Nhiệm vụ, quyền hạn của điều tra viên vụ việc cạnh tranh khi tiến hành tố tụng cạnh tranh là gì?

Căn cứ pháp lý

- Luật Cạnh tranh năm 2018.

- Luật Cán bộ, công chức năm 2008 sửa đổi, bổ sung năm 2019.

Khái quát về Cơ quan điều tra vụ việc cạnh tranh

Luật Cạnh tranh số 23/2018/QH14 được Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ V đã quy định thành lập Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia với vai trò là cơ quan đơn nhất tham mưu giúp Bộ trưởng Bộ Công Thương thực hiện chức năng quản lý nhà nước về cạnh tranh và trực tiếp thực hiện việc điều tra, xử lý các hành vi vi phạm pháp luật về cạnh tranh trên cơ sở hợp nhất, tổ chức lại Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng và Hội đồng Cạnh tranh (gồm Văn phòng Hội đồng Cạnh tranh).

Cơ quan điều tra vụ việc cạnh tranh là bộ máy giúp việc của Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia

- Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia là cơ quan trực thuộc Bộ Công Thương được thành lập để tham mưu giúp Bộ trưởng Bộ Công Thương thực hiện chức năng quản lí nhà nước về cạnh tranh, Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia bao gồm Chủ tịch, các Phó Chủ tịch và các thành viên. Bộ máy giúp việc của Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia là Cơ quan điều tra vụ việc cạnh tranh và các đơn vị chức năng khác.

- Chủ tịch Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia là người đứng đầu, chịu trách nhiệm trước pháp luật về tổ chức, hoạt động của Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia (căn cứ vào Điều 47 của Luật Cạnh tranh năm 2018). Do đó, Chủ tịch Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia có thẩm quyền bổ nhiệm, miễn nhiệm chức vụ Thủ trưởng Cơ quan điều tra vụ việc cạnh tranh và điều tra viên vụ việc cạnh tranh.

Điều tra viên trong Cơ quan điều tra vụ việc cạnh tranh

Sau khi được Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia bổ nhiệm, điều tra viên vụ việc cạnh tranh sẽ thực hiện nhiệm vụ điều tra, phát hiện những dấu hiệu vi phạm của vụ việc cạnh tranh theo sự phân công của Thủ trưởng Cơ quan điều tra vụ việc cạnh tranh. Cụ thể tại Điều 52 của Luật Cạnh tranh năm 2018 quy định như sau:

“Điều 52. Điều tra viên vụ việc cạnh tranh

1. Điều tra viên vụ việc cạnh tranh do Chủ tịch Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia bổ nhiệm, miễn nhiệm.

2. Điều tra viên vụ việc cạnh tranh thực hiện nhiệm vụ điều tra vụ việc cạnh tranh theo phân công của Thủ trưởng Cơ quan điều tra vụ việc cạnh tranh.”

Tiêu chuẩn của điều tra viên vụ việc cạnh tranh

Tiêu chuẩn để được Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia bổ nhiệm làm điều tra viên vụ việc cạnh tranh, thực hiện nhiệm vụ điều tra, phát hiện những dấu hiệu vi phạm của vụ việc cạnh tranh căn cứ theo Điều 53 của Luật Cạnh tranh năm 2018 đó là:

“Điều 53. Tiêu chuẩn của điều tra viên vụ việc cạnh tranh

1. Là công dân Việt Nam, có phẩm chất đạo đức tốt, liêm khiết, trung thực.

2. Là công chức của Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia.

3. Có bằng tốt nghiệp từ đại học trở lên thuộc một trong các chuyên ngành luật, kinh tế, tài chính và công nghệ thông tin.

4. Có tổng thời gian công tác thực tế ít nhất là 05 năm trong một hoặc một số lĩnh vực quy định tại khoản 3 Điều này.

5. Được đào tạo, bồi dưỡng về chuyên môn, nghiệp vụ điều tra.”

