Trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong việc thực hiện quyết định, yêu cầu của CQĐT, Viện kiểm sát?

Các quyết định, yêu cầu của Cơ quan điều tra và Viện kiểm sát đưa ra trong quá trình điều tra rất đa dạng và liên quan đến nhiều loại chủ thể khác nhau.Đấu tranh phòng, chống tội phạm là trách nhiệm của toàn xã hội. Khi có yêu cầu của cơ quan có thẩm quyền trong giai đoạn điều tra vụ án hình sự, cơ quan, tổ chức, cá nhân có nghĩa vụ phải thực hiện.

1. Cơ sở pháp lý

Căn cứ Điều 168 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 (BLTTHS) trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong việc thực hiện quyết định, yêu cầu của Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra, Viện kiểm sát được quy định như sau:

“Điều 168. Trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong việc thực hiện quyết định, yêu cầu của Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra, Viện kiểm sát

Cơ quan, tổ chức, cá nhân phải nghiêm chỉnh thực hiện quyết định, yêu cầu của Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra, Viện kiểm sát trong giai đoạn điều tra vụ án hình sự; trường hợp không chấp hành mà không vì lý do bất khả kháng hoặc không do trở ngại khách quan thì bị xử lý theo quy định của pháp luật.

2. Quy định trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong việc thực hiện quyết định, yêu cầu của Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra, Viện kiểm sát theo quy định của BLTTHS 2015.

Điều 4 BLHS 2015, sửa đổi 2017 quy định về trách nhiệm đấu tranh phòng ngừa và chống tội phạm, cụ thể: cơ quan, tổ chức có nhiệm vụ giáo dục những người thuộc quản lý của mình nâng cao cảnh giác, ý thức bảo vệ pháp luật và tuân theo pháp luật, tôn trọng các quy tắc của cuộc sống XHCN; kịp thời có biện pháp loại trừ nguyên nhân và điều kiện gây ra tội phạm trong cơ quan, tổ chức của mình. Mọi công dân có nghĩa vụ tích cực tham gia đấu tranh phòng, chống tội phạm.

Các quyết định, yêu cầu của CQĐT, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra, Viện kiểm sát trong giai đoạn điều tra vụ án hình sự như khởi tố vụ án, khởi tố bị can, bắt bị can, bị cáo để tạm giam, hỏi cung bị can, trưng cầu giám định

Các quyết định, yêu cầu của CQĐT, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra, Viện kiểm sát thể hiện nhân danh Nhà nước. Do vậy, để pháp luật được tuân thủ một cách triệt để nghiêm minh, phục vụ tốt cho hoạt động điều tra, trách nhiệm của cơ quan, tổ chức và công dân phải nghiêm chỉnh chấp hành các quyết định và yêu cầu của CQĐT, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra, Viện kiểm sát.

Trường hợp không chấp hành mà không vì lý do bất khả kháng hoặc không do trở ngại khách quan thì bị xử lý theo quy định của pháp luật. Lý do bất khả kháng như: ốm nặng đột xuất, thiên tai bão lũ bất ngờ; trở ngại khách quan như tai nạn xe, bị người khác uy hiếp, khống chế không cho thực hiện.

Nếu xét thấy các quyết định và yêu cầu của Cơ quan Điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra, Viện kiểm sát không đúng luật, các cơ quan, tổ chức có quyền khiếu nại, công dân có quyền tố cáo những việc làm trái pháp luật trong hoạt động tố tụng hình sự hoặc bất cứ cá nhân nào thuộc các cơ quan đó quy định tại điều 32 và các Điều tại Chương XXXIII “Khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự” của BLTTHS 2015.

“Điều 32. Bảo đảm quyền khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự

Cá nhân, cơ quan, tổ chức có quyền khiếu nại, cá nhân có quyền tố cáo hành vi vi phạm pháp luật trong hoạt động tố tụng hình sự của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng hoặc của bất cứ cá nhân nào thuộc các cơ quan đó.

Cơ quan, người có thẩm quyền phải tiếp nhận, xem xét và giải quyết khiếu nại, tố cáo kịp thời, đúng pháp luật; gửi văn bản kết quả giải quyết cho người khiếu nại, tố cáo, cơ quan, tổ chức khiếu nại và có biện pháp khắc phục.

Trình tự, thủ tục, thẩm quyền giải quyết khiếu nại, tố cáo do Bộ luật này quy định.

Nghiêm cấm việc trả thù người khiếu nại, tố cáo hoặc lợi dụng quyền khiếu nại, tố cáo để vu khống người khác.”

Như vậy, Điều luật có một số điểm mới như bổ sung cụm từ “của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong việc” và sau từ “Trách nhiệm” bổ sung cụm từ: “cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra” vào sau cụm từ “Cơ quan Điều tra” của tên Điều luật và nội dung Điều luật. Bổ sung quy định “trường hợp không chấp hành mà không có lý do bất khả kháng hoặc không do trở ngại khách quan thì sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật”

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015

Luật Hoàng Anh