Tại sao bị hại, đương sự hoặc người đại diện của họ phải có mặt tại phiên tòa xét xử?

Bị hại, đương sự và người đại diện hợp pháp của họ là một trong những người tham gia tố tụng được quy định tại điều 55 BLTTHS 2015, Bộ luật đã quy định sự có mặt của họ tại phiên tòa để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình.

1. Cơ sở pháp lý

Căn cứ Điều 292 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 (BLTTHS) tuân thủ pháp luật về sự có mặt của bị hại, đương sự hoặc người đại diện của họ được quy định như sau:

“Điều 292. Sự có mặt của bị hại, đương sự hoặc người đại diện của họ

1. Nếu bị hại, đương sự hoặc người đại diện của họ vắng mặt thì tùy trường hợp, Hội đồng xét xử quyết định hoãn phiên tòa hoặc vẫn tiến hành xét xử.

2. Trường hợp xét thấy sự vắng mặt của bị hại, đương sự chỉ trở ngại cho việc giải quyết bồi thường thiệt hại thì Hội đồng xét xử có thể tách việc bồi thường để xét xử sau theo quy định của pháp luật.”

2. Quy định của BLTTHS 2015 về sự có mặt của bị hại, đương sự hoặc người đại diện của họ tại phiên tòa xét xử.

Theo quy định tại Điều 62, 63, 64, 65 của BLTTHS 2015 có quy định:

“Điều 62. Bị hại

1. Bị hại là cá nhân trực tiếp bị thiệt hại về thể chất, tinh thần, tài sản hoặc là cơ quan, tổ chức bị thiệt hại về tài sản, uy tín do tội phạm gây ra hoặc đe dọa gây ra.

Điều 63. Nguyên đơn dân sự

1. Nguyên đơn dân sự là cá nhân, cơ quan, tổ chức bị thiệt hại do tội phạm gây ra và có đơn yêu cầu bồi thường thiệt hại.

Điều 64. Bị đơn dân sự

1. Bị đơn dân sự là cá nhân, cơ quan, tổ chức mà pháp luật quy định phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại.

Điều 65. Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án

1. Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án là cá nhân, cơ quan, tổ chức có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án hình sự.”

Việc có mặt tại phiên tòa vừa là quyền lợi vừa là nghĩa vụ của bị hại, nguyên đơn dân sự, bị đơn dân sự, người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan đến vụ án hoặc người đại diện hợp pháp của họ.

Sự có mặt tại phiên tòa và khai báo trung thực của bị hại, nguyên đơn dân sự, bị đơn dân sự, người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan đến vụ án hoặc người đại diện hợp pháp của họ có ý nghĩa rất lớn đối với việc xác định sự thật khách quan của vụ án và ra phán quyết đúng đắn về vụ án. Đồng thời việc có mặt tại phiên tòa cũng là điều kiện tốt nhất để bị hại, nguyên đơn dân sự, bị đơn dân sự, người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan đến vụ án hoặc người đại diện hợp pháp của họ bảo vệ quyền lợi của mình. Vì vậy, nếu bị hại, nguyên đơn dân sự, bị đơn dân sự, người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan đến vụ án hoặc người đại diện hợp pháp của họ vắng mặt thì tùy trường hợp, Hội đồng xét xử quyết định hoãn phiên tòa hoặc vẫn tiến hành xét xử.

Trong các trường hợp sau đây, nếu bị hại, nguyên đơn dân sự, bị đơn dân sự vắng mặt, thì Hội đồng xét xử vẫn có thể xét xử vụ án:

- Sự vắng mặt của những người nếu trên không trở ngại cho việc xét xử vụ án, tức là không trở ngại cho Hội đồng xét xử xác định: Có hành vi phạm tội xảy ra hay không, thời gian, địa điểm và những tình tiết khác của hành vi phạm tội; có người thực hiện hành vi phạm tội; có lội; có năng lực trách nhiệm hình sự hay không; mục đích, động cơ phạm tội; Những tình tiết giảm nhẹ, tăng nặng trách nhiệm hình sự của bị can, bị cáo và đặc điểm về nhân thân của bị cáo; tính chất và mức độ thiệt hại do hành vi phạm tội gây ra; Nguyên nhân và điều kiện phạm tội; Những tình tiết khác liên quan đến việc loại trừ trách nhiệm hình sự, miễn trách nhiệm hình sự, miễn hình phạt.

- Sự vắng mặt của những người nếu trên chỉ trở ngại cho việc giải quyết vấn đề bồi thường nhưng có thể tách việc bồi thường thành một vụ án khác để xét xử sau theo thủ tục tố tụng dân sự. Trong trường hợp này, Hội đồng xét xử phải quyết định tách vấn đề bồi thường để xét xử sau và chỉ xét xử phần hình sự. Việc khởi kiện vụ án dân sự về bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng thuộc thẩm quyền của các đương sự và được thực hiện theo thủ tục tố tụng dân sự.

Nếu vắng mặt của bị hại, nguyên đơn dân sự, bị đơn dân sự, người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan đến vụ án hoặc người đại diện hợp pháp của họ trở ngại cho việc giải quyết vụ án và không thuộc trường hợp nêu trên, thì Hội đồng xét xử phải hoãn phiên tòa.

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015

Luật Hoàng Anh