Tội chế tạo, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt súng săn, vũ khí thô sơ, vũ khí thể thao hoặc công cụ hỗ trợ là gì?

Căn cứ pháp lý

Điều 306 Chương XXI Bộ luật Hình sự số 100/2015/QH13 ngày 27/11/2015 ngày 27/11/2015 và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự số 12/2017/QH14 ngày 26/06/2017 (sau đây gọi tắt là Bộ luật hình sự) quy định tội chế tạo, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt súng săn, vũ khí thô sơ, vũ khí thể thao hoặc công cụ hỗ trợ như sau:

“Điều 306. Tội chế tạo, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt súng săn, vũ khí thô sơ, vũ khí thể thao hoặc công cụ hỗ trợ

1. Người nào chế tạo, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt súng săn, vũ khí thô sơ, vũ khí thể thao, vũ khí khác có tính năng, tác dụng tương tự như súng săn, vũ khí thể thao hoặc công cụ hỗ trợ nhưng đã bị xử phạt vi phạm hành chính về một trong các hành vi quy định tại Điều này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm:

a) Có tổ chức;

b) Vật phạm pháp có số lượng lớn;

c) Vận chuyển, mua bán qua biên giới;

d) Làm chết người;

đ) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên;

e) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 61% đến 121%;

g) Gây thiệt hại về tài sản từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng;

h) Tái phạm nguy hiểm.

3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 07 năm:

a) Vật phạm pháp có số lượng rất lớn hoặc đặc biệt lớn;

b) Làm chết 02 người trở lên;

c) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này 122% trở lên;

d) Gây thiệt hại về tài sản 500.000.000 đồng trở lên.

4. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, phạt quản chế hoặc cấm cư trú từ 01 năm đến 05 năm.”

Dấu hiệu pháp lý của tội chế tạo, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt súng săn, vũ khí thô sơ, vũ khí thể thao hoặc công cụ hỗ trợ

Khách thể của tội phạm

Khách thể của tội phạm là trật tự quản lý súng săn, vũ khí thô sơ, vũ khí thể thao hoặc công cụ hỗ trợ của Nhà nước và trật tự, an toàn công cộng.

Đối tượng tác động của tội phạm là vật liệu nổ.

Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ năm 2017 đưa ra khái niệm chung về những đối tượng tác động trên như sau:

Súng săn là súng được chế tạo, sản xuất thủ công hoặc công nghiệp, được sử dụng để săn bắn, bao gồm: súng kíp, súng hơi và đạn sử dụng cho các loại súng này.

Vũ khí thô sơ là vũ khí có cấu tạo, nguyên lý hoạt động đơn giản và được chế tạo, sản xuất thủ công hoặc công nghiệp, bao gồm: dao găm, kiếm, giáo, mác, thương, lưỡi lê, đao, mã tấu, côn, quả đấm, quả chùy, cung, nỏ, phi tiêu.

Vũ khí thể thao là vũ khí được chế tạo, sản xuất thủ công hoặc công nghiệp, được sử dụng để luyện tập, thi đấu thể thao, bao gồm:

a) Súng trường hơi, súng trường bắn đạn nổ, súng ngắn hơi, súng ngắn bắn đạn nổ, súng thể thao bắn đạn sơn, súng bắn đĩa bay và đạn sử dụng cho các loại súng này;

b) Vũ khí thô sơ quy định tại khoản 4 Điều này dùng để luyện tập, thi đấu thể thao.

Vũ khí có tính năng tác dụng tương tự súng săn, vũ khí thô sơ, vũ khí thể thao là vũ khí được chế tạo, sản xuất thủ công hoặc công nghiệp, không theo tiêu chuẩn kỹ thuật, thiết kế của nhà sản xuất hợp pháp, có khả năng gây sát thương, nguy hại cho tính mạng, sức khỏe của con người, phá hủy kết cấu vật chất tương tự như súng săn, vũ khí thô sơ, vũ khí thể thao.

Mặt khách quan của tội phạm

Mặt khách quan của tội phạm gồm 06 hành vi chế tạo, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt.

Chế tạo trái phép là làm ra các loại vật liệu nổ dưới bất kỳ hình thức nào mà không được các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cho phép.

Hành vi chế tạo súng săn, vũ khí thô sơ, vũ khí thể thao hoặc công cụ hỗ trợ bao gồm làm mới hoàn toàn hoặc lắp ráp từ những bộ phận của súng săn, vũ khí thô sơ, vũ khí thể thao hoặc công cụ hỗ trợ này thành súng săn, vũ khí thô sơ, vũ khí thể thao hoặc công cụ hỗ trợ khác cũng có tính năng tác dụng tương tự.

