Chuẩn bị khai mạc phiên tòa xét xử sơ thẩm là gì?

Tố tụng dân sự được hiểu là tổng thể các quy trình, thủ tục, công đoạn có mối quan hệ chặt chẽ, liên tiếp với nhau để thông qua đó các chủ thể tiến hành tố tụng áp dụng pháp luật, đưa ra các biện pháp cần thiết để giải quyết các tranh chấp dân sự một cách khách quan, công bằng, đúng pháp luật và đảm bảo các quyền và lợi ích hợp pháp của các chủ thể tham gia. Theo đó, chuẩn bị khai mạc phiên Tòa là phần thủ tục mở đầu cho quá trình xét xử diễn ra ngay sau đó. Để bảo đảm tính tôn nghiêm đồng thời để các chủ thể tham gia biết được tình hình thì trước khi khai mạc phải thực hiện một số thủ tục theo quy định của pháp luật.

Cơ sở pháp lý

Căn cứ Điều 237 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015 (BLTTDS) chuẩn bị khai mạc phiên tòa được quy định như sau:

“Điều 237. Chuẩn bị khai mạc phiên tòa

Trước khi khai mạc phiên tòa, Thư ký phiên tòa phải tiến hành các công việc sau đây:

1. Phổ biến nội quy phiên tòa.

2. Kiểm tra, xác định sự có mặt, vắng mặt của những người tham gia phiên tòa theo giấy triệu tập, giấy báo của Tòa án; nếu có người vắng mặt thì phải làm rõ lý do.

3. Ổn định trật tự trong phòng xử án.

4. Yêu cầu mọi người trong phòng xử án đứng dậy khi Hội đồng xét xử vào phòng xử án.”

Quy định của BLTTDS 2015 về chuẩn bị khai mạc phiên tòa.

Phiên tòa là hình thức hoạt động xét xử của Tòa án. Tùy theo tính chất của thủ tục xét xử mà có phiên tòa sơ thẩm, phúc thẩm, giám đốc thẩm và tái thẩm.

Chuẩn bị khai mạc phiên tòa là hoạt động tố tụng dân sự do Thư ký Tòa án thực hiện để kiểm tra sự có mặt của những người được Tòa án triệu tập, phổ biến nội quy phiên tòa, ổn định trật tự nơi xử án chuẩn bị cho việc khai mạc phiên tòa.

Việc thực hiện các công việc trong bước chuẩn bị khai mạc phiên tòa là nhiệm vụ của Thư ký phiên tòa. Theo đó, trước khi khai mạc phiên tòa, Thư ký phiên tòa phải tiến hành các công việc sau đây:

Thứ nhất, phổ biến nội quy phiên tòa.

Nội quy phiên tòa là các quy định về quy tắc xử sự các chủ thể tại phiên tòa. Nội quy phiên tòa có tính chất bắt buộc với các chủ thể phải tuân theo khi tham gia tố tụng tại phiên tòa. Bộ luật quy định nội quy phiên tòa để đảm bảo cho việc xét xử được trang nghiêm, bảo đảm an toàn về tính mạng và sức khỏe, nhân phẩm, danh dự cho những người tham gia phiên tòa, tạo điều kiện cho việc xét xử.

Việc phổ biến nội quy phiên tòa do Thư ký Tòa án thực hiện trước khi bắt đầu phiên tòa, Thư ký Tòa án đọc nguyên văn nội quy phiên tòa và có thể giải thích cụ thể thêm để những người tham gia phiên tòa hiểu rõ hơn. Khi phổ biến nội quy phiên tòa. Thư ký cũng có thể hướng dẫn những người tham gia tố tụng cách xưng hô tại phiên tòa.

Chủ tọa phiên tòa là người điều khiển phiên tòa và có trách nhiệm duy trì kỷ luật phiên tòa. Mọi người trong phòng xử án phải có thái độ tôn trọng Hội đồng xét xử, tuân theo sự điều khiển của Chủ tọa phiên tòa.

