Người tham gia tố tụng cạnh tranh gồm những ai?

Chủ thể tiến hành và tham gia tố tụng cạnh tranh là những tổ chức, cá nhân có quyền và nghĩa vụ tiến hành hoặc tham gia vào quá trình giải quyết vụ việc cạnh tranh, bao gồm: cơ quan tiến hành tố tụng cạnh tranh, người tiến hành tố tụng cạnh tranh và người tham gia tố tụng cạnh tranh.

Khái quát về chủ thể tiến hành và tham gia tố tụng cạnh tranh

- Theo Luật Cạnh tranh năm 2004, cơ quan tiến hành tố tụng cạnh tranh được thiết kế bao gồm 2 cơ quan độc lập, đó là: Cơ quan quản lí cạnh tranh và hội đồng cạnh tranh. Vào thời điểm đó, co quan quản lí cạnh tranh với tên gọi Cục quản lí cạnh tranh là cơ quan trực thuộc Bộ Thương mại nay là Bộ Công Thương. Nhưng mô hình này cũng ẩn chứa nhiều hạn chế, bất cập trong thực tiễn vì vậy theo Luật Cạnh tranh đổi mới năm 2018, Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia trực thuộc Bộ Công thương được thành lập để tham mưu giúp Bộ trưởng Bộ Công Thương thực hiện chức năng quản lý nhà nước về cạnh tranh cũng như tiến hành tố tụng cạnh tranh; kiểm soát tập trung kinh tế; quyết định việc miễn trừ đối với thỏa thuận hạn chế cạnh tranh bị cấm; giải quyết khiếu nại quyết định xử lý vụ việc cạnh tranh,…

- Người tiến hành tố tụng cạnh tranh là những cá nhân có đủ tiêu chuẩn, điều kiện luật định, với chức danh và thẩm quyền nhất định, tham gia vào tố tụng cạnh tranh tại các cơ quan tiến hành tố tụng cạnh tranh.

- Người tham gia tố tụng cạnh tranh là những cá nhân, tổ chức có quyền, nghĩa vụ tham gia vào các vụ việc cạnh tranh nhằm đảm bảo cho việc giải quyết vụ việc cạnh tranh được khách quan, công bằng, bảo đảm được lợi ích của xã hội, lợi ích hợp pháp của các bên có liên quan.

Người tham gia tố tụng cạnh tranh

Căn cứ vào Điều 66 của Luật Cạnh tranh năm 2018 thì có các bên tham gia tố tụng cạnh tranh đó là:

“Điều 66. Người tham gia tố tụng cạnh tranh

1. Bên khiếu nại.

2. Bên bị khiếu nại.

3. Bên bị điều tra.

4. Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan.

5. Người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bên khiếu nại, bên bị khiếu nại, bên bị điều tra, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan.

6. Người làm chứng.

7. Người giám định.

8. Người phiên dịch.”

- Bên khiếu nại là tổ chức, cá nhân cho rằng lợi ích của mình bị xâm phạm do hành vi vi phạm quy định của pháp luật về cạnh tranh, có hồ sơ khiếu nại và được Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia tiếp nhận, xem xét để điều tra theo quy định của Luật Cạnh tranh. Thời hiệu thực hiện khiếu nại là 03 năm kể từ ngày hành vi có dấu hiệu vi phạm pháp luật về cạnh tranh được thực hiện. Tố tụng cạnh tranh không nhất thiết phải có bên khiếu nại bởi vì ngay khi phát hiện được hành vi vi phạm pháp luật cạnh tranh, Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia có thẩm quyền điều tra và tự mình xử lý vụ việc cạnh tranh đó mà không cần đợi bất kỳ tổ chức, cá nhân bị hành vi trên xâm phạm quyền lợi gửi đơn khiếu nại đến Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia. Điều này có thể sẽ ngăn chặn được “mối nguy hại”, hậu quả nghiêm trọng nếu hành vi vi phạm pháp luật cạnh tranh xảy ra hoặc khắc phục sớm hậu quả đó để khôi phục môi trường cạnh tranh công bằng.

- Bên bị khiếu nại là tổ chức, cá nhân bị khiếu nại về hành vi vi phạm pháp luật về cạnh tranh hay hiểu đơn giản chủ thể đối lập với bên khiếu nại. Chính vì tố tụng cạnh tranh không nhất thiết phải có bên khiếu nại như đã nói ở trên, nên cũng không nhất thiết phải có bên bị khiếu nại.

- Bên bị điều tra là tổ chức, cá nhân bị Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia quyết định tiến hành điều tra theo quy định của Luật Cạnh tranh. Bên bị điều tra có quyền và nghĩa vụ cơ bản như bên khiếu nại.

- Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan là người không có khiếu nại trong vụ việc cạnh tranh, không phải là bên bị điều tra nhưng việc giải quyết vụ việc cạnh tranh có liên quan đến quyền lợi, nghĩa vụ của họ nên họ tự mình đề nghị hoặc được bên khiếu nại, bên bị điều tra đề nghị và được Cơ quan điều tra vụ việc cạnh tranh, Hội đồng xử lý vụ việc hạn chế cạnh tranh chấp nhận đưa họ vào tham gia tố tụng với tư cách là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan hoặc được Cơ quan điều tra vụ việc cạnh tranh, Hội đồng xử lý vụ việc hạn chế cạnh tranh đưa họ vào tham gia tố tụng với tư cách là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan.

- Người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bên khiếu nại, bên bị khiếu nại, bên bị điều tra, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan là người được bên khiếu nại, bên bị khiếu nại, bên bị điều tra, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan yêu cầu bằng văn bản tham gia tố tụng cạnh tranh để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.

- Người làm chứng: Người biết các tình tiết có liên quan đến nội dung vụ việc cạnh tranh có thể được Cơ quan điều tra vụ việc cạnh tranh, Hội đồng xử lý vụ việc hạn chế cạnh tranh triệu tập tham gia tố tụng cạnh tranh với tư cách là người làm chứng. Người mất năng lực hành vi dân sự không thể là người làm chứng.

- Người giám định là người am hiểu và có kiến thức cần thiết về lĩnh vực cần giám định được Thủ trưởng Cơ quan điều tra vụ việc cạnh tranh, Hội đồng xử lý vụ việc hạn chế cạnh tranh trưng cầu hoặc được các bên liên quan đề nghị giám định trong trường hợp Thủ trưởng Cơ quan điều tra vụ việc cạnh tranh, Hội đồng xử lý vụ việc hạn chế cạnh tranh từ chối trưng cầu giám định.

- Người phiên dịch là người có khả năng dịch từ một ngôn ngữ khác ra tiếng Việt và ngược lại trong trường hợp có người tham gia tố tụng cạnh tranh không sử dụng được tiếng Việt. Người phiên dịch có thể được Cơ quan điều tra vụ việc cạnh tranh, Hội đồng xử lý vụ việc hạn chế cạnh tranh yêu cầu để phiên dịch hoặc do bên khiếu nại, bên bị điều tra hoặc người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan lựa chọn hoặc do các bên thỏa thuận lựa chọn nhưng phải được Cơ quan điều tra vụ việc cạnh tranh, Hội đồng xử lý vụ việc hạn chế cạnh tranh chấp thuận.

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết về Luật Cạnh tranh năm 2018

Luật Hoàng Anh