GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP HỢP ĐỒNG VAY TÀI SẢN

Hợp đồng vay tài sản là một loại hợp đồng khá phổ biến hiện nay. Nó giúp cho bên vay giải quyết những khó khăn kinh tế trước mắt, giúp các doanh nghiệp khắc phục khó khăn khi thiếu vốn để sản xuất và lưu thông hàng hóa, nhu cầu kinh doanh của các doanh nghiệp. Kèm theo đó là những tranh chấp xảy ra đối với hợp đồng vay tài sản ngày càng nhiều. Vậy tòa án có thẩm quyền giải quyết tranh chấp hợp đồng vay tài sản không? Hãy cùng chúng tôi trả lời qua bài viết sau đây.

Khái quát hợp đồng vay tài sản

*Về khái niệm: Theo quy định tại Điều 463 Bộ luật Dân sự năm 2015 thì Hợp đồng vay tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên cho vay giao tài sản cho bên vay; khi đến hạn trả, bên vay phải hoàn trả cho bên cho vay tài sản cùng loại theo đúng số lượng, chất lượng và chỉ phải trả lãi nếu có thỏa thuận.

* Về đối tượng:  đối tượng của hợp đồng vay tài sản có thể là tiền, vật, giấy tờ có giá. Trong đó, tiền và vật là hai đối tượng phổ biến.

* Về chủ thể: Chủ thể của hợp đồng vay tài sản là bên cho vay và bên vay. Bên cho vay và bên vay có thể là cá nhân hoặc pháp nhân. Nếu là cá nhân phải có đầy đủ năng lực pháp luật dân sự theo quy định tại Điều 16 Bộ luật dân sự 2015 và năng lực hành vi dân sự theo quy định tại Điều 19 Bộ luật dân sự 2015. Đối với pháp nhân phải có năng lực pháp luật dân sự và năng lực hành vi dân sự. Pháp nhân tham gia giao kết hợp đồng vay tài sản thông qua người đại diện theo pháp luật hoặc người đại diện theo ủy quyền.

Thẩm quyền giải quyết tranh chấp hợp đồng vay tài sản

 Căn cứ khoản 3 Điều 26 Bộ luật tố tụng dân sự 2015 quy định về những tranh chấp dân sự thuộc thẩm quyền của Tòa án như sau:

“Điều 26. Những tranh chấp về dân sự thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án

[...]

3. Tranh chấp về giao dịch dân sự, hợp đồng dân sự.”

Bên cạnh đó, theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 35 Bộ Luật tố tụng dân sự 2015:

"Điều 35. Thẩm quyền của Tòa án nhân dân cấp huyện

1. Tòa án nhân dân cấp huyện có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục sơ thẩm những tranh chấp sau đây:

a) Tranh chấp về dân sự, hôn nhân và gia đình quy định tại Điều 26 và Điều 28 của Bộ luật này, trừ tranh chấp quy định tại khoản 7 Điều 26 của Bộ luật này;"

Đối chiếu với các quy định trên, khi xảy ra tranh chấp về hợp đồng vay tài sản, các bên nên thương lượng với nhau để giải quyết vấn đề. Trong trường hợp không thương lượng được, các bên có thể nộp đơn khởi kiện yêu cầu Tòa án giải quyết. Bởi tranh chấp hợp đồng vay tài sản về bản chất cũng chính là tranh chấp hợp đồng dân sự nên tòa án có thẩm quyền giải quyết loại tranh chấp này.

Ngoài ra, trong trường hợp tranh chấp hợp đồng vay tài sản mà có yếu tố nước ngoài thì thẩm quyền giải quyết thuộc về Tòa án cấp tỉnh.

Đồng thời, căn cứ khoản 1 Điều 39 Bộ luật tố tụng dân sự 2015 quy định như sau:

"Điều 39. Thẩm quyền của Tòa án theo lãnh thổ

1. Thẩm quyền giải quyết vụ án dân sự của Tòa án theo lãnh thổ được xác định như sau:

a) Tòa án nơi bị đơn cư trú, làm việc, nếu bị đơn là cá nhân hoặc nơi bị đơn có trụ sở, nếu bị đơn là cơ quan, tổ chức có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục sơ thẩm những tranh chấp về dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động quy định tại các Điều 26, 28, 30 và 32 của Bộ luật này;"

Theo đó, thẩm quyền giải quyết tranh chấp hợp đồng vay tài sản là Tòa án nhân dân cấp huyện nơi bị đơn cư trú, làm việc nếu bị đơn là cá nhân hoặc nơi bị đơn có trụ sở nếu bị đơn là cơ quan tổ chức.

