Hai loại chế tài phạt vi phạm và bồi thường thiệt hai là hai chế tài gần như trong hợp đồng thương mại nào cũng có và thường đi cùng với nhau. Tuy nhiên, thực chất hai loại chế tài này là khác nhau được áp dụng khi một trong các bên vi phạm nghĩa vụ hợp đồng.

Phạt vi phạm là việc bên bị vi phạm yêu cầu bên vi phạm trả một khoản tiền phạt do vi phạm hợp đồng nếu trong hợp đồng có thỏa thuận (theo Điều 300 Luật Thương mại 2005). Bên bị vi phạm chỉ được phạt bên vi phạm khi có thỏa thuận trong hợp đồng.

Bồi thường thiệt hại là việc bên vi phạm bồi thường những tổn thất do hành vi vi phạm hợp đồng gây ra cho bên bị vi phạm (theo Điêu 302 Luật Thương mại 2005). Bên bị vi phạm được bồi thường thiệt hại ngay cả khi không có thỏa thuận trong hợp đồng.

Phạt vi phạm và bồi thường thiệt hại về cơ bản có một số điểm tương đồng với nhau như sau:

+ Áp dụng với các hợp đồng có hiệu lực;

+ Là trách nhiệm pháp lý của các bên tham gia hợp đồng;

+ Phát sinh do có hành vi vi phạm nghĩa vụ của hợp đồng;

+ Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bên bị vi phạm;

+ Đều là các quy định của pháp luật nhằm tác động vào ý thức tôn trọng pháp luật.

Phân biệt hai loại chế tài phạt vi phạm và bồi thường thiệt hại dựa theo các tiêu chí sau đây:

Tiêu chí	Phạt vi phạm	Bồi thường thiệt hại
Căn cứ pháp lý	Điều 300 Luật Thương mại 2005	Điều 302 Luật Thương mại 2005
Mục đích	+ Ngăn ngừa các hành vi vi phạm có thể xảy ra khi giao kết hợp đồng nhằm bảo vệ lợi ích của các bên trong hợp đồng; + Nâng cao ý thức trách nhiệm của mỗi bên khi thực hiện hợp đồng	+ Bảo vệ lợi ích của bên bị vi phạm; + Khắc phục hậu quả do hành vi vi phạm gây nên, bù đắp thiệt hại vật chất cho bên bị vi phạm
Căn cứ áp dụng chế tài	+ Do các bên thỏa thuận trong hợp đồng; + Không cần có thiệt hại thực tế xảy ra; + Chỉ cần chứng minh được có vi phạm	+ Không cần có thỏa thuận áp dụng; + Trách nhiệm bồi thường thiệt hại phát sinh khi có đủ 3 yếu tố: - Có hành vi vi phạm hợp đồng; - Có thiệt hại thực tế; - Hành vi vi phạm hợp đồng là nguyên nhân trực tiếp gây ra thiệt hại
Mức áp dụng chế tài	+ Mức phạt hoặc tổng mức phạt đối với nhiều vi phạm do các bên thoả thuận trong hợp đồng, nhưng không quá 8% giá trị phần nghĩa vụ hợp đồng bị vi phạm; + Trường hợp thương nhân kinh doanh dịch vụ giám định cấp chứng thư giám định có kết quả sai do lỗi vô ý của mình thì phải trả tiền phạt cho khách hàng với mức phạt do các bên thỏa thuận, nhưng không vượt quá mười lần thù lao dịch vụ giám định	+ Giá trị bồi thường thiệt hại gồm giá trị tổn thất thực tế, trực tiếp mà bên bị vi phạm phải chịu do bên vi phạm gây ra và khoản lợi trực tiếp mà bên bị vi phạm đáng lẽ được hưởng nếu không có hành vi vi phạm; + Nếu bên yêu cầu bồi thường thiệt hại không áp dụng các biện pháp hạn chế tổn thất, bên vi phạm hợp đồng có quyền yêu cầu giảm bớt giá trị bồi thường thiệt hại bằng mức tổn thất đáng lẽ có thể hạn chế được
Nghĩa vụ của các bên	Thỏa thuận trong hợp đồng về điều khoản phạt vi phạm	Bên yêu cầu bồi thường thiệt hại có nghĩa vụ: + Chứng minh tổn thất; + Hạn chế tổn thất
Tính phổ biến	Áp dụng phổ biến đối với các vi phạm hợp đồng	Chỉ áp dụng khi khả năng thiệt hại có thể xảy ra

Như vậy, qua các tiêu chí trên đây, chúng ta có thể phân biệt rõ ràng hai loại chế tài phạt vi phạm và bồi thường thiệt hại. Trường hợp có thỏa thuận phạt vi phạm thì bên bị vi phạm có quyền áp dụng cả chế tài phạt vi phạm và bồi thường thiệt hại. Trường hợp không thỏa thuận phạt vi phạm thì bên bị vi phạm chỉ có quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại.

