Tội vi phạm quy định về bảo vệ là gì?

1. Căn cứ pháp lý

Điều 410 Chương XXV Bộ luật Hình sự số 100/2015/QH13 ngày 27/11/2015 ngày 27/11/2015 và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự số 12/2017/QH14 ngày 26/06/2017 (sau đây gọi tắt là Bộ luật hình sự) quy định tội vi phạm quy định về bảo vệ như sau:

Điều 410. Tội vi phạm quy định về bảo vệ

1. Người nào không chấp hành quy định về tuần tra, canh gác, áp tải, hộ tống thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 05 năm:

a) Làm người được bảo vệ, hộ tống bị tổn thương cơ thể;

b) Làm hư hỏng phương tiện kỹ thuật, thiết bị quân sự;

c) Gây thiệt hại về tài sản từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng;

d) Gây hậu quả nghiêm trọng khác.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 07 năm:

a) Làm người được bảo vệ, hộ tống chết;

b) Làm mất phương tiện kỹ thuật, thiết bị quân sự;

c) Trong chiến đấu;

d) Trong khu vực có chiến sự;

đ) Lôi kéo người khác phạm tội;

e) Gây thiệt hại về tài sản 500.000.000 đồng trở lên;

g) Gây hậu quả rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng khác.”

2. Dấu hiệu pháp lý của tội vi phạm quy định về bảo vệ

2.1. Khách thể của tội phạm

Điều 26 Luật Sỹ quan quân đội nhân dân Việt Nam quy định nghĩa vụ của người sỹ quan như sau:

“Điều 26. Nghĩa vụ của sĩ quan

Sĩ quan có nghĩa vụ sau đây:

1. Sẵn sàng chiến đấu, hy sinh bảo vệ độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, bảo vệ Đảng Cộng sản Việt Nam và Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; tham gia xây dựng đất nước, bảo vệ tài sản và lợi ích của Nhà nước, của cơ quan, tổ chức; bảo vệ tính mạng, tài sản, quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân”

Bảo vệ là nghĩa vụ quan trọng nhất của người sĩ quan trong quân đội nhân dân bởi mục đích chính của quân đội là xây dựng lực lượng tinh nhuệ, bảo vệ đất nước, đảm bảo an toàn cho nhân dân, cho Bộ máy chính quyền, Đảng Cộng sản Việt Nam và sự độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ đất nước.

Tội vi phạm các quy định về bảo vệ trực tiếp xâm phạm chế độ tuần tra, canh gác, áp tải và hộ tống trong quân đội.

Như vậy, khách thể của tội phạm là chế độ tuần tra, canh gác, áp tải và hộ tống trong quân đội.

2.2. Mặt khách quan của tội phạm

Hành vi thuộc mặt khách quan của tội vi phạm các quy định về bảo vệ không chấp hành quy định về tuần tra, canh gác, áp tải, hộ tống.

Không chấp hành các quy định hay nói cách khác là chấp hành không nghiêm chỉnh những quy định được đặt ra, là chấp hành một cách lơ là, chậm trễ hoặc tuỳ tiện các quy định đó. Đây là những quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của những người làm nhiệm vụ tuần tra, canh gác, áp tải và hộ tống được quy định trong Điều lệnh Quân đội hoặc được người chỉ huy trực tiếp giao nhiệm vụ.

Tuy nhiên, người thực hiện hành vi trên chỉ bị coi là tội phạm khi hậu quả của hành vi thuộc một trong những trường hợp sau đây:

a) Làm người được bảo vệ, hộ tống bị tổn thương cơ thể;

b) Làm hư hỏng phương tiện kỹ thuật, thiết bị quân sự;

c) Gây thiệt hại về tài sản từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng;

d) Gây hậu quả nghiêm trọng khác.

Trường hợp người thực hiện hành vi vi phạm quy định về bảo vệ nhưng chưa gây ra những hậu quả kể trên thì người thực hiện hành vi vi phạm quy định về bảo vệ không bị coi là phạm tội. mặc dù vậy, người thực hiện hành vi nêu trên vẫn bị xử lý kĩ luật theo quy định tại Điều 24 Thông tư 16/2020/TT-BQP quy định về việc áp dụng các hình thức kỉ luật, trình tự, thủ tục, thời hiệu, thời hạn và thẩm quyền xử lý kỉ luật trong Bộ Quốc phòng:

“Điều 25. Vi phạm các quy định về bảo vệ

1. Chấp hành không nghiêm các quy định về tuần tra, canh gác, áp tải, hộ tống thì bị kỷ luật khiển trách hoặc cảnh cáo.

2. Nếu vi phạm trong trường hợp bảo vệ mục tiêu quan trọng thì bị kỷ luật từ hạ bậc lương, giáng cấp bậc quân hàm đến giáng chức, cách chức.”