Tàng trữ trái phép súng săn, vũ khí thô sơ, vũ khí thể thao hoặc công cụ hỗ trợ là cất giữ bất hợp pháp vật liệu nổ ở bất cứ nơi nào như: Trong nhà ở; phòng làm việc; trụ sở cơ quan, tổ chức; phương tiện giao thông; trong túi quần áo, túi xách... mà không nhằm mục đích mua bán hay chế tạo trái phép súng săn, vũ khí thô sơ, vũ khí thể thao hoặc công cụ hỗ trợ hoặc vận chuyển từ này đến nơi khác.

Nguồn gốc của súng săn, vũ khí thô sơ, vũ khí thể thao hoặc công cụ hỗ trợ mà người phạm tội tàng trữ không kể do nguồn gốc nào mà có như: được tặng, cho, đào được, nhặt được... Tuy nhiên, nếu người phạm tội cất giấu những công cụ đó mà chúng là vật chứng của vụ án nhằm che giấu tội phạm thì tuỳ trường hợp có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội tàng trữ súng săn, vũ khí thô sơ, vũ khí thể thao hoặc công cụ hỗ trợ và tội che giấu tội phạm.

Vận chuyển trái phép súng săn, vũ khí thô sơ, vũ khí thể thao hoặc công cụ hỗ trợ là hành vi chuyển dịch bất hợp pháp những công cụ kể trên từ nơi này đến nơi khác, từ vị trí này sang vị trí khác, từ người này sang người khác, từ quốc gia này sang quốc gia khác... bằng bất kỳ phương thức nào (trừ hình thức chiếm đoạt), nhưng đều không nhằm mục đích mua bán.

Sử dụng trái phép súng săn, vũ khí thô sơ, vũ khí thể thao hoặc công cụ hỗ trợ là dùng các công cụ trên vào mục đích mà người sử dụng quan tâm như: dùng súng để săn bắt thú rừng, sử dụng xịt hơi cay để tự vệ,.v.v...

Mua bán trái phép súng săn, vũ khí thô sơ, vũ khí thể thao hoặc công cụ hỗ trợ là bán hay mua để bán lại; vận chuyển các công cụ trên để bán cho người khác; tàng trữ để bán lại hoặc để chế tạo ra súng săn, vũ khí thô sơ, vũ khí thể thao hoặc công cụ hỗ trợ để bán lại trái phép; hoặc dùng chúng để đổi lấy hàng hoá hay dùng hàng hoá để đổi lấy súng săn, vũ khí thô sơ, vũ khí thể thao hoặc công cụ hỗ trợ khác.

Súng săn, vũ khí thô sơ, vũ khí thể thao hoặc công cụ hỗ trợ mà người phạm tội có để bán cho người khác không phụ thuộc vào nguồn gốc do đâu mà có; không phụ thuộc vào việc chúng là thật hay giả, còn tác dụng hay đã mất tác dụng.

Chiếm đoạt súng săn, vũ khí thô sơ, vũ khí thể thao hoặc công cụ hỗ trợ là hành vi cướp, bắt cóc nhằm chiếm đoạt, cưỡng đoạt, cướp giật, công nhiên chiếm đoạt, trộm cắp, lừa đảo chiếm đoạt, lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt, tham ô súng săn, vũ khí thô sơ, vũ khí thể thao hoặc công cụ hỗ trợ.

Hành vi chiếm đoạt súng săn, vũ khí thô sơ, vũ khí thể thao hoặc công cụ hỗ trợ cũng tương tự như hành vi chiếm đoạt tài sản, tức là người phạm tội phải có ý thức chiếm đoạt chúng ngay trước, trong khi thực hiện thủ đoạn phạm tội.

Cũng coi là chiếm đoạt súng săn, vũ khí thô sơ, vũ khí thể thao hoặc công cụ hỗ trợ nếu người được trang bị các thiết bị trên để huấn luyện, chiến đấu, để thực hiện nhiệm vụ trong thời gian công tác, khi xuất ngũ, chuyển ngành, nghỉ việc mà không giao nộp lại theo quy định của Nhà nước.

Hậu quả không phải dấu hiệu bắt buộc trong cấu thành tội phạm, tội phạm hoàn thành kể từ thời điểm có một trong 6 hành vi khách quan xảy ra.

Chủ thể của tội phạm

Chủ thể của tội phạm phải là người từ đủ 16 tuổi trở lên và có đầy đủ năng lực trách nhiệm hình sự.