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết về Luật Thương mại 2005

Luật Hoàng Anh

Luật sư NGUYỄN ĐÌNH HIỆP - Những con số biết nói

Với 20 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực tư vấn pháp lý, Luật sư Nguyễn Đình Hiệp có sự am hiểu sâu sắc hệ thống pháp luật Việt Nam và triển khai thành công rất nhiều các vụ việc như:

Tư vấn mở chuỗi kinh doanh nhượng quyền thương mại

Tư vấn cấp Giấy phép viễn thông cho doanh nghiệp Việt Nam

Tư vấn pháp lý thường xuyên cho các doanh nghiệp Việt Nam, Trung Quốc, Hàn Quốc. Tiêu biểu như Công ty CP Tập đoàn Bình Minh, Công ty CP DV Viễn thông Hải Phòng

Tư vấn, xử lý thu hồi công nợ và khởi kiện/khởi tố các đối tượng có nợ khó đòi

Tư vấn pháp lý đầu tư, giấy phép, chuyển nhượng các dự án khoáng sản. Tiêu biểu như Dự án khai thác Khoáng sản của Công ty khoáng sản An Vượng tại huyện Đà Bắc tỉnh Hoà Bình (50ha).

Tư vấn pháp lý dự án đầu tư mở rộng sản xuất. Tiêu biểu như Dự án sản xuất 50 triệu sản phẩm điện tử thanh toán Công ty TNHH ST Vina (Hàn Quốc); Dự án mở rộng quy mô sản xuất của Công ty TNHH RFTech Việt Nam lên 20 triệu đô la Mỹ;

Tư vấn hợp đồng chuyển giao công nghệ và thực hiện thủ tục đăng ký hợp đồng chuyển giao công nghệ (hầu hết là doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài)

Tư vấn pháp lý dự án đầu tư bất động sản. Tiêu biểu như Dự án khu nghỉ dưỡng tại Vịnh Lan Hạ, thành phố Hải Phòng (30ha); Khu du lịch sinh thái và nghỉ dưỡng Avana Mai Chau Hideway, tỉnh Hòa Bình (32ha)

Tư vấn, thành lập các doanh nghiệp 100% vốn đầu tư nước ngoài tại Việt Nam trong các lĩnh vực. Tiêu biểu như Dự án nhà máy sản xuất của Công ty Mass Well Limited, Công ty Modern Shine Limited tại Trung tâm công nghiệp GNP Yên Bình

300

Tư vấn hồ sơ công bố sản phẩm, hồ sơ phòng cháy chữa cháy, hồ sơ an toàn vệ sinh thực phẩm, đăng ký mã số mã vạch, đăng ký/thông báo website…

500

Tư vấn bảo hộ nhãn hiệu (thương hiệu), quyền tác giả, sáng chế

700

Tư vấn, thực hiện các thủ tục, giấy phép con như: Giấy phép lao động cho người nước ngoài, cấp phép tạm trú cho người nước ngoài, Giấy phép trung tâm ngoại ngữ, Giấy phép ngành dược, Giấy phép quảng cáo…

2000

Tư vấn, thành lập các doanh nghiệp mới, chi nhánh, văn phòng đại diện trên cả nước; các thủ tục thay đổi đăng ký doanh nghiệp trên cả nước

3000

Tư vấn các vụ việc ly hôn, chia tài sản, quyền nuôi con; chia thừa kế; tranh chấp đất đai; tố tụng dân sự, tố tụng hình sự và tố tụng hành chính.

Chat ngay Gọi ngay Hồ sơ năng lực

So sánh hình thức chế tài phạt vi phạm và bồi thường thiệt hại như thế nào?

Bài viết so sánh hình thức chế tài phạt vi phạm và bồi thường thiệt hại

Khái niệm

Điểm giống nhau

Điểm khác nhau