2.3. Chủ thể của tội phạm

Chủ thể của tội phạm này là chủ thể đặc biệt. Chỉ những người được quy định tại Điều 392 Bộ luật Hình sự mới có thể thực hiện tội phạm.

Họ chỉ có thể là:

“Điều 392. Những người phải chịu trách nhiệm hình sự về các tội xâm phạm nghĩa vụ, trách nhiệm của quân nhân

1. Quân nhân tại ngũ, công nhân, viên chức quốc phòng.

2. Quân nhân dự bị trong thời gian tập trung huấn luyện.

3. Dân quân, tự vệ trong thời gian phối thuộc với quân đội trong chiến đấu, phục vụ chiến đấu.

4. Công dân được trưng tập vào phục vụ trong quân đội.”

Ngoài ra, người phạm tội phải đáp ứng đủ điều kiện về tuổi chịu trách nhiệm hình sự và có đầy đủ năng lực chịu trách nhiệm hình sự theo quy định của Bộ luật Hình sự.

Bộ luật Hình sự không quy định thế nào là năng lực trách nhiệm hình sự nhưng có quy định loại trừ trách nhiệm hình sự đối với người phạm tội trong tình trạng không có năng lực trách nhiệm hình sự tại Điều 21 Bộ luật Hình sự. Theo đó, người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội trong khi đang mắc bệnh tâm thần, một bệnh khác làm mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình, thì không phải chịu trách nhiệm hình sự. Như vậy, người có năng lực trách nhiệm hình sự phải là người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội trong khi có năng nhận thức và khả năng điều khiển hành vi của mình.

Độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự quy định tại Điều 12 Bộ luật Hình sự. Người từ đủ 16 tuổi sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự đối với mọi loại tội. Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng quy định tại một số điều nhưng không có điều nào thuộc Chương XXV Bộ luật hình sự. Như vậy chủ thể của tội vi phạm quy định về bảo vệ là người từ đủ 16 tuổi trở lên.

2.4. Mặt chủ quan của tôi phạm

Tội phạm được thực hiện do lỗi vô ý, có thể là vô ý do quá tự tin hoặc vô ý do cẩu thả.

Theo Điều 11 Bộ luật Hình sự, vô ý phạm tội là phạm tội trong những trường hợp sau đây:

- Vô ý do quá tự tin : Người phạm tội tuy thấy trước hành vi của mình có thể gây ra hậu quả nguy hại cho xã hội nhưng cho rằng hậu quả đó sẽ không xảy ra hoặc có thể ngăn ngừa được.

- Vô ý do cẩu thả: Người phạm tội không thấy trước hành vi của mình có thể gây ra hậu quả nguy hại cho xã hội, mặc dù phải thấy trước và có thể thấy trước hậu quả đó.

3. Hình phạt đối với người phạm tội vi phạm quy định về bảo vệ

Điều 410 Bộ luật Hình sự quy định 02 khung hình phạt đối với người phạm tội như sau:

- Người nào không chấp hành quy định về tuần tra, canh gác, áp tải, hộ tống thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 05 năm:

a) Làm người được bảo vệ, hộ tống bị tổn thương cơ thể;

b) Làm hư hỏng phương tiện kỹ thuật, thiết bị quân sự;

c) Gây thiệt hại về tài sản từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng;

d) Gây hậu quả nghiêm trọng khác.

- Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 07 năm:

a) Làm người được bảo vệ, hộ tống chết;

b) Làm mất phương tiện kỹ thuật, thiết bị quân sự;

c) Trong chiến đấu;

d) Trong khu vực có chiến sự;

đ) Lôi kéo người khác phạm tội;

e) Gây thiệt hại về tài sản 500.000.000 đồng trở lên;

g) Gây hậu quả rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng khác.

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết về Bộ luật Hình sự.

Luật Hoàng Anh