Quy trình, thủ tục giao, nhận hồ sơ vụ án và bản kết luận điều tra?

1. Cơ sở pháp lý

Căn cứ Điều 238 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 (BLTTHS) tuân thủ pháp luật về giao, nhận hồ sơ vụ án và bản kết luận điều tra được quy định như sau:

“Điều 238. Giao, nhận hồ sơ vụ án và bản kết luận điều tra

1. Khi Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra giao hồ sơ vụ án kèm theo bản kết luận điều tra đề nghị truy tố và vật chứng (nếu có) thì Viện kiểm sát phải kiểm tra và xử lý như sau:

a) Trường hợp tài liệu trong hồ sơ vụ án, vật chứng kèm theo (nếu có) đã đầy đủ so với bảng kê tài liệu, vật chứng và bản kết luận điều tra đã được giao cho bị can hoặc người đại diện của bị can thì nhận hồ sơ vụ án;

b) Trường hợp tài liệu trong hồ sơ vụ án, vật chứng kèm theo (nếu có) không đủ so với bảng kê tài liệu, vật chứng hoặc bản kết luận điều tra chưa được giao cho bị can hoặc người đại diện của bị can thì chưa nhận hồ sơ vụ án và yêu cầu Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra bổ sung tài liệu, vật chứng; yêu cầu giao bản kết luận điều tra cho bị can hoặc người đại diện của bị can.

2. Việc giao, nhận hồ sơ vụ án và bản kết luận điều tra được lập biên bản theo quy định tại Điều 133 của Bộ luật này và đưa vào hồ sơ vụ án.”

2. Quy định của BLTTHS 2015 về giao, nhận hồ sơ vụ án và bản kết luận điều tra.

Điều luật quy định về việc giao, nhận hồ sơ vụ án và bản kết luận điều tra nhằm bảo đảm sự chặt chẽ về thủ tục tố tụng khi tiếp nhận hồ sơ vụ án từ CQĐT, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành tiến hành một số hoạt động điều tra sang Viện kiểm sát. Điều luật cũng phản ánh mối quan hệ “kiểm soát giữa các cơ quan” qua cách giải quyết của Viện kiểm sát tương ứng với các trường hợp cụ thể sau:

Thứ nhất, khi các tài liệu trong hồ sơ vụ án, vật chứng kèm theo (nếu có) đã đầy đủ so với bảng kê tài liệu, vật chứng và bản kết luận điều tra đã được giao cho bị can hoặc người đại diện của bị can thì Viện kiểm sát mới nhận và phải nhận và hồ sơ vụ án;

Thứ hai, khi các tài liệu trong hồ sơ vụ án vật chứng kèm theo (nếu có) không đủ so với bảng kê tài liệu, vật chứng hoặc bản kết luận điều tra chưa được giao cho bị can hoặc người đại diện của bị can thì chưa nhận hồ sơ vụ án và yêu cầu Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra bổ sung tài liệu, vật chứng; yêu cầu giao bản kết luận điều tra cho bị can hoặc người đại diện của bị can. Cách giải quyết này buộc CQĐT phải chủ động phải chủ động bảo đảm đủ, đúng các tài liệu, vật chứng so với bảng kê tài liệu, vật chứng, bảo đảm bản kết luận điều tra phải được giao cho bị can, người đại diện của bị can rồi mới chuyển hồ sơ vụ án sang Viện kiểm sát.

Việc giao, nhận hồ sơ vụ án và bản kết luận điều tra được lập biên bản theo quy định tại Điều 133 của Bộ luật này và đưa vào hồ sơ vụ án, cụ thể:

“Điều 133. Biên bản

1. Khi tiến hành hoạt động tố tụng phải lập biên bản theo mẫu thống nhất.

Biên bản ghi rõ địa điểm, giờ, ngày, tháng, năm tiến hành tố tụng, thời gian bắt đầu và thời gian kết thúc, nội dung của hoạt động tố tụng, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng, người tham gia tố tụng hoặc người liên quan đến hoạt động tố tụng, khiếu nại, yêu cầu hoặc đề nghị của họ.

