Trình tự xét hỏi tại phiên tòa xét xử được quy định như thế nào?

1. Cơ sở pháp lý

Căn cứ Điều 307 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 (BLTTHS) tuân thủ pháp luật về trình tự xét hỏi được quy định như sau:

“Điều 307. Trình tự xét hỏi

1. Hội đồng xét xử phải xác định đầy đủ những tình tiết về từng sự việc, từng tội trong vụ án và từng người. Chủ tọa phiên tòa điều hành việc hỏi, quyết định người hỏi trước, hỏi sau theo thứ tự hợp lý.

2. Khi xét hỏi từng người, chủ tọa phiên tòa hỏi trước sau đó quyết định để Thẩm phán, Hội thẩm, Kiểm sát viên, người bào chữa, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự thực hiện việc hỏi.

Người tham gia tố tụng tại phiên tòa có quyền đề nghị chủ tọa phiên tòa hỏi thêm về những tình tiết cần làm sáng tỏ.

Người giám định, người định giá tài sản được hỏi về những vấn đề có liên quan đến việc giám định, định giá tài sản.

3. Khi xét hỏi, Hội đồng xét xử xem xét vật chứng có liên quan trong vụ án.”

2. Quy định của BLTTHS 2015 về trình tự xét hỏi tại phiên tòa xét xử.

Yêu cầu của việc xét hỏi là phải xác định đầy đủ các tình tiết về từng sự việc và về từng tội trong vụ án và từng người để làm cơ sở cho việc giải quyết đúng đắn vụ án. Để việc xét hỏi diễn ra theo thứ tự hợp lý, Thẩm phán chủ tọa phiên tòa phải phải lập kế hoạch xét hỏi cụ thể, tỉ mỉ và có sự phân công cho từng thành viên trong Hội đồng xét xử. Trên cơ sở kế hoạch xét hỏi, chủ tọa phiên tòa điều hành việc hỏi, quyết định người hỏi trước, hỏi sau theo thứ tự hợp lý.

Về nội dung, thì việc xét hỏi tiến hành theo thứ tự: hỏi về các tình tiết định tội, định khung hình phạt trước; sau đó hỏi về các tình tiết tăng nặng giảm nhẹ trách nhiệm hình sự; hỏi về việc bồi thường thiệt hại và giải quyết vật chứng. Việc hỏi ai trước ai sau do Chủ tọa phiên tòa quyết định tùy thuộc vào từng vụ án cụ thể. Thông thường đối với những vụ án đơn giản, bị cáo nhận tội thì có thể hỏi bị cáo đó hoặc bị cáo chính trước, sau đó mới hỏi các bị cáo còn lại và những người tham gia tố tụng khác. Đối với những vụ án phức tạp mà bị cáo hoặc bị cáo chính chối tội thì có thể bị cáo nhận tội, thì có thể hỏi bị cáo nhận tội, người bị hại trước, sau đó mới hỏi bị cáo chính.

Điều luật quy định thứ tự xét hỏi từng người như sau:  Chủ tọa phiên tòa hỏi trước rồi mới đến Thẩm phán, Hội thẩm, Kiểm sát viên, người bào chữa, người bảo vệ quyền lợi ích hợp pháp của đương sự. Tuy nhiên, để việc điều tra tại phiên tòa đạt hiệu quả, thì không nhất thiết hỏi xong người này mới chuyển sang người khác. Khi đang xét hỏi người này có thể hỏi người khác như trường hợp đang hỏi bị cáo vấn có thể bị hỏi lại, người làm chứng, để làm rõ tính tiết vụ án.

Những người tham gia phiên tòa bao gồm: bị cáo, bị hại, nguyên đơn dân sự, bị đơn dân sự, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án và những người đại diện hợp pháp của họ không có quyền xét hỏi nhưng có quyền đề nghị với Chủ tọa phiên tòa hỏi thêm về những tình tiết cần làm sáng tỏ. Khi có người đề nghị về việc hỏi thêm về những tình tiết cần làm sáng tỏ, thì Chủ tọa phiên tòa phải xem xét và quyết định. Nếu đề nghị được chấp nhận, thì Chủ tọa có thể tự mình hoặc cho phép người đề nghị đặt câu hỏi đối với người được hỏi.

Người giám định, người định giá tài sản được hỏi về những vấn đề có liên quan đến việc giám định, định giá tài sản.

Khi xét hỏi, Hội đồng xét xử xem xét những vật chứng có liên quan trong vụ án, theo quy định tại Điều 312 BLTTHS. Cụ thể:

“Điều 312. Xem xét vật chứng

1. Vật chứng, ảnh hoặc biên bản xác nhận vật chứng được đưa ra để xem xét tại phiên tòa.

Khi cần thiết, Hội đồng xét xử có thể cùng với Kiểm sát viên, người bào chữa, người khác tham gia phiên tòa đến xem xét tại chỗ những vật chứng không thể đưa đến phiên tòa được. Việc xem xét vật chứng tại chỗ được lập biên bản theo quy định tại Điều 133 của Bộ luật này.

2. Kiểm sát viên, người bào chữa, người khác tham gia phiên tòa có quyền trình bày nhận xét của mình về vật chứng. Hội đồng xét xử, Kiểm sát viên, người bào chữa, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bị hại, đương sự có thể hỏi thêm người tham gia phiên tòa về những vấn đề có liên quan đến vật chứng.”

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015

Luật Hoàng Anh