Xem xét dấu vết trên thân thể?

Việc xem xét dấu vết trên thân thể là hoạt động điều tra do Điều tra viên tiến hành nhằm phát hiện trên thân thể người bị bắt, bị tạm giữ, bị can, người bị hại, người làm chứng những dấu vết của tội phạm hoặc các dấu vết khác có ý nghĩa đối với vụ án.

1. Cơ sở pháp lý

Căn cứ Điều 203 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 (BLTTHS) xem xét dấu vết trên thân thể được quy định như sau:

Điều 203. Xem xét dấu vết trên thân thể

1. Khi cần thiết, Điều tra viên tiến hành xem xét dấu vết của tội phạm hoặc các dấu vết khác có ý nghĩa đối với việc giải quyết vụ án trên thân thể người bị giữ trong trường hợp khẩn cấp, người bị bắt, người bị tạm giữ, bị can, bị hại, người làm chứng. Trong trường hợp cần thiết thì Cơ quan điều tra trưng cầu giám định.

2. Việc xem xét dấu vết trên thân thể phải do người cùng giới tiến hành và phải có người cùng giới chứng kiến. Trường hợp cần thiết thì có thể mời bác sĩ tham gia.

Nghiêm cấm xâm phạm sức khỏe, danh dự, nhân phẩm của người bị xem xét dấu vết trên thân thể.

Khi xem xét dấu vết trên thân thể phải lập biên bản mô tả dấu vết để lại trên thân thể; trường hợp cần thiết phải chụp ảnh, trưng cầu giám định. Biên bản xem xét dấu vết trên thân thể được lập theo quy định tại Điều 178 của Bộ luật này.”

2. Quy trình, thủ tục xem xét dấu vết trên thân thể.

Quá trình hoạt động phạm tội là hoạt động vật chất nên làm biến đổi đối tượng tác động, môi trường xung quanh và chính cả người phạm tội. Sự biến đổi đó chính là dấu vết phản ánh tội phạm như vết đâm, chém trên nạn nhân; vết cào xước trên người thủ phạm, vết ám khói trên áo quần người làm chứng trong các vụ nổ. Hoạt động điều tra là quá trình thu thập thông tin dấu vết để chứng minh, làm rõ tội phạm. Ngoài ra, tuy không phải là dấu vết của tội phạm nhưng nó có ý nghĩa đối với vụ án thì cũng cần xem xét thân thể để thu thập các dấu vết này nhằm làm rõ những tình tiết, tài liệu khác của vụ án như vết sẹo, bớt, chàm, trạm trổ, dị tật để nhận dạng bị can, bị cáo.

Ví dụ: Trong vụ hiếp dâm, nạn nhân phát hiện đối tượng có vết chàm ở vai, cần phải xem xét thân thể để xác định đối tượng nghi vấn trong vụ án này.

Những người mà Điều tra viên cần tiến hành xem xét thân thể để phát hiện trên người họ dấu vết của tội phạm hoặc các dấu vết khác có ý nghĩa đối với vụ án là người bị giữ trong trường hợp khẩn cấp, người bị bắt, người bị tạm giữ, bị can, bị hại, người làm chứng.

Những người mà Điều tra viên cần tiến hành xem xét trên thân thể để phát hiện trên người họ có dấu vết của tội phạm hoặc các dấu vết khác có ý nghĩa đối với vụ án là người bị giữ trong trường hợp khẩn cấp, người bị bắt, người bị tạm giữ, bị can, bị hại, người làm chứng.

Trong trường hợp cần thiết như xem xét dấu vết trên thân thể những người bị đánh trọng thương thì CQĐT trưng cầu giám định pháp ý; cần nghiên cứu vết cháy, bỏng thì trưng cầu giám định viên cháy nổ; có vết đạn bắn thì giám định viên súng đạn để xác định tầm bắn, loại súng, góc độ bắn.

Việc xem xét thân thể phải do người cùng giới tiến hành và phải có người cùng giới chứng kiến để đảm bảo tính khách quan cũng như danh dự nhân phẩm của họ, không được làm ảnh hưởng sức khỏe của người bị xem xét dấu vết trên thân thể. Trong trường hợp cần thiết như xác định có thai hay không, kiểm tra những bộ phận kín của cơ thể đòi hỏi phải có chuyên môn thì có bác sĩ tham gia.

Khi xem xét dấu vết trên thân thể phải lập biên bản mô tả dấu vết để lại trên thân thể; trường hợp cần thiết phải chụp ảnh, trưng cầu giám định. Biên bản xem xét dấu vết trên thân thể được lập theo quy định tại Điều 178 của Bộ luật này, cụ thể:

“Điều 178. Biên bản điều tra

Khi tiến hành hoạt động điều tra, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng phải lập biên bản theo quy định tại Điều 133 của Bộ luật này.

Điều tra viên, Cán bộ điều tra lập biên bản phải đọc biên bản cho người tham gia tố tụng nghe, giải thích cho họ quyền được bổ sung và nhận xét về biên bản. Ý kiến bổ sung, nhận xét được ghi vào biên bản; trường hợp không chấp nhận bổ sung thì ghi rõ lý do vào biên bản. Người tham gia tố tụng, Điều tra viên, Cán bộ điều tra cùng ký tên vào biên bản.

Trường hợp Kiểm sát viên, Kiểm tra viên lập biên bản thì biên bản được thực hiện theo quy định tại Điều này. Biên bản phải được chuyển ngay cho Điều tra viên để đưa vào hồ sơ vụ án.

Việc lập biên bản trong giai đoạn khởi tố được thực hiện theo quy định tại Điều này.”

Như vậy, Điều luật đã bổ sung một số nội dung mới so với BLTTHS 2003 như: đã bổ sung thêm nội dung “dấu vết của tội phạm hoặc các dấu vết khác có ý nghĩa đối với việc giải quyết vụ án trên thân thể người bị giữ trong các trường hợp khẩn cấp”, quy định thêm nội dung: “Khi xem xét dấu vết trên thân thể phải lập biên bản mô tả dấu vết để lại trên thân thể, trường hợp cần thiết phải chụp ảnh, trưng cầu giám định. Biên bản xem xét dấu vết trên thân thể được lập theo quy định tại Điều 178 của BLTTHS 2015.

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015

Luật Hoàng Anh