Xét thầu là gì?

Sau khi mở thầu, công việc tiếp theo là đánh giá, xếp loại hồ sơ dự thầu để chọn nhà thầu trúng thầu. Khâu này có thể do bên mời thầu tự làm nhưng thưởng thì phải có sự giúp đỡ của tổ chuyên gia và phải hoàn tất trong thời hạn tồn tại hiệu lực của hồ sơ dự thầu.

Đánh giá và so sánh hồ sơ dự thầu

Tại Điều 227 Luật Thương mại 2005 quy định đánh giá và so sánh hồ sơ dự thầu như sau:

“Điều 227. Đánh giá và so sánh hồ sơ dự thầu

1. Hồ sơ dự thầu được đánh giá và so sánh theo từng tiêu chuẩn làm căn cứ để đánh giá toàn diện.

Các tiêu chuẩn đánh giá hồ sơ dự thầu do bên mời thầu quy định.

2. Các tiêu chuẩn quy định tại khoản 1 Điều này được đánh giá bằng phương pháp cho điểm theo thang điểm hoặc phương pháp khác đã được ấn định trước khi mở thầu.”

Các hồ sơ dự thầu sẽ được xem xét, đánh giá theo hai mức độ là đánh giá sơ bộ và đánh giá chi tiết.

Ở mức độ đánh giá sơ bộ, bên mời thầu kiểm tra tính hợp lệ và xem xét sự đáp ứng cơ bản các yêu cầu của hồ sơ dự thầu so với hồ sơ mời thầu. Chẳng hạn: tên nhà thầu có trong danh sách đăng kí tham dự không? Hồ sơ dự thầu có nộp đúng thời hạn hay không? Nhà thầu đã nộp bảo lãnh dự thầu hay chưa? Hồ sơ có đầy đủ bản gốc và bản chụp không, có chữ kí hợp lệ không, các giấy tờ cần thiết được yêu cầu cung cấp có đầy đủ hay không?... Những hồ sơ nào không đáp ứng các yêu cầu về tính hợp lệ nêu trên hoặc đưa ra những để xuất không thể chấp nhận được thì sẽ bị loại ngay mà không cần xem xét tiếp. Lưu ý là bên dự thầu không được phép sửa chữa hoặc rút bỏ các sai lệch hay hạn chế của hồ sơ dự thầu khi nó đã được mà. Những nhà thầu nộp hai hay nhiều hồ sơ cho cùng một gói thầu thì các hồ sơ đó cũng đều bị loại.

Trong quá trình đánh giá và so sánh các hồ sơ dự thầu, bên mời thầu có thể yêu cầu bên dự thầu làm rõ các vấn đề có liên quan đến hồ sơ dự thầu để tăng thêm tính chính xác, tiến độ hoặc tính công bằng trong quá trình đánh giá. Yêu cầu của bên mời thầu và ý kiến trả lời của bên dự thầu phải được lập thành văn bản và không được làm thay đổi hoặc sai lệch bản chất của hồ sơ dự thầu cũng như giá dự tính ban đầu (theo Khoản 2 Điều 228 Luật Thương mại 2005).

Ở mức độ đánh giá chi tiết, các chuyên gia sẽ đi vào xem xét từng nội dung chi tiết của hồ sơ dự thầu. Việc này được tiến hành theo hai bước:

Bước 1: Đánh giá về mặt kĩ thuật của hồ sơ dự thầu

Các tiêu chí được áp dụng để đánh giá và so sánh hồ sơ về mặt kĩ thuật bao gồm: phạm vi cung cấp, số lượng, chất lượng của hàng hoá, tiêu chuẩn của dịch vụ tiêu chuẩn công nghĩ tiêu chuẩn sản xuất, tính năng kĩ thuật, nguồn gốc thiết bị thời gian bảo hành, năng lực chuyên môn của nhà thầu, tiến độ thực hiện, yêu cầu bảo vệ môi trường chuyển giao công nghệ, đào tạo, những tiêu chuẩn khác... Các tiêu chuẩn này được đánh giá và so sánh theo phương pháp đã được ấn định trong hồ sơ mời thầu.

