Quy định về phương thức thẩm tra và báo cáo thẩm tra dự án luật, pháp lệnh, dự thảo nghị quyết?

Thẩm tra dự án luật, pháp lệnh, dự thảo nghị quyết bằng những phương thức nào? Báo cáo thẩm tra dự án luật, pháp lệnh, dự thảo nghị quyết được quy định như thế nào? Sau đây, hãy cùng chúng tôi tìm hiểu về vấn đề này.

Thẩm tra là gì?

Theo Từ điển Luật học, thẩm tra là việc xem xét lại kỹ lưỡng dự án luật, pháp lệnh do Hội đồng dân tộc, Ủy ban pháp luật hoặc một ủy ban hữu quan của Quốc hội hay một ủy ban lâm thời được Quốc hội chỉ định tiến hành trước khi trình Ủy ban thường vụ Quốc hội. Cơ quan thẩm tra xem xét cả về hình thức và nội dung nhưng tập trung chủ yếu vào xem xét sự phù hợp của chủ trương, chính sách của Đảng, tính hợp hiến, hợp pháp; đối tượng; nội dung; phạm vi và tính khả thi của dự án.

Vai trò của hoạt động thẩm tra:

Thanh tra là giai đoạn quan trọng trong quá trình ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Thẩm tra là khâu cuối cùng trước khi dự thảo văn bản quy phạm pháp luật được trình lên cơ quan, cá nhân có thẩm quyền xem xét, quyết định ban hành văn bản.

Hoạt động thẩm tra là căn cứ để đánh giá dự thảo văn bản quy phạm pháp luật, góp phần đảm bảo chất lượng của văn bản. Thông qua kết qỉa của hoạt động thẩm tra, các cơ quan hữu quan, đặc biệt là các cơ quan có thẩm quyền ban hành văn bản sẽ có thêm cơ sở để xem xét và quyết định thông qua, ban hành văn bản.

Với cơ quan soạn thảo, thẩm tra có vai trò kiểm định lại kết quả làm việc, góp phần không nhỏ vào việc nâng cao trách nhiệm của cơ quan này. Những tham vấn trong các báo cáo thẩm tra được cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp thu, kịp thời sửa đổi đã mang lại chất lượng cao hơn cho dự thảo.

Thẩm tra là cơ chế đảm bảo, nâng cao sự phối hợp và giám sát lẫn nhau giữa các cơ quan có thẩm quyền trong xây dựng văn bản quy phạm pháp luật. Đối với chủ thể ban hành, việc thẩm tra sẽ hỗ trợ không nhỏ trong việc xem xét và thông qua dự thảo văn bản.

Phương thức thẩm tra:

Điều 66 Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015 quy định các phương thức thẩm tra dự án luật, pháp lệnh, dự thảo nghị quyết như sau:

- Cơ quan chủ trì thẩm tra phải tổ chức phiên họp toàn thể để thẩm tra. Đối với dự án, dự thảo trình Ủy ban thường vụ Quốc hội cho ý kiến trước khi trình Quốc hội thì có thể tổ chức phiên họp Thường trực Hội đồng dân tộc, Thường trực Ủy ban để thẩm tra sơ bộ.

- Cơ quan chủ trì thẩm tra có trách nhiệm mời cơ quan tham gia thẩm tra hoặc Thường trực cơ quan tham gia thẩm tra tham dự phiên họp thẩm tra.

Báo cáo thẩm tra:

Kết quả của hoạt động thẩm tra dự án luật, pháp lệnh, dự thảo nghị quyết được thể hiện rõ bằng báo cáo thẩm tra. Báo cáo thẩm tra phải thể hiện rõ quan điểm của cơ quan thẩm tra về những vấn đề thuộc nội dung thẩm tra, đề xuất những nội dung cần sửa đổi, bổ sung. Nội dung thẩm tra bao gồm: phạm vi, đối tượng điều chỉnh của văn bản; nội dung của dự thảo văn bản và những vấn đề còn có ý kiến khác nhau; việc giao và chuẩn bị văn bản quy định chi tiết (nếu có); sự phù hợp của nội dung dự thảo văn bản với chủ trương, đường lối của Đảng; tính hợp hiến, tính hợp pháp, tính thống nhất của dự thảo văn bản với hệ thống pháp luật; tính tương thích với điều ước quốc tế có liên quan mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên; tính khả thi của các quy định trong dự thảo văn bản; điều kiện bảo đảm về nguồn nhân lực, tài chính để bảo đảm thi hành văn bản quy phạm pháp luật; việc bảo đảm chính sách dân tộc, lồng ghép vấn đề bình đẳng giới trong dự thảo văn bản, nếu dự thảo văn bản có quy định liên quan đến vấn đề dân tộc, bình đẳng giới; ngôn ngữ, kỹ thuật và trình tự, thủ tục soạn thảo văn bản.

Báo cáo thẩm tra phải phản ánh đầy đủ ý kiến của thành viên cơ quan chủ trì thẩm tra, ý kiến của cơ quan tham gia thẩm tra về nội dung dự án, dự thảo; về việc dự án, dự thảo đủ hoặc chưa đủ điều kiện trình Ủy ban thường vụ Quốc hội, Quốc hội. Trong trường hợp cơ quan chủ trì thẩm tra có ý kiến dự án, dự thảo chưa đủ điều kiện trình Ủy ban thường vụ Quốc hội, Quốc hội thì báo cáo Ủy ban thường vụ Quốc hội xem xét trả lại hồ sơ cho cơ quan trình dự án, dự thảo để tiếp tục chỉnh lý, hoàn thiện dự án, dự thảo.

Trên đây Luật Hoàng Anh đã trình bày về phương thức thẩm tra và báo cáo thẩm tra dự án luật, pháp lệnh, dự thảo nghị quyết.

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2020)

Luật Hoàng Anh