Phong tỏa tài khoản đối với pháp nhân bị khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử là gì?

1. Cơ sở pháp lý

Căn cứ Điều 438 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 (BLTTHS) tuân thủ pháp luật về phong tỏa tài khoản được quy định như sau:

“Điều 438. Phong tỏa tài khoản

1. Phong tỏa tài khoản áp dụng đối với pháp nhân bị khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử về tội mà Bộ luật hình sự quy định hình phạt tiền hoặc để bảo đảm bồi thường thiệt hại và có căn cứ xác định pháp nhân đó có tài khoản tại tổ chức tín dụng hoặc Kho bạc Nhà nước.

2. Phong tỏa tài khoản cũng được áp dụng đối với tài khoản của cá nhân, tổ chức khác nếu có căn cứ xác định số tiền trong tài khoản đó liên quan đến hành vi phạm tội của pháp nhân.

3. Chỉ phong tỏa số tiền trong tài khoản tương ứng với mức có thể phạt tiền hoặc bồi thường thiệt hại.

4. Cơ quan có thẩm quyền phong tỏa tài khoản phải giao quyết định phong tỏa tài khoản cho đại diện tổ chức tín dụng hoặc Kho bạc Nhà nước đang quản lý tài khoản của pháp nhân hoặc tài khoản của cá nhân, tổ chức khác liên quan đến hành vi phạm tội của pháp nhân.

5. Thẩm quyền, trình tự, thủ tục phong tỏa tài khoản được thực hiện theo quy định tại Điều 129 của Bộ luật này.”

2. Quy định của BLTTHS 2015 về việc phong tỏa tài khoản của pháp nhân.

Phong tỏa tài khoản là biện pháp cưỡng chế mới được bổ sung trong BLTTHS 2015, dùng để áp dụng đối với cá nhân, pháp nhân bị khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử về tội mà Bộ luật hình sự quy định hình phạt tiền hoặc để bảo đảm bồi thường thiệt hại và có căn cứ xác định pháp nhân đó có tài khoản tại tổ chức tín dụng hoặc Kho bạc Nhà nước. Phong tỏa tài khoản cũng được áp dụng đối với tài khoản của cá nhân, tổ chức khác nếu có căn cứ xác định số tiền trong tài khoản đó liên quan đến hành vi phạm tội của cá nhân, pháp nhân bị buộc tội. Đối với pháp nhân, việc phong tỏa tài khoản chỉ áp dụng đối với pháp nhân bị khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử về tội mà BLHS quy định hình phạt tiền hoặc để bảo đảm bồi thường thiệt hại và có căn cứ xác định pháp nhân đó có tài khoản tại tổ chức tín dụng hoặc Kho bạc Nhà nước. Đối với tài khoản của cá nhân, tổ chức, pháp nhân khác, việc phong tỏa tài khoản cũng được áp dụng khi có căn cứ xác định số tiền trong tài khoản đó liên quan đến hành vi phạm tội của pháp nhân bị khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử. Chỉ phong tỏa số tiền trong tài khoản tương ứng với mức có thể phạt tiền hoặc bồi thường thiệt hại. Quy định trên đòi hỏi trước khi thực hiện việc phong tỏa tài khoản, cơ quan có thẩm quyền phải xác định được chính xác, có căn cứ về tội mà pháp nhân đó thực hiện phải có quy định hình phạt tiền; pháp nhân đó phải có tài khoản tại tổ chức tín dụng hoặc Kho bạc Nhà nước cũng như mức tiền mà pháp nhân đó có thể bị phạt hoặc bồi thường thiệt hại.

Cơ quan có thẩm quyền phong tỏa tài khoản bao gồm: CQĐT, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra, Viện kiểm sát, Tòa án. Khi tiến hành phong tỏa tài khoản, cơ quan có thẩm quyền phong tỏa tài khoản phải giao quyết định phong tỏa tài khoản cho đại diện tổ chức tín dụng hoặc Kho bạc Nhà nước đang quản lý tài khoản của pháp nhân hoặc tài khoản của cá nhân, tổ chức khác liên quan đến hành vi phạm tội của pháp nhân. Việc giao nhận lệnh phong tỏa tài khoản phải được lập thành biên bản theo quy định tại Điều 178 của BLTTHS 2015. Ngay sau khi nhận được lệnh phong tỏa tài khoản, tổ chức tín dụng hoặc Kho bạc Nhà nước đang quản lý tài khoản của pháp nhân hoặc tài khoản của người, pháp nhân, tổ chức khác có liên quan đến hành vi phạm tội của pháp nhân phải thực hiện ngay việc phong tỏa tài khoản và lập biên bản về việc phong tỏa tài khoản và lập biên bản về việc phong tỏa tài khoản. Biên bản về việc phong tỏa tài khoản được thành lập thành 5 bản trong đó có 1 bản được giao ngay cho người đại diện theo pháp luật của pháp nhân, 01 bản giao cho người, pháp nhân, tổ chức khác có liên quan đến pháp nhân bị buộc tội, 01 bản gửi cho Viện kiểm sát cùng cấp, 01 bản đưa vào hồ sơ vụ án, 01 bản lưu lại tại tổ chức tín dụng hoặc kho bạc Nhà nước.

Về thẩm quyền, trình tự, thủ tục phong tỏa tài khoản đối với pháp nhân bị khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử được thực hiện theo quy định tại Điều 129 của BLTTHS 2015.

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015

Luật Hoàng Anh