Dịch vụ quá cảnh hàng hóa là gì?

Quá cảnh hàng hóa là việc vận chuyển hàng hóa thuộc sở hữu của tổ chức, cá nhân nước ngoài qua lãnh thổ Việt Nam, kể cả việc trung chuyển, chuyển tải, lưu kho, chia tách lô hàng, thay đổi phương thức vận tải hoặc các công việc khác được thực hiện trong thời gian quá cảnh. Khi quá cảnh hàng hóa xuất hiện cũng đồng thời có sự xuất hiện của dịch vụ quá cảnh hàng hóa, giúp cho các thương nhân không chuyên về dịch vụ này thực hiện vận chuyển hàng hóa một cách hiệu quả, nhanh chóng. Vậy dịch vụ quá cảnh hàng hóa là gì?

Khái niệm

Tại Điều 249 Luật Thương mại 2005 định nghĩa dịch vụ quá cảnh hàng hóa như sau:

“Điều 249. Dịch vụ quá cảnh hàng hóa

Dịch vụ quá cảnh hàng hóa là hoạt động thương mại, theo đó thương nhân thực hiện việc quá cảnh cho hàng hóa thuộc sở hữu của tổ chức, cá nhân nước ngoài qua lãnh thổ Việt Nam để hưởng thù lao.”

Như vậy, sẽ có thương nhân chuyên kinh về loại hình dịch vụ này, có kiến thức chuyên môn thực hiện việc quá cảnh cho hàng hóa thuộc sở hữu của tổ chức, cá nhân nước ngoài qua lãnh thổ Việt Nam và hưởng thù lao dịch vụ.

Đặc điểm pháp lý dịch vụ quá cảnh hàng hóa

Xuất phát từ khái niệm trên, dịch vụ quá cảnh hàng hóa mang những đặc điểm pháp lý như sau:

Thứ nhất, việc quá cảnh hàng hóa qua lãnh thổ Việt Nam phải được thực hiện bởi thương nhân kinh doanh dịch vụ quá cảnh hàng hóa.

Tại Điều 250 Luật Thương mại 2005 quy định:

“Điều 250. Điều kiện kinh doanh dịch vụ quá cảnh

Thương nhân kinh doanh dịch vụ quá cảnh phải là doanh nghiệp có đăng ký kinh doanh dịch vụ vận tải, kinh doanh dịch vụ logistics theo quy định tại Điều 234 của Luật này.”

Theo đó, tại Khoản 1 Điều 234 Luật Thương mại 2005 quy định điều kiện kinh doanh dịch vụ logistics: “1. Thương nhân kinh doanh dịch vụ logistics là doanh nghiệp có đủ điều kiện kinh doanh dịch vụ logistics theo quy định của pháp luật”. Xét về mặt bản chất, dịch vụ quá cảnh có sự khác biệt nhất định đối với dịch vụ vận tải thông thường, vì dịch vụ quá cảnh đòi hỏi trách nhiệm của bên kinh doanh dịch vụ quá cảnh trong việc làm thủ tục xuất khẩu, nhập khẩu đối với hàng hóa quá cảnh. Công việc này được xem như đại lý làm thủ tục hải quan (một hoạt động cần thiết trong dịch vụ giao nhận hàng hóa). Vì thế để có thể kinh doanh quá cảnh, doanh nghiệp phải đăng ký kinh doanh cả dịch vụ: dịch vụ vận tải lẫn dịch vụ giao nhận hàng hóa.

Thứ hai, về hàng hóa quá cảnh

Theo quy định tại Khoản 1 Điều 35 Nghị định 69/2018/NĐ-CP ngày 15/5/2018 quy định quá cảnh hàng hóa như sau:

+ Đối với hàng hóa là vũ khí, vật liệu nổ, tiền chất thuốc nổ, công cụ hỗ trợ, Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với Bộ Quốc phòng, Bộ Công an báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định việc cho phép quá cảnh.

+ Đối với hàng hóa cấm xuất khẩu, cấm nhập khẩu; hàng hóa tạm ngừng xuất khẩu, tạm ngừng nhập khẩu; hàng hóa cấm kinh doanh theo quy định của pháp luật, Bộ Công Thương xem xét cấp Giấy phép quá cảnh hàng hóa.

+ Đối với hàng hóa khác, thủ tục quá cảnh thực hiện tại cơ quan hải quan.

Thứ ba, cơ quan nhà nước có thẩm quyền có quyền thực hiện việc kiểm tra, giám sát đối với hoạt động quá cảnh hóa.

Mặc dù về nguyên tắc, Việt Nam thừa nhận quyền quá cảnh hàng hóa của tổ chức, cá nhân nước ngoài qua lãnh thổ Việt Nam, Nhà nước thực hiện quyền giám sát và quản lý hoạt động này theo các nguyên tắc sau:

+ Hàng hóa quá cảnh khi xuất khẩu phải là toàn bộ hàng hóa đã nhập khẩu;

+ Việc tổ chức, cá nhân nước ngoài thực hiện dịch vụ quá cảnh hàng hóa hoặc tự mình thực hiện quá cảnh hàng hóa qua lãnh thổ Việt Nam, thuê thương nhân nước ngoài thực hiện quá cảnh hàng hóa qua lãnh thổ Việt Nam được thực hiện theo quy định của pháp luật về thương mại, điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên và phải tuân thủ quy định của pháp luật Việt Nam về xuất cảnh, nhập cảnh, giao thông, vận tải.

+ Quá cảnh hàng hóa bằng đường hàng không được thực hiện theo quy định của điều ước quốc tế về hàng không mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên.

+ Hàng hóa quá cảnh lãnh thổ Việt Nam phải chịu sự giám sát của cơ quan hải quan trong toàn bộ thời gian quá cảnh, vào và ra theo đúng cửa khẩu đã quy định.

+ Hàng hóa quá cảnh khi được tiêu thụ nội địa phải thực hiện theo quy định về quản lý xuất khẩu, nhập khẩu hàng hóa của Luật Quản lý ngoại thương 2017 và quy định khác của pháp luật có liên quan.

Như vậy, khi thực hiện hoạt động kinh doanh dịch vụ quá cảnh hàng hóa, thương nhân cần đáp ứng các điều kiện về đăng ký kinh doanh dịch vụ vận tải, dịch vụ logistics theo quy định của pháp luật.

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết về Luật Thương mại 2005

Luật Hoàng Anh