Chuẩn bị xét đơn yêu cầu thông báo tìm kiếm người vắng mặt tại nơi cư trú?

Cơ sở pháp lý

Căn cứ Điều 382 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015 (BLTTDS) tuân thủ pháp luật về chuẩn bị xét đơn yêu cầu thông báo tìm kiếm người vắng mặt tại nơi cư trú được quy định như sau:

“Điều 382. Chuẩn bị xét đơn yêu cầu thông báo tìm kiếm người vắng mặt tại nơi cư trú

Trong thời hạn chuẩn bị xét đơn yêu cầu, Tòa án ra quyết định đình chỉ xét đơn yêu cầu thông báo tìm kiếm người vắng mặt tại nơi cư trú, nếu người bị yêu cầu thông báo tìm kiếm trở về và yêu cầu Tòa án đình chỉ việc xét đơn yêu cầu.”

Quy định về việc chuẩn bị xét đơn yêu cầu thông báo tìm kiếm người vắng mặt tại nơi cư trú.

Theo Luật cư trú 2020, nơi cư trú của công dân là việc công dân sinh sống tại một địa điểm thuộc đơn vị hành chính cấp xã hoặc đơn vị hành chính cấp huyện ở nơi không có đơn vị hành chính cấp xã (sau đây gọi chung là đơn vị hành chính cấp xã). Nơi cư trú của công dân là nơi thường trú hoặc nơi tạm trú.

+ Nơi thường trú là nơi công dân sinh sống ổn định, lâu dài và đã được đăng ký thường trú;

+ Nơi tạm trú là nơi công dân sinh sống trong một khoảng thời gian nhất định ngoài nơi thường trú và đã được đăng ký tạm trú.

Khi một người biệt tích 06 tháng liền trở lên thì những người có quyền, lợi ích liên quan có quyền yêu cầu Tòa án thông báo tìm kiếm người vắng mặt tại nơi cư trú theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự và có thể yêu cầu Tòa án áp dụng biện pháp quản lý tài sản của người vắng mặt tại nơi cư trú.

Việc chuẩn bị xét đơn yêu cầu thông báo tìm kiếm người vắng mặt tại nơi cư trú được thực hiện theo quy định về chuẩn bị xét đơn yêu cầu giải quyết việc dân sự nói chung được quy định tại Điều 366 BLTTDS 2015 bởi bản chất việc làm đơn yêu cầu Tòa án ra thông báo tìm kiếm người vắng mặt tại nơi cư trú cũng được coi là một việc dân sự. “Việc dân sự” là việc cơ quan, tổ chức, cá nhân không có tranh chấp, nhưng có yêu cầu Tòa án công nhận hoặc không công nhận một sự kiện pháp lý là căn cứ làm phát sinh quyền, nghĩa vụ dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động của mình hoặc của cơ quan, tổ chức, cá nhân khác; yêu cầu Tòa án công nhận cho mình quyền về dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động. Theo đó việc chuẩn bị xét đơn yêu cầu thông báo tìm kiếm người vắng mặt tại nơi cư trú được thực hiện như sau:

“1.Thời hạn chuẩn bị xét đơn yêu cầu là 01 tháng, kể từ ngày Tòa án thụ lý đơn yêu cầu, trừ trường hợp Bộ luật này có quy định khác.

2. Trong thời hạn chuẩn bị xét đơn yêu cầu, Tòa án tiến hành công việc sau đây:

a) Trường hợp xét thấy tài liệu, chứng cứ chưa đủ căn cứ để Tòa án giải quyết thì Tòa án yêu cầu đương sự bổ sung tài liệu, chứng cứ trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được yêu cầu của Tòa án;

b) Trường hợp đương sự có yêu cầu hoặc khi xét thấy cần thiết thì Thẩm phán ra quyết định yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân cung cấp tài liệu, chứng cứ; triệu tập người làm chứng, trưng cầu giám định, định giá tài sản. Nếu hết thời hạn chuẩn bị xét đơn yêu cầu quy định tại khoản 1 Điều này mà chưa có kết quả giám định, định giá tài sản thì thời hạn chuẩn bị xét đơn yêu cầu được kéo dài nhưng không quá 01 tháng;

c) Quyết định đình chỉ việc xét đơn yêu cầu và trả lại đơn yêu cầu, tài liệu, chứng cứ kèm theo nếu người yêu cầu rút đơn yêu cầu;

d) Quyết định mở phiên họp giải quyết việc dân sự.