Bộ luật Hình sự không quy định thế nào là năng lực trách nhiệm hình sự nhưng có quy định loại trừ trách nhiệm hình sự đối với người phạm tội trong tình trạng không có năng lực trách nhiệm hình sự tại Điều 21 Bộ luật Hình sự. Theo đó, người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội trong khi đang mắc bệnh tâm thần, một bệnh khác làm mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình, thì không phải chịu trách nhiệm hình sự. Như vậy, người có năng lực trách nhiệm hình sự phải là người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội trong khi có năng nhận thức và khả năng điều khiển hành vi của mình.

Độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự quy định tại Điều 12 Bộ luật Hình sự. Người từ đủ 16 tuổi sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự đối với mọi loại tội. Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng quy định tại một số điều 265, 266, 286, 287, 289, 290, 299, 303 và 304 thuộc Chương XXI Bộ luật hình sự. Như vậy, chủ thể của tội sử dụng, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt súng săn, vũ khí thô sơ, vũ khí thể thao hoặc công cụ hỗ trợ phải là người từ đủ 16 tuổi trở lên.

Mặt chủ quan của tội phạm

Người phạm tội thực hiện hành vi chế tạo, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt vũ khí thô sơ và công cụ hỗ trợ là do cố ý, tức là người phạm tội nhận thức rõ hành vi của mình là trái phép (trừ hành vi chiếm đoạt) nhưng vẫn thực hiện.

Nếu vì lý do nào đó mà người phạm tội không nhận thức được hoặc không buộc phải nhận thức được hành vi của mình là trái phép thì không thuộc trường hợp phạm tội này.

Hình phạt đối với người phạm tội sử dụng, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt súng săn, vũ khí thô sơ, vũ khí thể thao hoặc công cụ hỗ trợ

Điều 306 Bộ luật Hình sự quy định 04 Khung hình phạt đối cá nhân phạm tội như sau:

- Người nào chế tạo, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt súng săn, vũ khí thô sơ, vũ khí thể thao, vũ khí khác có tính năng, tác dụng tương tự như súng săn, vũ khí thể thao hoặc công cụ hỗ trợ nhưng đã bị xử phạt vi phạm hành chính về một trong các hành vi quy định tại Điều này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.

- Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm:

a) Có tổ chức;

b) Vật phạm pháp có số lượng lớn;

c) Vận chuyển, mua bán qua biên giới;

d) Làm chết người;

đ) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên;

e) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 61% đến 121%;

g) Gây thiệt hại về tài sản từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng;

h) Tái phạm nguy hiểm.

- Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 07 năm:

a) Vật phạm pháp có số lượng rất lớn hoặc đặc biệt lớn;

b) Làm chết 02 người trở lên;

c) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này 122% trở lên;

d) Gây thiệt hại về tài sản 500.000.000 đồng trở lên.

- Khung hình phạt bổ sung: Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, phạt quản chế hoặc cấm cư trú từ 01 năm đến 05 năm.

Vụ án thực tế xét xử về tội chế tạo, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt súng săn, vũ khí thô sơ, vũ khí thể thao hoặc công cụ hỗ trợ

Bản án số 266/2021/HS-ST ngày 23/6/2021 “V/v xét xử bị cáo Nguyễn Đức Thành vận chuyển trái phép vũ khí thô sơ - phạm tội chế tạo, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt súng săn, vũ khí thô sơ, vũ khí thể thao, công cụ hỗ trợ và các vũ khí khác có tính năng tác dụng tương tự” của Tòa án nhân dân quận Thủ Đức, thành phố Hồ Chí Minh.[1]

Lúc 12 giờ ngày 19/11/2020, Công an quận Tân Bình phối hợp với Công an phường Bình Chiều, quận Thủ Đức (nay là thành phố Thủ Đức) kiểm tra nhà không số, hẻm 111/2/3 đường Ngô Chí Quốc, phường Bình Chiểu, quận Thủ Đức do Nguyễn Tiến M thuê  (M liên quan đến vụ vận chuyển trái phép vũ khí thô sơ tại quận Tân Bình, Thành phố Hồ Chí Minh). Khi tổ công tác đang làm nhiệm vụ thì phát hiện Nguyễn Đức T điều khiển xe mô tô biển số 68E1-155.81 mang theo 02 cây kiếm và 01 cây đao; Lê Minh D có biểu hiện nghi vấn nên tổ công tác mời T và D về Công an phường Bình Chiểu làm việc.

Tại Cơ quan Điều tra, Nguyễn Đức T khai nhận: T quen với Nguyễn Tiến M qua mạng xã hội từ tháng 7/2020 và nhận lời vận chuyển vũ khí thô sơ cho M để M trả tiền công cho T.

