Cạnh tranh không lành mạnh bằng hành vi bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ dưới giá thành toàn bộ bị xử lý như thế nào?

Căn cứ pháp lý

- Điều 45 Luật Cạnh tranh năm 2018.

- Nghị định số 75/2019/NĐ-CP của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực cạnh tranh.

Khái niệm hành vi cạnh tranh không lành mạnh

Hành vi cạnh tranh không lành mạnh được định nghĩa tại Khoản 6 Điều 3 Luật Cạnh tranh năm 2018 là hành vi của doanh nghiệp trái với nguyên tắc thiện chí, trung thực, tập quán thương mại và các chuẩn mực khác trong kinh doanh, gây thiệt hại hoặc có thể gây thiệt hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp khác.

Định nghĩa trên có một số điểm khác biệt so với định nghĩa tại Khoản 4 Điều 3 Luật Cạnh tranh năm 2004, theo đó, hành vi cạnh tranh không lành mạnh là hành vi cạnh tranh của doanh nghiệp trong quá trình kinh doanh trái với các chuẩn mực thông thường về đạo đức kinh doanh, gây thiệt hại hoặc có thể gây thiệt hại đến lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp khác hoặc người tiêu dùng.

Đặc điểm của hành vi cạnh tranh không lành mạnh

- Thứ nhất, hành vi cạnh tranh không lành mạnh là hành vi cạnh tranh do các chủ thể kinh doanh trên thị trường thực hiện, nhằm mục đích lợi nhuận.

- Thứ hai, hành vi cạnh tranh không lành mạnh là hành vi có tính chất đối lập, đi ngược lại các nguyên tắc, thông lệ tốt trong kinh doanh, có thể hiểu là những quy tắc xử sự chung đã được chấp nhận rộng rãi và lâu dài trong hoạt động kinh doanh trên thị trường.

- Thứ ba, hành vi cạnh tranh bị kết luận là không lành mạnh và cần phải ngăn chặn khi nó gây thiệt hại hoặc có khả năng gây thiệt hại cho doanh nghiệp khác.

Hành vi bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ dưới giá thành toàn bộ

Luật Cạnh tranh năm 2018 quy định tại Điều 45 về cấm hành vi bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ dưới giá thành toàn bộ như sau:

“Điều 45. Các hành vi cạnh tranh không lành mạnh bị cấm

6. Bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ dưới giá thành toàn bộ dẫn đến hoặc có khả năng dẫn đến loại bỏ doanh nghiệp khác cùng kinh doanh loại hàng hóa, dịch vụ đó.”

Hành vi này có cấu thành gần giống với hành vi lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường quy định tại Điểm a Khoản 1 Điều 27 của Luật này: “Bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ dưới giá thành toàn bộ dẫn đến hoặc có khả năng dẫn đến loại bỏ đối thủ cạnh tranh”. Như vậy, theo Luật Cạnh tranh năm 2018 thì đây là loại hành vi chịu sự điều chỉnh của cả hai chế định pháp luật về hạn chế cạnh tranh và cạnh tranh không lành mạnh. Vì để chứng minh được tác loại bỏ đối thủ cạnh tranh bằng hành vi này là rất khó và cần nhiều thời gian do việc bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ với giá thành thấp hơn so với mặt bằng chung không thể lập tức loại bỏ được một doanh nghiệp khác cùng kinh doanh loại hàng hóa, dịch vụ đó mà phải trải qua một thời gian tương đối thì mới dẫn đến được hậu quả đó; chưa kể đến nhiều yếu tố tác động khác ví dụ như thị hiếu của khách hàng, người tiêu dùng,… Một doanh nghiệp bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ “rẻ hơn”, “thấp hơn” so với thị trường chưa chắc dẫn đến việc loại bỏ doanh nghiệp khác cùng kinh doanh hàng hóa, dịch vụ đó nếu không có đủ tiềm lực kinh tế lớn mạnh và sự đầu tư công nghệ dài lâu. Bởi ngày nay, “giá thành rẻ” không còn là tiêu chí hàng đầu của người mua, nếu như nhu cầu của họ lúc trước là “ăn no, mặc ấm” thì bây giờ khi có quá nhiều mặt hàng, nhu cầu cao hơn người tiêu dùng muốn “ăn ngon, mặc đẹp”; do vậy mà nếu giá rẻ mà không kèm với chất lượng ổn hay công nghệ tiên tiến thì doanh nghiệp đó đang tự tiêu diệt chính mình trước khi loại bỏ được doanh nghiệp khác ra khỏi thị trường.

Mặt khác, có thể thấy hành vi tại Khoản 6 Điều 45 của Luật Cạnh tranh năm 2018 đánh giá tác động trên phạm vi rộng hơn là các doanh nghiệp kinh doanh hàng hóa, dịch vụ cùng loại; còn với Điểm a Khoản 1 Điều 27 Luật này chỉ xem xét tác động trên các doanh nghiệp  trên cùng thị trường liên quan của doanh nghiệp vi phạm. Theo đó, nếu trong trường hợp không thể đánh giá tác động của hành vi trên thị trường liên quan để áp dụng quy định chống lạm dụng ví trí thống lĩnh thị trường, cơ quan cạnh tranh sẽ mở rộng phạm vi đánh giá tác động để áp dụng quy định về cạnh tranh không lành mạnh tại Khoản 6 Điều 45.

Hình thức xử phạt hành chính hành vi bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ dưới giá thành toàn bộ

Căn cứ vào Điều 21 của Nghị định số 75/2019/NĐ-CP của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực cạnh tranh, hành vi bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ dưới giá thành toàn bộ bị xử phạt như sau:

- Phạt tiền từ 800.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng đối với hành vi bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ dưới giá thành toàn bộ dẫn đến hoặc có khả năng dẫn đến loại bỏ doanh nghiệp khác cùng kinh doanh loại hàng hóa, dịch vụ đó.

- Phạt tiền gấp hai lần mức quy định tại khoản 1 Điều này đối với hành vi vi phạm tại khoản 1 Điều này trong trường hợp hành vi vi phạm được thực hiện trên phạm vi từ hai tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương trở lên.

- Hình thức xử phạt bổ sung:

+ Tịch thu tang vật, phương tiện được sử dụng để vi phạm hành chính về cạnh tranh;

+ Tịch thu khoản lợi nhuận thu được từ việc thực hiện hành vi vi phạm.

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết về Luật Cạnh tranh năm 2018

Luật Hoàng Anh