3. Tòa án phải gửi ngay quyết định mở phiên họp giải quyết việc dân sự và hồ sơ việc dân sự cho Viện kiểm sát cùng cấp để nghiên cứu. Viện kiểm sát phải nghiên cứu trong thời hạn 07 ngày, kể từ ngày nhận được hồ sơ; hết thời hạn này, Viện kiểm sát phải trả hồ sơ cho Tòa án để mở phiên họp giải quyết việc dân sự.

4. Tòa án phải mở phiên họp để giải quyết việc dân sự trong thời hạn 15 ngày, kể từ ngày ra quyết định mở phiên họp.”

Theo quy định của BLTTDS 2015 nếu trong thời hạn chuẩn bị xét đơn yêu cầu nếu người yêu cầu rút đơn yêu cầu hoặc người bị yêu cầu thông báo tìm kiếm trở về và yêu cầu Tòa án đình chỉ việc xét đơn yêu cầu thì Tòa án ra quyết định đình chỉ xét đơn yêu cầu thông báo tìm kiếm người vắng mặt tại nơi cư trú.

Và hai trường hợp dẫn tới việc Tòa án ra quyết định đình chỉ xét đơn yêu cầu đó là:

- Người yêu cầu rút đơn yêu cầu;

- Người bị yêu cầu thông báo tìm kiếm trở về và yêu cầu Tòa án đình chỉ việc xét đơn yêu cầu.

Có thể thấy, việc Tòa án ra quyết định đình chỉ xét đơn yêu cầu căn cứ vào lý do “người bị yêu cầu thông báo tìm kiếm trở về và yêu cầu Tòa án đình chỉ việc xét đơn yêu cầu” là chưa thỏa đáng. Bởi theo quy định tại Điều luật này thì nếu một người bị thông báo tìm kiếm trở về nhưng không yêu cầu Tòa án đình chỉ việc xét đơn yêu cầu thì Tòa án cũng không ra quyết định đình chỉ và không đủ cơ sở pháp lý để ra quyết định đình chỉ việc xét đơn yêu cầu tìm kiếm đối với họ.

Ví dụ: trường hợp một người đang bị yêu cầu thông báo tìm kiếm trở về nơi cư trú trong tình trạng mất năng lực hành vi dân sự. Và người này không có người đại diện để thay mặt họ yêu cầu Tòa án đình chỉ việc xét đơn yêu cầu. Như vậy, họ sẽ không thể thực hiện được quyền yêu cầu của mình và Tòa án cũng không có cơ sở pháp lý để đình chỉ việc xét đơn yêu cầu thông báo tìm kiếm đối với họ theo quy định của BLTTDS mặc dù họ đã trở về.

Chính vì vậy thiết nghĩ Điều luật nên có sự điều chỉnh theo hướng chỉ cần quy định: “người bị yêu cầu thông báo tìm kiếm trở về và có thông tin hay bằng chứng chính xác về sự trở về của họ” thì sẽ là cơ sở để Tòa án ra quyết định đình chỉ việc xét đơn yêu cầu thông báo tìm kiếm đối với người đó.

Thẩm phán được phân công giải quyết việc xét đơn yêu cầu sẽ phải tiến hành mở phiên họp trong thời hạn Luật định kể từ ngày ra quyết định mở phiên họp.

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết của Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015

Luật Hoàng Anh