thể cần giám định như: khi thu được dấu vết đường vân ở hiện trường nghi của thủ phạm để lại, hoặc chữ viết, chữ ký trong tờ rơi, khẩu hiệu phản động, trong các vụ tham ô cần xác định người viết, phát hiện đầu đạn vỏ đạn trong các vụ có người chết do súng đạn cần xác định khẩu súng đã bắn ra. Đây là những giám định về kỹ thuật hình sự hoặc giám định về chuyên ngành. Việc giám định nhằm xác định con người cụ thể hoặc công cụ, phương tiện đã để lại dấu vết tại hiện trường.

Quyết định trưng cầu giám định có các nội dung: Tên cơ quan trưng cầu giám định; họ tên người có thẩm quyền trưng cầu giám định; tên tổ chức; họ tên người được trưng cầu giám định; tên và đặc điểm của đối tượng cần giám định; tên tài liệu có liên quan hoặc mẫu so sánh gửi kèm theo (nếu có); nội dung yêu cầu giám định; ngày, tháng, năm trưng cầu giám định và thời hạn trả kết luận giám định.

Để bảo đảm thời hạn điều tra, nhanh chóng kết luận có tội phạm xảy ra hay không, tính chất mức độ vụ việc xảy ra, nên pháp luật quy định trong thời hạn 24 giờ kể từ khi ra quyết định trưng cầu giám định, cơ quan trưng cầu giám định phải giao hoặc gửi quyết định trưng cầu giám định, hồ sơ, đối tượng trưng cầu giám định cho tổ chức, cá nhân thực hiện giám định; gửi quyết định trưng cầu giám định cho Viện kiểm sát có thẩm quyền thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra.

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015

Luật Hoàng Anh