Quyền và nghĩa vụ của các bên trong quan hệ dịch vụ logistics được quy định như thế nào?

Khái niệm logistics và dịch vụ logistics khá quen thuộc đã trở nên khá quen thuộc với nhiều doanh nghiệp Việt. Xét trên tổng thể khái quát nhất thì có thể hiểu logistics là một chuỗi dịch vụ vận tải hàng hóa từ nơi sản xuất đến nơi tiêu thụ. Logistics mang những đặc điểm pháp lý cơ bản. Quy trình tương ứng với từng mô hình vận chuyển khác nhau tùy theo yêu cầu của doanh nghiệp. Khi tham gia kinh doanh dịch vụ logistics, các bên có những quyền lợi và nghĩa vụ nhất định, các bên cần tuân thủ đúng theo các quy định về quyền và nghĩa vụ của mình.

Khái niệm

Tại Điều 233 Luật Thương mại 2005 định nghĩa dịch vụ logistics như sau:

“Điều 233. Dịch vụ logistics

Dịch vụ logistics là hoạt động thương mại, theo đó thương nhân tổ chức thực hiện một hoặc nhiều công việc bao gồm nhận hàng, vận chuyển, lưu kho, lưu bãi, làm thủ tục hải quan, các thủ tục giấy tờ khác, tư vấn khách hàng, đóng gói bao bì, ghi ký mã hiệu, giao hàng hoặc các dịch vụ khác có liên quan đến hàng hoá theo thoả thuận với khách hàng để hưởng thù lao. Dịch vụ logistics được phiên âm theo tiếng Việt là dịch vụ lô-gi-stíc.”

Quyền và nghĩa vụ của người làm dịch vụ logistics

Người làm dịch vụ logistics có các quyền và nghĩa vụ được quy định tại Điều 235 Luật Thương mại 2005 như sau:

+ Thực hiện các công việc theo đúng thoả thuận với khách hàng.

Đây là nghĩa vụ cơ bản nhất của người làm dịch vụ logistics. Người làm dịch vụ phải thực hiện các công việc liên quan đến hàng hoá như đóng gói, kí mã hiệu, giao hoặc nhận hàng hoá theo đúng những điều kiện đã thoả thuận với khách hàng. Các điều kiện này có thể được ghi nhận trong hợp đồng kí giữa người làm dịch vụ với khách hàng hoặc được khách hàng hướng dẫn cụ thể trên cơ sở các quy định chung của hợp đồng. Người làm dịch vụ được quyền từ chối thực hiện những hướng dẫn không phù hợp với các điều kiện của hợp đồng dịch vụ logistics đã kí kết với khách hàng hoặc những hướng dẫn trái pháp luật.

+ Nếu việc thực hiện đúng các chỉ dẫn của khách hàng có nguy cơ gây thiệt hại cho họ thì người làm dịch vụ phải kịp thời thông báo cho khách hàng để xin chỉ dẫn mới. Trong những tình thế cấp bách, để ngăn chặn những thiệt hại lớn hơn có thể xảy ra cho khách hàng, người làm dịch vụ có thể thực hiện công việc không theo chỉ dẫn của khách hàng nhưng phải thông báo kịp thời cho khách hàng biết. Trường hợp không thông báo kịp thời, người làm dịch vụ có thể phải chịu trách nhiệm tài sản đối với những thiệt hại phát sinh do không thực hiện đúng chỉ dẫn của khách hàng.

+ Trường hợp không có thoả thuận về thời hạn cụ thể thực hiện nghĩa vụ với khách hàng thì phải thực hiện các nghĩa vụ của mình trong thời hạn hợp lý.

+ Quyền được hưởng thù lao và chi phí về việc thực hiện dịch vụ. Mức thù lao dịch vụ do các bên thoả thuận và ghi trong hợp đồng. Mức thù lao này có thể được xác định theo số tiền tuyệt đối hoặc theo tỉ lệ trên giá trị hàng hoá. Mức thù lao do các bên thoả thuận và phụ thuộc vào nội dung, mức độ phức tạp của công việc giao nhận hàng hoá mà khách hàng uỷ thác cho người làm dịch vụ giao nhận hàng hoá thực hiện.

Ngoài tiền thù lao, người làm dịch vụ logistics có thể yêu cầu khách hàng thanh toán các khoản chi phí hợp lí liên quan đến việc thực hiện dịch vụ nếu điều này được các bên thoả thuận trong hợp đồng.

