Tòa án xác minh, thu thập, bổ sung chứng cứ như thế nào?

Trong quá trình giải quyết vụ án hình sự, Tòa án mà cụ thể là Thẩm phán được phân công giải quyết vụ án phải dựa vào các tài liệu, chứng cứ, lời khai tại phiên tòa hoặc trên hồ sơ. Tuy nhiên, để bảo đảm cho việc giải quyết vụ án được toàn diện, chính xác, công minh, đúng pháp luật, pháp luật đã quy định rõ hơn thẩm quyền được xác minh, thu thập, bổ sung chứng cứ của Tòa án.

1. Cơ sở pháp lý

Căn cứ Điều 252 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 (BLTTHS) Tòa án xác minh, thu thập, bổ sung chứng cứ được quy định như sau:

“Điều 252. Tòa án xác minh, thu thập, bổ sung chứng cứ

Tòa án tiến hành việc xác minh, thu thập, bổ sung chứng cứ bằng các hoạt động:

1. Tiếp nhận chứng cứ, tài liệu, đồ vật liên quan đến vụ án do cơ quan, tổ chức, cá nhân cung cấp;

2. Yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân cung cấp tài liệu, đồ vật liên quan đến vụ án;

3. Xem xét tại chỗ vật chứng không thể đưa đến phiên tòa;

4. Xem xét tại chỗ nơi đã xảy ra tội phạm hoặc địa điểm khác có liên quan đến vụ án;

5. Trưng cầu giám định, yêu cầu định giá tài sản ngoài các trường hợp bắt buộc phải trưng cầu giám định, cần định giá tài sản quy định tại Điều 206 và Điều 215 của Bộ luật này; trưng cầu giám định bổ sung, giám định lại; yêu cầu định giá lại tài sản;

6. Trường hợp Tòa án đã yêu cầu Viện kiểm sát bổ sung chứng cứ nhưng Viện kiểm sát không bổ sung được thì Tòa án có thể tiến hành xác minh, thu thập tài liệu, chứng cứ để giải quyết vụ án.”

2. Hoạt động xác minh, thu thập, bổ sung chứng cứ của Tòa án.

Điều 252 BLTTHS quy định thẩm quyền của Tòa án trong việc xác minh, thu thập, bổ sung chứng cứ và các hoạt động xác minh, thu thập, bổ sung chứng cứ vụ án hình sự do Tòa án thực hiện. Theo đó, các hoạt động xác minh, thu thập, bổ sung chứng cứ bao gồm: tiếp nhận chứng cứ, tài liệu, đồ vật liên quan đến vụ án do cơ quan, tổ chức, cá nhân cung cấp; yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân cung cấp tài liệu, đồ vật liên quan đến vụ án; xem xét tại chỗ vật chứng không thể đưa đến phiên tòa; xem xét tại chỗ nơi đã xảy ra tội phạm hoặc địa điểm khác có liên quan đến vụ án; trưng cầu giám định, yêu cầu định giá tài sản ngoài các trường hợp bắt buộc phải trưng cầu giám định, cần định giá tài sản quy định tại Điều 206 và Điều 215 của Bộ luật này; trưng cầu giám định bổ sung, giám định lại; yêu cầu định giá lại tài sản. Tuy nhiên, cần phân biệt: chỉ các hoạt động sau đây thuộc phạm trù xác minh, thu thập, bổ sung chứng cứ”. Tiếp nhận chứng cứ, tài liệu, đồ vật liên quan đến vụ án do cơ quan, tổ chức, cá nhân cung cấp; Yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân cung cấp tài liệu, đồ vật liên quan đến vụ án; Trưng cầu giám định, yêu cầu định giá tài sản ngoài các trường hợp bắt buộc phải trưng cầu giám định, cần định giá tài sản quy định tại Điều 206 và Điều 215 của Bộ luật này; trưng cầu giám định bổ sung, giám định lại; yêu cầu định giá lại tài sản. Còn xem xét tại chỗ vật chứng không thể đưa đến phiên tòa và xem xét tại chỗ nơi đã xảy ra tội phạm hoặc địa điểm khác có liên quan đến vụ án là hoạt động xem xét, đánh giá chứng cứ.

Để thu thập chứng cứ, Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát và Tòa án có quyền triệu tập những người biết về vụ án để hỏi và nghe họ trình bày về những vấn đề có liên quan đến vụ án, trưng cầu giám định, tiến hành khám xét, khám nghiệm và các hoạt động điều tra khác theo quy định của Bộ luật này; yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân cung cấp tài liệu, đồ vật, trình bày những tình tiết làm sáng tỏ vụ án.

Tòa án có thể tiếp nhận chứng cứ, tài liệu, đồ vật liên quan đến vụ án do cơ quan, tổ chức, cá nhân cung cấp hoặc yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân cung cấp tài liệu, đồ vật liên quan đến vụ án. Tòa án có thể xem xét tại chỗ vật chứng không thể đưa đến phiên tòa; xem xét. tại chỗ nơi đã xảy ra tội phạm hoặc địa điểm khác có liên quan đến vụ án; trưng cầu giám định, giám định bổ sung, giám định lại, yêu cầu định giá lại tài sản.

Theo quy định tại Điều 6 Điều 252 BLTTHS, thì “Trường hợp Tòa án đã yêu cầu Viện kiểm sát bổ sung chứng cứ nhưng Viện kiểm sát không bổ sung được thì Tòa án có thể tiến hành xác minh, thu thập tài liệu, chứng cứ để giải quyết vụ án.” Quy định này cho phép Tòa án trực tiếp tiến hành các hoạt động (ngoài những hoạt động quy định tại các điểm 1 đến điểm 5 Điều luật này) xác minh, thu thập tài liệu, chứng cứ để giải quyết vụ án. Vì Điều luật quy định có thể tiến hành xác minh thu thập chứng cứ trong mọi trường hợp. Việc có tiến hành xác minh, thu thập tài liệu, chứng cứ vụ án phụ thuộc vào ý chí chủ quan của Tòa án.

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015

Luật Hoàng Anh