Theo đó, khi vào phòng xử án, mọi người đều phải chấp hành việc kiểm tra an ninh của lực lượng có trách nhiệm bảo vệ phiên tòa.  Nghiêm cấm mang vào phòng xử án vũ khí, hung khí, chất nổ, chất cháy, chất độc, chất phóng xạ, đồ vật cấm lưu hành, truyền đơn, khẩu hiệu và tài liệu, đồ vật khác ảnh hưởng đến sự tôn nghiêm của phiên tòa, trừ vật chứng của vụ án phục vụ cho công tác xét xử hoặc vũ khí, công cụ hỗ trợ được người có thẩm quyền mang theo để làm nhiệm vụ bảo vệ phiên tòa.

Người tham gia phiên tòa theo yêu cầu của Tòa án phải xuất trình giấy triệu tập, giấy mời, các giấy tờ có liên quan khác cho Thư ký phiên tòa tại bàn thư ký chậm nhất là 15 phút trước giờ khai mạc phiên tòa và ngồi đúng vị trí trong phòng xử án theo hướng dẫn của Thư ký phiên tòa; trường hợp đến muộn thì phải xuất trình giấy triệu tập, giấy mời, các giấy tờ có liên quan khác cho Thư ký phiên tòa thông qua lực lượng làm nhiệm vụ bảo vệ phiên tòa.

Nhà báo tham dự phiên tòa để đưa tin về diễn biến phiên tòa phải chấp hành sự điều khiển của chủ tọa phiên tòa về khu vực tác nghiệp. Nhà báo ghi âm lời nói, ghi hình ảnh của Hội đồng xét xử phải được sự đồng ý của chủ tọa phiên tòa. Việc ghi âm lời nói, ghi hình ảnh của đương sự, người tham gia tố tụng khác phải được sự đồng ý của họ.

Mọi người tham dự phiên tòa phải có trang phục nghiêm chỉnh; có thái độ tôn trọng Hội đồng xét xử, giữ trật tự và tuân theo sự điều khiển của chủ tọa phiên tòa. Không đội mũ, nón, đeo kính màu trong phòng xử án, trừ trường hợp có lý do chính đáng và được sự đồng ý của chủ tọa phiên tòa; không sử dụng điện thoại di động, không hút thuốc, không ăn uống trong phòng xử án hoặc có hành vi khác ảnh hưởng đến sự tôn nghiêm của phiên tòa.

Người tham gia phiên tòa theo yêu cầu của Tòa án phải có mặt tại phiên tòa trong suốt thời gian xét xử vụ án, trừ trường hợp được chủ tọa phiên tòa đồng ý cho rời khỏi phòng xử án khi có lý do chính đáng. Người dưới mười sáu tuổi không được vào phòng xử án, trừ trường hợp được Tòa án triệu tập tham gia phiên tòa.

Mọi người trong phòng xử án phải đứng dậy khi Hội đồng xét xử vào phòng xử án và khi tuyên án, trừ trường hợp đặc biệt được sự đồng ý của chủ tọa phiên tòa. Chỉ những người được Hội đồng xét xử đồng ý mới được hỏi, trả lời hoặc phát biểu. Người hỏi, trả lời hoặc phát biểu phải đứng dậy, trừ trường hợp vì lý do sức khỏe được chủ tọa phiên tòa đồng ý cho ngồi để hỏi, trả lời, phát biểu.

Thứ hai, kiểm tra, xác định sự có mặt, vắng mặt của những người tham gia phiên tòa theo giấy triệu tập, giấy báo của Tòa án như: đương sự, người đại diện, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự, người làm chứng, người giám định, người phiên dịch nếu có người vắng mặt thì phải làm rõ lý do.

Cuối cùng, sau khi kiểm tra sự có mặt của những người được triệu tập đến phiên tòa, Thư ký Tòa án ổn định trật tự trong phòng xử án. Phòng xử án là không gian tổ chức xét xử vụ án hình sự, hành chính; xét xử, giải quyết vụ việc dân sự, phá sản và xem xét, quyết định áp dụng biện pháp xử lý hành chính của Tòa án. Sau khi ổn định trật tự Thư ký Tòa án yêu cầu mọi người trong phòng xử án đứng dậy khi Hội đồng xét xử vào phòng xử án.

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết của Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015

Luật Hoàng Anh