Để đảm bảo nghĩa vụ thanh toán tiền thù lao và các khoản chi phí hợp lí khác, người làm dịch vụ logistics có quyền cầm giữ và định đoạt hàng hoá. Theo quy định tại Điều 239 Luật Thương mại năm 2005 thì người làm dịch vụ giao nhận hàng hoá có quyền cầm giữ số hàng hoá nhất định và các chứng từ liên quan đến hàng hoá để đòi tiền nợ đã đến hạn của khách hàng. Tuy nhiên, quyền cầm giữ hàng hoá chỉ phát sinh khi có các điều kiện sau:

Thứ nhất, khách hàng không thanh toán nợ đã đến hạn thanh toán (ví dụ, khách hàng không thanh toán thù lao dịch vụ và các khoản chi phí hợp lí khác theo sự thoả thuận của các bên) cho người làm dịch vụ.

Thứ hai, người làm dịch vụ chỉ được quyền cầm giữ số lượng hàng hoá có giá trị tương đương với giá trị nợ mà khách hàng chưa thanh toán mà thôi.

Thứ ba, người làm dịch vụ phải thông báo bằng văn bản ngay cho khách hàng về việc cầm giữ hàng hoá.

Quyền định đoạt hàng hoá cầm giữ của người làm dịch vụ logistics chỉ phát sinh nếu sau thời hạn 45 ngày, kể từ ngày cầm giữ hàng hoá mà khách hàng vẫn không thanh toán nợ cho người làm dịch vụ giao nhận hàng hoá. Đối với hàng hoá có dấu hiệu hư hỏng thì quyền định đoạt hàng hóa phát sinh ngay khi có bất kì khoản nợ nào của khách hàng.

Việc định đoạt hàng hóa cầm giữ phải tuân thủ các quy định của pháp luật hiện hành. Trước khi định đoạt hàng hoá, người làm dịch vụ logistics phải thông báo bằng văn bản về việc định đoạt hàng hóa để thu hồi nợ cho khách hàng biết. Các chi phí liên quan đến việc cầm giữ và định đoạt hàng hoá do khách hàng chịu. Số tiền thu được do định đoạt hàng hoá, sau khi trừ các khoản chi phí được sử dụng để thanh toán cho các khoản nợ của khách hàng. Số tiền còn lại thuộc về khách hàng. Trường hợp cầm giữ và định đoạt hàng hoá sai trái gây thiệt hại cho khách hàng thì người làm dịch vụ giao nhận hàng hoá phải bồi thường theo quy định của pháp luật.

+ Khi thực hiện việc vận chuyển hàng hóa, thương nhân kinh doanh dịch vụ logistics phải tuân thủ các quy định của pháp luật và tập quán vận tải (theo Khoản 2 Điều 235 Luật Thương mại 2005).

Quyền và nghĩa vụ của khách hàng

Sử dụng dịch vụ logistics, khách hàng được hưởng các quyền và phải thực hiện các nghĩa vụ theo quy định tại Điều 236 Luật Thương mại 2005 như sau:

+ Quyền lựa chọn người làm dịch vụ logistics theo nhu cầu và năng lực của người làm dịch vụ;

+ Hướng dẫn, kiểm tra, giám sát việc thực hiện hợp đồng;

+ Nghĩa vụ thông tin chi tiết, đầy đủ, chính xác và kịp thời về hàng hoá cho thương nhân kinh doanh dịch vụ logistics;

+ Cung cấp đầy đủ chỉ dẫn cho thương nhân kinh doanh dịch vụ logistics;

+ Đóng gói, ghi ký mã hiệu hàng hoá theo hợp đồng mua bán hàng hoá, trừ trường hợp có thỏa thuận để thương nhân kinh doanh dịch vụ logistics đảm nhận công việc này;

+ Bồi thường thiệt hại, trả các chi phí hợp lý phát sinh cho thương nhân kinh doanh dịch vụ logistics nếu người đó đã thực hiện đúng chỉ dẫn của mình hoặc trong trường hợp do lỗi của mình gây ra;

+ Thanh toán cho thương nhân kinh doanh dịch vụ logistics mọi khoản tiền đã đến hạn thanh toán.

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết về Luật Thương mại 2005

Luật Hoàng Anh