Giám định theo yêu cầu của cơ quan nhà nước là như thế nào?

Trong lĩnh vực thương mại, các thương nhân và người tiêu dùng khi tham gia qua hệ mua bán hàng hóa và cung ứng dịch vụ thương mại cũng thường xuất hiện nhu cầu sử dụng dịch vụ của một cơ quan chuyên môn, độc lập với các bên nhằm xác định rõ tình trạng thực tế của hàng hóa, dịch vụ liên quan đến số lượng, chất lượng, giá trị, yêu cầu kĩ thuật của hàng hóa, nội dung và yêu cầu của dịch vụ, tổn thất thực tế và nguyên nhân dẫn đến các tổn thất thực tế đó. Người ta gọi các hoạt động này là dịch vụ giám định. Hoạt độn giám định là hoạt động thương mại của thương nhân. Vậy cơ quan nhà nước khi có yêu cầu thì sẽ thực hiện giám định như thế nào?

Chọn thương nhân kinh doanh dịch vụ giám định

Tại Khoản 1 Điều 268 Luật Thương mại 2005 quy định như sau:

“Điều 268. Giám định theo yêu cầu của cơ quan nhà nước

1. Thương nhân kinh doanh dịch vụ giám định có đủ điều kiện, tiêu chuẩn phù hợp với yêu cầu giám định có trách nhiệm giám định theo yêu cầu của cơ quan nhà nước.”

Theo đó, các cơ quan nhà nước có thẩm quyền khi có nhu cầu giám định hàng hóa cũng có thể tiến hành lựa chọn một thương nhân kinh doanh dịch vụ giám định thương mại đủ điều kiện, tiêu chuẩn theo quy định của Luật Thương mại và phải phù hợp với yêu cầu giám định cụ thể để thực hiện yêu cầu giám định của mình. Việc tiến hành lựa chọn thương nhân kinh doanh dịch vụ giám định thương mại phải được tiến hành bằng văn bản (theo Khoản 1 Điều 18 Nghị định 20/2006/NĐ-CP ngày 20/2/2006).

Theo quy định tại Điều 257 Luật Thương mại 2005 thương nhân kinh doanh dịch vụ giám định thương mại phải có đủ các điều kiện sau đây:

+ Là doanh nghiệp được thành lập theo quy định của pháp luật;

+ Có giám định viên đủ tiêu chuẩn theo quy định như sau:

- Có trình độ đại học hoặc cao đẳng phù hợp với yêu cầu của lĩnh vực giám định;

- Có chứng chỉ chuyên môn về lĩnh vực giám định trong trường hợp pháp luật quy định phải có chứng chỉ chuyên môn;

- Có ít nhất ba năm công tác trong lĩnh vực giám định hàng hoá, dịch vụ.

+ Có khả năng thực hiện quy trình, phương pháp giám định hàng hoá, dịch vụ theo quy định của pháp luật, tiêu chuẩn quốc tế hoặc đã được các nước áp dụng một cách phổ biến trong giám định hàng hoá, dịch vụ đó.

Chỉ các thương nhân có đủ điều kiện theo quy định của pháp luật và được cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh dịch vụ giám định thương mại mới được phép thực hiện dịch vụ giám định và cấp chứng thư giám định.

Trong quá trình giải quyết tranh chấp thương mại tại tòa án, nếu có nhu cầu giám định thì tòa án sẽ chỉ định tổ chức giám định theo yêu cầu của một bên tranh chấp.

Trách nhiệm của cơ quan, tổ chức nhà nước yêu cầu giám định

Tại Khoản 2 Điều 268 Luật Thương mại 2005 quy định về trách nhiệm của cơ quan, tổ chức nhà nước khi có yêu cầu giám định như sau:

“Điều 268. Giám định theo yêu cầu của cơ quan nhà nước

2. Cơ quan nhà nước yêu cầu giám định có trách nhiệm trả thù lao giám định cho thương nhân kinh doanh dịch vụ giám định theo thỏa thuận giữa hai bên trên cơ sở giá thị trường.”

Thù lao giám định cho thương nhân kinh doanh dịch vụ giám định được trả theo thỏa thuận giữa hai bên trên cơ sở giá thị trường tại thời điểm yêu cầu giám định.

Trong tố tụng, việc xác định chi phí thù lao theo Khoản 2 Điều 4 Nghị định 81/2014/NĐ-CP ngày 14/8/2014 như sau:

+ Chi phí thù lao được áp dụng trong trường hợp cơ quan tiến hành tố tụng ra quyết định trưng cầu giám định đối với giám định viên tư pháp, người giám định tư pháp theo vụ việc là người không hưởng lương từ ngân sách nhà nước và người đang hưởng lương từ ngân sách nhà nước.

+ Giám định viên tư pháp, người giám định tư pháp theo vụ việc là người không hưởng lương từ ngân sách nhà nước căn cứ nội dung yêu cầu giám định, khối lượng công việc, thời gian cần thiết thực hiện giám định và tiền lương, thu nhập thực tế của mình xác định mức thù lao hợp lý thông báo cho cơ quan tiến hành tố tụng.

+ Giám định viên tư pháp, người giám định tư pháp theo vụ việc là người hưởng lương từ ngân sách nhà nước căn cứ quy định của pháp luật về chế độ bồi dưỡng giám định tư pháp xác định thù lao giám định tư pháp thông báo cho cơ quan tiến hành tố tụng.

Như vậy, cơ quan nhà nước là khách hàng đặc biệt trong quan hệ cung ứng dịch vụ giám định thương mại. Với vai trò là chủ thể quản lý xã hội, nhà nước phải đảm bảo cân bằng lợi ích, đảm bảo công bằng giữa các chủ thể. Vì thế, nhà nước cũng phải tuân thủ đúng và làm gương cho các thương nhân khác khi tham gia quan hệ dịch vụ giám định thương mại.

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết về Luật Thương mại 2005

Luật Hoàng Anh