Lúc 11 giờ ngày 18/11/2020, M gọi điện thoại cho T nói T đến trước hẻm 111 đường Ngô Chí Quốc, phường Bình Chiểu, quận Thủ Đức (nay là thành phố Thủ Đức) để nhận đao và kiếm đi giao cho khách tại Quận 7, Thành phố Hồ Chí Minh. Khoảng 12 giờ cùng ngày, T đến điểm hẹn thì M giao  cho T 01 túi nylon bên trong có 02 cây kiếm và 01 cây đao. Khi nhận bịch nylon trên, T biết bên trong có chứa vũ khí thô sơ. Sau đó, T mang bịch nylon trên về nhà trọ cất giữ, không đến Quận 7 giao hàng cho khách vì sợ bị Công an phát hiện.

Đến sáng ngày 19/11/2020, T gọi điện thoại cho M nói dối không giao hàng được cho khách rồi đến 12 giờ 15 phút ngày 19/11/2020, T mang bịch nylon trên đến hẻm 111 đường Ngô Chí Quốc trả lại cho M để nhận tiền công 100.000 đồng nhưng chưa nhận được thì bị phát hiện như trên.

T khai vận chuyển đao và kiếm cho M 02 lần, lần đầu tiên là ngày 20/8/2020, T đi giao giúp M 06 cây kiếm, 05 bình xịt hơi cay, 02 súng bắn điện để giao cho khách, khi đi đến khu vực cầu vượt Sóng Thần, phường An Bình, Tphố Dĩ An, tỉnh Bình Dương thì bị Công an phường An Bình bắt giữ, lập biên bản vi phạm hành chính  và bị Ủy ban nhân dân thành phố Dĩ An ra Quyết định xử phạt số tiền 10.000.000 đồng, T chưa nộp phạt do chưa có tiền. Lần thứ 2 là khoảng tháng 9/2020, T vận chuyển giúp M 01 cây kiếm Nhật để giao cho khách nhưng T không giao, nói dối M là không giao được và nhận tiền công từ M 100.000 đồng.

Lê Minh D khai: Sáng ngày 19/11/2020, Nguyễn Tiến M gọi điện thoại cho Lê Minh D nói D đến trước nhà 111/2/3 đường Ngô Chí Quốc, khu phố 2, phường Bình Chiểu, quận Thủ Đức nhận vũ khí thô sơ và công cụ hỗ trợ để giao cho khách hàng. Đến khoảng 12 giờ 15 phút cùng ngày, khi D đến địa chỉ trên chuẩn bị gặp M thì bị phát hiện như trên.

Kết luận giám định 2490/KLGĐ-TT ngày 08/12/2020 của Phòng kỹ thuật hình sự Công an Thành phố Hồ Chí Minh kết luận :

- Dụng cụ có cán, lưỡi sắc nhọn bằng kim loại gửi giám định ký hiệu A1 là đao. Căn cứ khoản 4 Điều 3 của Luật quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ do Quốc hội ban hành ngày 20/6/2017 thì dụng cụ gửi giám định nêu trên thuộc nhóm vũ khí thô sơ.

- Hai dụng cụ có cán, lưỡi sắc nhọn bằng kim loại gửi giám định ký hiệu A2, A3 là kiếm. Căn cứ khoản 4 Điều 3 của Luật quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ do Quốc hội ban hành ngày 20/6/2017 thì dụng cụ gửi giám định nêu trên thuộc nhóm vũ khí thô sơ.

Hành vi phạm tội của bị cáo là nguy hiểm cho xã hội, thực hiện với lỗi cố ý trực tiếp xâm phạm đến khách thể là trật tự quản lý của nhà nước đối với vũ khí nên cần xử phạt bị cáo một hình phạt nghiêm mới đủ tác dụng giáo dục và phòng ngừa.

Hành  vi vận chuyển vũ khí thô sơ dù trước đó đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này đã thỏa mãn đầy đủ các yếu tố cấu thành tội “Vận chuyển trái phép vũ khí thô sơ”, tội phạm và hình phạt được quy định tại khoản 1 Điều 306Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017.

Vì lẽ đó, Tòa án nhân dân quận Thủ Đức, thành phố Hồ Chí Minh quyết định:

-Tuyên bố bị cáo Nguyễn Đức T phạm tội “Vận chuyển trái  phép vũ khí thô sơ”.

- Xử phạt bị cáo Nguyễn Đức T 01 (một) năm tù. Thời hạn tù tính từ ngày bị cáo đi chấp hành án hoặc bị bắt thi hành án.

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết về Bộ luật Hình sự

Luật Hoàng Anh

---

[1] https://congbobanan.toaan.gov.vn/2ta748821t1cvn/chi-tiet-ban-an, truy cập ngày 20/10/2021.