So sánh tội sửa chữa và sử dụng giấy chứng nhận, các tài liệu của cơ quan, tổ chức với tội giả mạo chức vụ, cấp bậc, vị trí công tác?

Nội dung

Tội sửa chữa và sử dụng giấy chứng nhận, các tài liệu của cơ quan, tổ chức

Tội giả mạo chức vụ, cấp bậc, vị trí công tác

Căn cứ pháp lý

Điều 340 Bộ luật Hình sự

Điều 339 Bộ luật Hình sự

Khách thể

Khách thể của tội phạm là chế độ quản lý hành chính Nhà nước về hộ chiếu, thị thực, hộ khẩu, hộ tịch hoặc các loại giấy chứng nhận và tài liệu khác của cơ quan, tổ chức. Bảo vệ sự chính xác của các tài liệu trên cũng chính là bảo đảm sự hoạt động bình thường của các cơ quan, tổ chức trong lĩnh vực quản lý hành chính của Nhà nước về các loại giấy chứng nhận và các tài liệu này.

Tội phạm này xâm phạm đến trật tự quản lý hành chính Nhà nước đối với các chức vụ, cấp bậc, vị trí công tác trong cơ quan, tổ chức; đơn vị lực lượng vũ trang.

Mặt khách quan

Hành vi khách quan của tội phạm gồm 2 hành vi là hành vi sửa chữa, làm sai lệch nội dung hộ chiếu, thị thực, hộ khẩu, hộ tịch, các loại giấy chứng nhận hoặc tài liệu của cơ quan, tổ chức và hành vi sử dụng giấy tờ đó thực hiện tội phạm.

Sửa chữa, làm sai lệch nội dung  là hành vi của một người làm thay đổi nội dung vốn có trên các loại giấy tờ. Sửa chữa là tiền đề của hành vi làm sai lệch, còn làm sai lệch chỉ là hệ quả của hành vi sửa chữa; nếu sửa chữa mà không làm sai lệch nội dung thì không cấu thành tội phạm.

Hành vi sửa chữa, làm sai lệch các giấy tờ trên, người phạm tội có thể sử dụng nhiều thủ đoạn khác nhau như: Tẩy xoá, viết thêm hoặc bằng những thủ đoạn khác làm sai lệch nội dung của hộ chiếu, thị thực, hộ khẩu, hộ tịch hoặc các loại giấy chứng nhận và tài liệu khác của cơ quan, tổ chức. Hành vi sửa chữa có thể được thực hiện một cách giản đơn, nhưng cũng có thể được thực hiện bằng phương pháp công nghệ cao như dùng hoá chất để tẩy xoá rồi viết lại, in lại khác với nội dung ban đầu.

Dùng giấy tờ đã bị sửa chữa, làm sai lệch để thực hiện hành vi trái pháp luật là sử dụng giấy tờ đã bị sửa chữa vào mục đích phi pháp như: Dùng hộ chiếu đã bị sửa chữa để xuất cảnh trái phép; dùng giấy khai sinh đã bị sửa chữa để không phải nhập ngũ; dùng giấy chứng nhận hải quan đã bị sửa chữa để tiêu thụ hàng nhập lậu.v.v…

Thường thì người phạm tội dùng giấy tờ đã bị sửa chữa vào mục đích phạm tội, nhưng cũng có nhiều trường hợp họ chỉ dùng giấy tờ đã bị sửa chữa vào những mục đích vi phạm pháp luật chưa tới mức bị coi là tội phạm. Ví dụ, A mới 19 tuổi nhưng do muốn vào đội tuyển bóng đá U21 nên đã sửa đổi nội dung giấy khai sinh để đủ 21 tuổi tham gia đội bóng.

Hậu quả của tội phạm không phải dấu hiệu bắt buộc của tội phạm này. Tội phạm hoàn thành khi thỏa mãn 1 trong 2 trường hợp sau:

- Người thực hiện hành vi sửa chữa nội dung giấy chứng nhận, tài liệu của cơ quan tổ chức và ngay sau đó sử dụng chúng để thực hiện một tội phạm khách theo quy định của Bộ luật Hình sự. Ví dụ, Visa của anh B đã hết hạn, nhưng anh B không làm thủ tục gia hạn Visa mà sửa chữa mục thời gian trên Visa và sửa dụng Visa đó để trốn ra nước ngoài trái phép.

- Người thực hiện hành vi  sửa chữa, làm sai lệch nội dung hộ chiếu, thị thực, hộ khẩu, hộ tịch, các loại giấy chứng nhận hoặc tài liệu của cơ quan, tổ chức và sửa dụng chúng, đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm thì bị coi là phạm tội.

Hành vi khách quan của tội giả mạo vị trí công tác gồm 02 hành vi là hành vi giả mạo và hành vi thực hiện hành vi trái pháp luật.

Hành vi giả mạo ở đây là giả mạo chức vụ, cấp bậc, vị trí công tác. Giả mạo (theo từ điển tiếng Việt) là tạo ra một cái, một điều không có thật để đánh lừa người khác. Giả mạo chức vụ, cấp bậc, vị trí công tác là hành vi mao danh của người không có chức vụ, cấp bậc, vị trí công tác để đánh lừa người khác.

