Quyền và nghĩa vụ của người bị khiếu nại là gì?

Đối tượng hướng đến của quyền khiếu nại là các quyết định, hành vi tố tụng có các chủ thể có thẩm quyền tiến hành tố tụng. Việc khiếu nại này ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động của các chủ thể có thẩm quyền tiến hành tố tụng đó nên làm phát sinh quyền và nghĩa vụ pháp lý của người bị khiếu nại. Người bị khiếu nại phải là những người tiến hành tố tụng mà bị người khiếu nại cho rằng họ đã ra quyết định tố tục hoặc tiến hành các hành vi tố tụng trái pháp luật, xâm phạm đến lợi ích chính đáng của người khiếu nại như: Thủ trưởng, Phó thủ trưởng CQĐT, Điều tra viên, Viện trưởng, Phó Viện trưởng Viện kiểm sát, Kiểm sát viên.

1. Cơ sở pháp lý

Căn cứ Điều 473 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 (BLTTHS) tuân thủ pháp luật về quyền và nghĩa vụ của người bị khiếu nại được quy định như sau:

“Điều 473. Quyền và nghĩa vụ của người bị khiếu nại

1. Người bị khiếu nại có quyền:

a) Được thông báo về nội dung khiếu nại;

b) Đưa ra bằng chứng về tính hợp pháp của quyết định, hành vi tố tụng bị khiếu nại;

c) Được nhận quyết định giải quyết khiếu nại về quyết định, hành vi tố tụng của mình.

2. Người bị khiếu nại có nghĩa vụ:

a) Giải trình về quyết định, hành vi tố tụng bị khiếu nại; cung cấp các thông tin, tài liệu liên quan khi cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền yêu cầu;

b) Chấp hành quyết định giải quyết khiếu nại;

c) Bồi thường thiệt hại, bồi hoàn, khắc phục hậu quả do quyết định, hành vi tố tụng trái pháp luật của mình gây ra theo quy định của pháp luật.”

2. Quyền của người bị khiếu nại

- Được thông báo về nội dung khiếu nại. Sau khi các cơ quan có thẩm quyền giải quyết khiếu nại tiếp nhận việc khiếu nại về các quyết định, hành vi tố tụng trái pháp luật của những người có thẩm quyền tiến hành tố tụng thì phải có trách nhiệm thông báo cho người bị khiếu nại. Bởi lẽ nội dung khiếu nại liên quan trực tiếp đến quyền của họ nên họ phải được nhận thông báo về nội dung khiếu nại, việc thông báo này để phục vụ cho quá trình giải quyết khiếu nại của cơ quan có thẩm quyền.

- Đưa ra bằng chứng về tính hợp pháp của quyết định, hành vi tố tụng bị khiếu nại. Những người có thẩm quyền tiến hành hoạt động tố tụng được pháp luật cho phép thực hiện việc ra các quyết định, hành vi tố tụng trong quá trình giải quyết vụ án theo thẩm quyền của mình. Khi ra các quyết định, thực hiện các hành vi tố tụng họ phải dựa trên những cơ sở nhất định. Vì vậy, khi quyết định hành vi tố tụng của họ bị khiếu nại họ có quyền đưa ra các chứng cứ để chứng minh về tính hợp pháp của quyết định, hành vi tố tụng do mình ban hành hoặc thực hiện như: đưa ra các căn cứ để giải quyết tố tụng, dẫn chứng quá trình thực hiện hành vi tố tụng, bảo đảm tuân thủ trình tự theo pháp luật quy định.

- Được nhận quyết định giải quyết khiếu nại về quyết định, hành vi tố tụng của mình. Sau khi sự việc khiếu nại được giải quyết thì người bị khiếu nại có quyền được nhận quyết định giải quyết khiếu nại bởi nội dung khiếu nại có liên quan trực tiếp đến quyền lợi chính đáng của người bị khiếu nại.

3. Nghĩa vụ của người bị khiếu nại

- Giải trình về quyết định, hành vi tố tụng bị khiếu nại; cung cấp các thông tin, tài liệu liên quan khi cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền yêu cầu. Việc giải trình này có thể được thực hiện bằng hình thức trình bày bằng miệng với các cơ quan có thẩm quyền giải quyết khiếu nại, cũng có thể đối chất với người khiếu nại và cơ quan giải quyết khiếu nại; hoặc cũng có thể được thực hiện thông qua cung cấp các thông tin, tài liệu liên quan đến nội dung bị khiếu nại bằng hình thức văn bản.

- Chấp hành quyết định giải quyết khiếu nại khi có quyết định giải quyết khiếu nại cuối cùng của các cơ quan có thẩm quyền giải quyết khiếu nại.

- Bồi thường thiệt hại, bồi hoàn, khắc phục hậu quả do quyết định, hành vi tố tụng trái pháp luật của mình gây ra theo quy định của pháp luật. Trường hợp kết quả giải quyết khiếu nại phản ánh quyết định ban hành hoặc hành vi tố tụng được thực hiện là trái pháp luật thì tùy theo tính chất mức độ hậu quả do quyết định, hành vi trái pháp luật mà người có thẩm quyền tiến hành tố tụng phải có trách nhiệm bồi thường thiệt hại, khắc phục hậu quả do quyết định, hành vi tố tụng mà mình gây ra.

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015

Luật Hoàng Anh