- Do cơ quan điều tra vụ việc cạnh tranh thuộc Ủy ban Cạnh tranh quốc gia nên tiêu chuẩn của một điều tra viên vụ việc cạnh tranh cũng giống như một thành viên của Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia đó là: công dân Việt Nam với phẩm chất đạo đức tốt, liêm khiết và trung thực.

- Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia là cơ quan thuộc Bộ Công Thương gồm Chủ tịch, các Phó Chủ tịch và các thành viên và Cơ quan điều tra vụ việc cạnh tranh và các đơn vị chức năng khác là bộ máy giúp việc của Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia. Vì thế mà tiêu chuẩn một điều tra viên vụ việc cạnh tranh là công chức là điều dễ hiểu. Theo đó, tại Điều 4 của Luật Cán bộ, Công chức năm 2008 sửa đổi, bổ sung năm 2019 thì công chức được hiểu là công dân Việt Nam, được tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh tương ứng với vị trí việc làm trong cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội ở trung ương, cấp tỉnh, cấp huyện; trong cơ quan, đơn vị thuộc Quân đội nhân dân mà không phải là sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân quốc phòng; trong cơ quan, đơn vị thuộc Công an nhân dân mà không phải là sĩ quan, hạ sĩ quan phục vụ theo chế độ chuyên nghiệp, công nhân công an, trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước.

- Nếu như thành viên của Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia cần có bằng tốt nghiệp từ đại học trở lên thuộc một trong các chuyên ngành luật, kinh tế, tài chính thì tiêu chuẩn của điều tra viên vụ việc cạnh tranh mở rộng ở cả lĩnh vực công nghệ thông tin. Thêm vào đó, tổng thời gian công tác thực tế của điều tra viên chỉ cần là ít nhất 05 năm thay vì 09 năm như thành viên của Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia dù cơ quan điều tra vụ việc cạnh tranh cũng thuộc Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia. Quy định này của pháp luật đã thể hiện sự linh hoạt trong cơ cấu tổ chức bộ máy hoạt động của cơ quan này, phân định rõ chức năng, nhiệm vụ của từng bộ phận trong cơ quan.

- Ngoài ra để trở thành điều tra viên thì còn cần được đào tạo, bồi dưỡng về chuyên môn, nghiệp vụ điều tra.

Nhiệm vụ, quyền hạn của điều tra viên vụ việc cạnh tranh khi tiến hành tố tụng cạnh tranh

Căn cứ vào Điều 63 của Luật Cạnh tranh năm 2018 thì khi tiến hành tố tụng canh tranh điều tra viên vụ việc cạnh tranh có những nhiệm vụ, quyền hạn bao gồm:

“Điều 63. Nhiệm vụ, quyền hạn của điều tra viên vụ việc cạnh tranh khi tiến hành tố tụng cạnh tranh

1. Tiến hành điều tra vụ việc cạnh tranh theo phân công của Thủ trưởng Cơ quan điều tra vụ việc cạnh tranh.

2. Lập báo cáo điều tra sau khi kết thúc điều tra vụ việc cạnh tranh.

3. Bảo quản tài liệu đã được cung cấp.

4. Chịu trách nhiệm trước Thủ trưởng Cơ quan điều tra vụ việc cạnh tranh và trước pháp luật về việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của mình.

5. Tham gia phiên điều trần.

6. Thực hiện các biện pháp nghiệp vụ điều tra trong quá trình điều tra phù hợp với quy định của pháp luật.

7. Kiến nghị Thủ trưởng Cơ quan điều tra vụ việc cạnh tranh quyết định gia hạn, đình chỉ và kết luận điều tra vụ việc cạnh tranh, trưng cầu giám định, thay đổi người giám định, người phiên dịch trong quá trình điều tra.

8. Báo cáo để Thủ trưởng Cơ quan điều tra vụ việc cạnh tranh kiến nghị Chủ tịch Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia yêu cầu cơ quan có thẩm quyền áp dụng biện pháp ngăn chặn và bảo đảm xử lý vi phạm hành chính trong quá trình điều tra.

9. Nhiệm vụ, quyền hạn khác theo quy định của Luật này.”

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết về Luật Cạnh tranh năm 2018

Luật Hoàng Anh