Người phạm tội thực hiện hành vi giả mạo với nhiều thủ đoạn khác nhau như: Dùng giấy tờ giả; mặc trang phục giống với trang phục của người mà người phạm tội muốn giả mạo; đeo cấp hàm, cấp hiệu giống với cấp hàm, cấp hiệu mà người phạm tội muốn giả mạo.

Cùng với hành vi giả mạo, người phạm tội nhất định phải thực hiện một hành vi trái pháp luật, có thể là để thực hiện một tội phạm khác hoặc có thể chỉ thực hiện hành vi vi phạm hành chính,...

Trong trường hợp người giả mạo chức vụ, cấp bậc, vị trí công tác nhằm thực hiện một tội phạm khác quy định trong Bộ luật Hình sự thì người đó có thể bị truy cứu cả về hai loại tội phạm là tội giả mạo cấp bậc, chức vụ, vị trí công tác và tội phạm mà người phạm tội hướng tới. Ví dụ, anh A giả mạo công an để khám xét nhà anh B vì nghi ngờ anh A ngoại tình với vợ mình. Trường hợp này, ngoài việc bị truy cứu về tội giả mạo chức vụ thì A còn bị truy cứu về tội xâm phạm chỗ ở của người khác theo Điều 158 Bộ luật Hình sự.

Hậu quả của hành vi giả mạo chức vụ, cấp bậc, vị trí công tác không phải là tình tiết định tội (dấu hiệu bắt buộc của cấu thành tội phạm). Do vậy, tội phạm hoàn thành kể từ thời điểm hành vi khách quan xảy ra.

Chủ thể

Chủ thể của tội phạm này không phải chủ thể đặc biệt. Bất kì ai cũng có thể trở thành chủ thể của tội giả mạo chức vụ, cấp bậc, vị trí công tác. Họ có thể là người Việt Nam, người nước ngoài hoặc người không quốc tịch.

Ngoài ra, chủ thể của tội phạm phải thỏa mãn điều điện là người có đầy đủ năng lực trách nhiệm hình sự và từ đủ 16 tuổi trở lên.

Mặt chủ quan

Người sửa chữa và sử dụng giấy chứng nhận, các tài liệu của cơ quan, tổ chức là do cố ý, có thể là lỗi cố ý trực tiếp hoặc cố ý gián tiếp. Tức là người phạm tội biết hành vi sửa chữa, làm sai lệch hộ chiếu, thị thực, hộ khẩu, hộ tịch hoặc các loại giấy chứng nhận và tài liệu khác của cơ quan, tổ chức và sử dụng giấy tờ đã sửa chữa đó để thực hiện hành vi trái pháp luật nhưng vẫn thực hiện, mong muốn hoặc để mặc cho cho hậu quả nghiêm trọng xảy ra hoặc không cần biết hậu quả của hành vi đó như thế nào.

Động cơ phạm tội tuy không phải là dấu hiệu bắt buộc nhưng việc xác định động cơ của người phạm tội là rất quan trọng, nếu vì nể nang, vì thành tích cục bộ thì tính chất, mức độ nguy hiểm cho xã hội khác với trường hợp vì lợi ích vật chất hoăc vì trả thù cá nhân hay vì một động cơ hèn hạ khác.

Người giả mạo chức vụ, cấp bậc, vị trí công tác thực hiện hành vi trái pháp luật là do cố ý, có thể là lỗi cố ý trực tiếp hoặc cố ý gián tiếp. Tức là người phạm tội biết hành vi của mình là giả mạo chức vụ, cấp bậc, vị trí công tác; biết hành vi của mình là hành vi trái pháp luật nhưng vẫn thực hiện không cần biết hậu quả của hành vi đó như thế nào. Hoặc dù không mòn muốn hậu quả xảy ra nhưng vẫn có ý thức bỏ  mặc cho hậu quả tiếp diễn.

Hình phạt

Điều 340 Bộ luật Hình sự quy định 03 Khung hình phạt đối với người phạm tội như sau:

- Người nào sửa chữa, làm sai lệch nội dung hộ chiếu, thị thực, hộ khẩu, hộ tịch, các loại giấy chứng nhận hoặc tài liệu của cơ quan, tổ chức và sử dụng giấy tờ đó thực hiện tội phạm hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt cảnh cáo, phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.

- Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 05 năm:

a) Phạm tội 02 lần trở lên;

b) Sử dụng giấy tờ, tài liệu đã bị sửa chữa hoặc làm sai lệch thực hiện tội phạm rất nghiêm trọng hoặc tội đặc biệt nghiêm trọng.

- Khung hình phạt bổ sung: Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.

Điều 339 Bộ luật Hình sự quy định duy nhất 01 Khung hình phạt đối với người phạm tội: phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm đối với người giả mạo chức vụ, cấp bậc, vị trí công tác thực hiện hành vi trái pháp luật nhưng không nhằm mục đích chiếm đoạt tài sản