Luật cạnh tranh 2018 không định nghĩa thế nào là tập trung kinh tế mà chỉ liệt kê các hành vi được coi là trung kinh tế tại Khoản 1 Điều 29 Luật cạnh tranh 2018. Theo đó, tập trung kinh tế bao gồm các hình thức sau đây: Sáp nhập doanh nghiệp; Hợp nhất doanh nghiệp; Mua lại doanh nghiệp; Liên doanh giữa các doanh nghiệp; Các hình thức tập trung kinh tế khác theo quy định của pháp luật. Cơ bản các hình thức tập trung kinh tế Luật cạnh tranh 2018 kế thừa Điều 16 Luật cạnh tranh 2004. Khi thực hiện tập trung kinh tế, doanh nghiệp cần nộp hồ sơ thông báo việc tập trung kinh tế đến Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia trước khi tiến hành. Nhưng không phải doanh nghiệp nào khi thực hiện tập trung kinh tế cũng phải nộp hồ sơ thông báo mà chỉ có những doanh nghiệp thuộc ngưỡng phải thông báo tập trung kinh tế mới cần nộp hồ sơ đến Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia.

Ngưỡng thông báo tập trung kinh tế

Các doanh nghiệp tham gia tập trung kinh tế phải nộp hồ sơ thông báo tập trung kinh tế đến Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia trước khi tiến hành tập trung kinh tế nếu thuộc ngưỡng thông báo tập trung kinh tế. Các trường hợp tập trung kinh tế được tự do thực hiện là các trường hợp còn lại không thuộc ngưỡng phải thông báo tập trung kinh tế quy định tại Điều 33 Luật cạnh tranh 2018. Cụ thể:

“Điều 33. Thông báo tập trung kinh tế

1. Các doanh nghiệp tham gia tập trung kinh tế phải nộp hồ sơ thông báo tập trung kinh tế đến Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia theo quy định tại Điều 34 của Luật này trước khi tiến hành tập trung kinh tế nếu thuộc ngưỡng thông báo tập trung kinh tế.”

Theo Luật cạnh tranh 2018, ngưỡng thông báo tập trung kinh tế được xác định căn cứ vào một trong các tiêu chí sau: (i) Tổng tài sản trên thị trường Việt Nam của doanh nghiệp tham gia tập trung kinh tế; (ii) Tổng doanh thu trên thị trường Việt Nam của doanh nghiệp tham gia tập trung kinh tế; (iii) Giá giao dịch của tập trung kinh tế; (iv) Thị phần kết hợp trên thị trường liên quan.

Hồ sơ thông báo tập trung kinh tế

Căn cứ vào Điều 34 của Luật Cạnh tranh năm 2018 thì hồ sơ thông báo tập trung kinh tế gồm 09 nội dung sau đây:

“Điều 34. Hồ sơ thông báo tập trung kinh tế

1. Hồ sơ thông báo tập trung kinh tế bao gồm:

a) Thông báo tập trung kinh tế theo mẫu do Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia ban hành;

b) Dự thảo nội dung thỏa thuận tập trung kinh tế hoặc dự thảo hợp đồng, biên bản ghi nhớ việc tập trung kinh tế giữa các doanh nghiệp;

c) Bản sao hợp lệ Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp hoặc văn bản tương đương của từng doanh nghiệp tham gia tập trung kinh tế;

d) Báo cáo tài chính của từng doanh nghiệp tham gia tập trung kinh tế trong 02 năm liên tiếp liền kề trước năm thông báo tập trung kinh tế hoặc báo cáo tài chính từ thời điểm thành lập đến thời điểm thông báo tập trung kinh tế đối với doanh nghiệp mới thành lập có xác nhận của tổ chức kiểm toán theo quy định của pháp luật;

đ) Danh sách các công ty mẹ, công ty con, công ty thành viên, chi nhánh, văn phòng đại diện và các đơn vị phụ thuộc khác của từng doanh nghiệp tham gia tập trung kinh tế (nếu có);

e) Danh sách các loại hàng hóa, dịch vụ mà từng doanh nghiệp tham gia tập trung kinh tế đang kinh doanh;

g) Thông tin về thị phần trong lĩnh vực dự định tập trung kinh tế của từng doanh nghiệp tham gia tập trung kinh tế trong 02 năm liên tiếp liền kề trước năm thông báo tập trung kinh tế;

h) Phương án khắc phục khả năng gây tác động hạn chế cạnh tranh của việc tập trung kinh tế;

i) Báo cáo đánh giá tác động tích cực của việc tập trung kinh tế và các biện pháp tăng cường tác động tích cực của việc tập trung kinh tế.

2. Doanh nghiệp nộp hồ sơ thông báo tập trung kinh tế chịu trách nhiệm về tính trung thực của hồ sơ. Tài liệu trong hồ sơ bằng tiếng nước ngoài thì phải kèm theo bản dịch tiếng Việt.”

Thủ tục thực hiện thông báo tập trung kinh tế

Thủ tục thực hiện thông báo tập trung kinh tế gồm các bước sau:

Bước 1: Thông báo tập trung kinh tế:

Các doanh nghiệp tham gia tập trung kinh tế phải nộp hồ sơ thông báo tập trung kinh tế đến Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia theo quy định tại Điều 34 Luật Cạnh tranh 2018.

Bước 2: Thụ lý hồ sơ thông báo tập trung kinh tế

Trong thời hạn 07 ngày làm việc, kể từ ngày tiếp nhận hồ sơ thông báo việc tập trung kinh tế, Uỷ ban cạnh tranh quốc gia có trách nhiệm thông báo bằng văn bản cho doanh nghiệp nộp hồ sơ về tính hợp lệ, đầy đủ của hồ sơ; trường hợp hồ sơ chưa đầy đủ, cơ quan quản lý cạnh tranh có trách nhiệm chỉ rõ những nội dung cần bổ sung.

Bước 3: Trả lời thông báo về hồ sơ tập trung kinh tế

Ủy ban cạnh tranh quốc gia sẽ thẩm định sơ bộ và quyết định tập trung kinh tế được thực hiện và tập trung kinh tế phải thẩm định chính thức. Trong thẩm định chính thức, Ủy ban cạnh tranh quốc gia sẽ đánh giá tác động tích cực và đánh giá tác động tiêu cực. Sau đó Uỷ ban cạnh tranh quốc gia trả lời bằng văn bản, quyết định:

+ Tập trung kinh tế được thực hiện

+ Tập trung kinh tế bị cấm

+ Tập trung kinh tế có điều kiện

Tập trung kinh tế có điều kiện là điểm mới so với Luật cạnh tranh 2004, Luật cạnh tranh 2018 không quy định các trường hợp được miễn trừ đối với tập trung kinh tế như Luật 2004 mà thay vào đó quy định tập trung kinh tế có điều kiện – tức là phải đáp ứng một hoặc một số điều kiện mà Luật cạnh tranh 2018 quy định thì mới được thực hiện tập trung kinh tế.

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết về Luật Cạnh tranh năm 2018

Luật Hoàng Anh