2. Biên bản phải có chữ ký của những người mà Bộ luật này quy định. Những điểm sửa chữa, thêm, bớt, tẩy xóa trong biên bản phải được xác nhận bằng chữ ký của họ.

Trường hợp người tham gia tố tụng không ký vào biên bản thì người lập biên bản ghi rõ lý do và mời người chứng kiến ký vào biên bản.

Trường hợp người tham gia tố tụng không biết chữ thì người lập biên bản đọc biên bản cho họ nghe với sự có mặt của người chứng kiến. Biên bản phải có điểm chỉ của người tham gia tố tụng và chữ ký của người chứng kiến.

Trường hợp người tham gia tố tụng có nhược điểm về tâm thần hoặc thể chất hoặc vì lý do khác mà không thể ký vào biên bản thì người lập biên bản đọc biên bản cho họ nghe với sự có mặt của người chứng kiến và những người tham gia tố tụng khác. Biên bản phải có chữ ký của người chứng kiến.”

Các tài liệu Viện kiểm sát bổ sung trong giai đoạn truy tố sẽ được tiếp tục đưa vào hồ sơ vụ án và đánh số bút lục tiếp theo nhằm bảo đảm tính logic và tiếp nối của việc sắp xếp các tài liệu trong hồ sơ vụ án.

Điều luật không định rõ việc giao, nhận vật chứng (nếu có) cùng với hồ sơ vụ án và bản kết luận điều tra cũng phải lập biên bản, nên có thể hiểu việc, giao nhận vật chứng ở đây đã được thể hiện trong bảng kê tài liệu, vật chứng và đưa vào biên bản chung về việc giao nhận hồ sơ. Tuy nhiên, để chặt chẽ và xác định rõ trách nhiệm của các bên trong việc bảo quản, xử lý vật chứng, cần có quy định rõ và riêng về biên bản giao nhận vật chứng trong trường hợp này.

Ngoài ra, việc giao nhận hồ sơ vụ án kết thúc điều tra và vật chứng được quy định tại  Điều 36 Thông tư liên tịch 04/2018/TTLT-VKSNDTC-BCA-BQP:

“Điều 36. Giao nhận hồ sơ vụ án kết thúc điều tra và vật chứng

1. Điều tra viên, Cán bộ điều tra trực tiếp giao hồ sơ, vật chứng (nếu có) cho Viện kiểm sát cùng cấp. Việc giao nhận hồ sơ được thực hiện theo quy định tại Điều 238 Bộ luật Tố tụng hình sự.

2. Thủ tục giao nhận vật chứng giữa Cơ quan điều tra và Viện kiểm sát được thực hiện như sau:

a) Vật chứng đi kèm hồ sơ vụ án là vật chứng được đánh số bút lục đưa vào hồ sơ vụ án và được chuyển giao cùng hồ sơ vụ án;

b) Đối với vật chứng không đi kèm hồ sơ vụ án thì khi ra quyết định truy tố, Viện kiểm sát ra quyết định chuyển vật chứng đến cơ quan thi hành án dân sự cùng cấp nơi Tòa án có thẩm quyền xét xử vụ án. Trong thời hạn 02 ngày, kể từ ngày nhận được quyết định chuyển vật chứng của Viện kiểm sát, Cơ quan điều tra có trách nhiệm thực hiện các thủ tục bàn giao vật chứng cho cơ quan thi hành án dân sự theo quyết định chuyển vật chứng của Viện kiểm sát; sau khi giao nhận vật chứng, Cơ quan điều tra chuyển biên bản giao nhận cùng các tài liệu có liên quan đến việc giao nhận vật chứng cho Viện kiểm sát để đưa vào hồ sơ vụ án.”

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015

Luật Hoàng Anh