Tuy nhiên, các bên có quyền tự thỏa thuận với nhau bằng văn bản yêu cầu Tòa án nơi cư trú, làm việc của nguyên đơn, nếu nguyên đơn là cá nhân hoặc nơi có trụ sở của nguyên đơn, nếu nguyên đơn là cơ quan, tổ chức giải quyết những tranh chấp về dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động quy định tại các điều 26, 28, 30 và 32 của Bộ luật này. 

Trình tự, thủ tục giải quyết tranh chấp hợp đồng vay tài sản tại Tòa án

Bước 1: Nộp đơn khởi kiện

Cá nhân, tổ chức làm Đơn khởi kiện với nội dung theo Điều 189 Bộ luật tố tụng dân sự 2015 gửi đến Tòa án có thẩm quyền giải quyết tranh chấp hợp đồng vay tài sản.

Bước 2: Tòa án xem xét thụ lý đơn khởi kiện 

Sau khi nhận được đơn khởi kiện, Tòa án phải xem xét những tài liệu, chứng cứ cần thiết, nếu xét thấy thuộc thẩm quyền của mình thì Tòa án sẽ thông báo cho người khởi kiện biết để nộp tiền tạm ứng án phí. 

Trong thời hạn 15 ngày, kể từ ngày nhận được thông báo, người khởi kiện phải nộp tiền tạm ứng án phí. Sau khi nộp tiền tạm ứng án phí, đương sự nộp lại biên lai thu tiền tạm ứng án phí cho Tòa án. Tòa án thụ lý việc dân sự hoặc vụ án dân sự kể từ khi nhận được biên lai này.

Bước 3: Chuẩn bị xét xử

Thời hạn chuẩn bị xét xử các vụ án được quy định như sau: 

+ 04 tháng kể từ ngày thụ lý vụ án. Đối với vụ án phức tạp hoặc có trở ngại khách quan thì Chánh án Tòa án có thể quyết định gia hạn thời hạn chuẩn bị xét xử một lần nhưng không quá 02 tháng.

+ Trường hợp có quyết định tạm đình chỉ việc giải quyết vụ án thì thời hạn chuẩn bị xét xử được tính lại kể từ ngày quyết định tiếp tục giải quyết vụ án của Tòa án có hiệu lực pháp luật.

Trong giai đoạn chuẩn bị xét xử, thẩm phán được phân công giải quyết vụ án phải tiến hành lấy lời khai của đương sự, tiến hành các phiên họp kiểm tra việc giao nộp, tiếp cận, công khai chứng cứ và hòa giải, tiến hành xem xét, thẩm định tại chỗ hoặc định giá, ủy thác thu thập chứng cứ (nếu có).

Bước 4: Đưa vụ án ra xét xử sơ thẩm

Trong thời hạn 01 tháng kể từ ngày có quyết định đưa vụ án ra xét xử, Tòa án phải mở phiên tòa; trường hợp có lý do chính đáng thì thời hạn mở phiên tòa có thể kéo dài nhưng không quá 30 ngày.

Trường hợp Bản án của Tòa án cấp sơ thẩm bị kháng cáo, kháng nghị thì Tòa án cấp trên trực tiếp xem xét và giải quyết theo thủ tục phúc thẩm. Theo đó, Tòa án cấp phúc thẩm xét xử lại vụ án mà bản án, quyết định của Tòa án cấp sơ thẩm chưa có hiệu lực pháp luật bị kháng cáo hoặc kháng nghị. Đương sự hoặc người đại diện hợp pháp của đương sự có quyền kháng cáo bản án, quyết định tạm đình chỉ, đình chỉ việc giải quyết vụ án của Tòa án cấp sơ thẩm để yêu cầu Tòa án cấp phúc thẩm giải quyết lại theo thủ tục phúc thẩm.