Bước 2: Đánh giá về tài chính, thương mại (đối với các hồ sơ trong danh sách ngắn)

Trong đấu thầu hàng hoá, dịch vụ, khi đánh giá về tài chính thương mại của hồ sơ dự thầu thường áp dụng phương pháp xác định giá đánh giá. Theo phương pháp này, căn cứ vào giá dư thầu của hồ sơ, bên mời thầu tiến hành các thao tác:

+ Sửa lỗi, bao gồm lỗi số học, lỗi đánh máy, lỗi nhầm đơn vị tính toán;

+ Hiệu chỉnh các sai lệch về giá trong hồ sơ;

+ Chuyển đổi giá dự thầu sang một đồng tiền chung;

+ Đưa về một mặt bằng chung để so sánh;

+ Xác định giá đánh giá của hồ sơ dự thầu.

Giá đánh giá là giá dự thầu sau khi đã được sửa lỗi, hiệu chỉnh sai lệch theo yêu cầu của hồ sơ mời thầu, trừ đi giá trị giảm giá (nếu có), cộng với các yếu tố để quy đổi trên cùng một mặt bằng cho cả vòng đời sử dụng của hàng hóa, công trình. Giá đánh giá dùng để xếp hạng hồ sơ dự thầu đối với gói thầu mua sắm hàng hóa, xây lắp và gói thầu hỗn hợp áp dụng hình thức đấu thầu rộng rãi hoặc đấu thầu hạn chế (theo Khoản 18 Điều 4 Luật Đấu thầu 2013).

Đối với các gói thầu quốc tế, khi xác định giá đánh giá của các hồ sơ dự thầu có loại hàng hoá không thuộc diện ưu đãi phải cộng thêm vào giá đánh giá một khoản tiền tương đương với các loại thuế và phí nhập khẩu theo quy định của pháp luật mà nhà nhập khẩu không được miễn thuế phải trả cho hàng hoá của gói thầu hoặc phải cộng thêm 15 % giá CIF của hàng hoá đó nếu các loại thuế và phí nhập khẩu nêu trên vượt quá 15% (trừ các loại hàng hoá phải đóng thuế nhập khẩu).

Lựa chọn nhà thầu

Các hồ sơ dự thầu đã được lựa chọn qua vòng đánh giá về kĩ thuật, tiêu chuẩn sẽ được xếp hạng theo giá đánh giá để lựa chọn. Nhà thầu nào có hồ sơ dự thầu hợp lệ, đáp ứng cơ bản các yêu cầu của hồ sơ mời thầu, có giá đánh giá thấp nhất (có thể không nhất thiết phải là hồ sơ có giá dự thầu thấp nhất) sẽ trúng thầu. Tuy nhiên, mức giá đánh giá không được vượt quá giá gói thầu đã dự kiến hoặc đã được phê duyệt. Nếu có hai hồ sơ dự thầu có cùng điểm số về kĩ thuật và mức giá đánh giá là thấp nhất, ngang nhau thì nhà thầu có giá đánh giá đã sửa lỗi và hiệu chỉnh ít hơn sẽ trúng thầu. Trong trường hợp đấu thầu quốc tế, nếu nhà thầu trong nước và nhà thầu nước ngoài có cùng điểm số kĩ thuật của hồ sơ dự thầu và đánh giá là thấp nhất, ngang nhau thì nhà thầu trong nước được xếp trên nhà thầu nước ngoài. Tuy nhiên, về nguyên tắc, trong các trường hợp nói trên, bên mời thầu có quyền quyết định nhà thầu trúng thầu.

Khi trong môt cuộc đấu thầu, tất cả các hồ sơ dự thầu về cơ bản không đáp ứng được yêu cầu của hồ sơ mời thầu hoặc có bằng chứng cho thấy các nhà thầu có sự thông đồng tiêu cực tạo nên sự thiếu cạnh tranh trong đấu thầu, làm ảnh hưởng đến lợi ích của bên mời thầu thì tất cả hồ sơ đó phải bị loại, cuộc đấu thầu sẽ bị hủy và bên mời thầu có thể tổ chức đấu thầu lại. Khả năng về loại bỏ tất cả các hồ sơ dự thầu phải được quy định rõ trong hồ sơ mời thầu. Tuy nhiên, không được hủy bỏ cuộc đấu thầu và mời thầu lại vẫn bằng hồ sơ mời thầu như cũ chỉ vì mục đích duy nhất là đạt được một mức giá thầu thấp hơn. Kể cả trường hợp giá đánh giá của tất cả các hồ sơ dự thầu đều cao hơn giá dự kiến ban đầu hoặc giá đã được duyệt của gói thầu thì bên mời thầu có thể đàm phán với nhà thầu có giá đánh giá thấp nhất về mức giá cụ thể của hợp đồng mà không phải tổ chức đấu thầu lại.

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết về Luật Thương mại 2005

Luật Hoàng Anh