Nghĩa vụ nộp tiền tạm ứng chi phí xem xét, thẩm định tại chỗ?

Trong quá trình giải quyết các vụ án dân sự, nếu đương sự yêu cầu hoặc xét thấy cần thiết, Thẩm phán tiến hành việc xem xét, thẩm định tại chỗ. Việc xem xét, thẩm định tại chỗ chủ yếu được thực hiện đối với các vụ án trong giai đoạn sơ thẩm, đó là đo vẽ hiện trạng nhà đất tranh chấp, xem xét vật, kiến trúc, cây cối, hoa màu trên đất, xem xét tài sản, thẩm định vật tư, hàng hóa,… để giải quyết vụ án một cách chính xác. Việc xem xét, thẩm định tại chỗ sẽ phát sinh chi phí.

Cơ sở pháp lý

Căn cứ Điều 156 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015 (BLTTDS) tuân thủ pháp luật về nghĩa vụ nộp tiền tạm ứng chi phí xem xét, thẩm định tại chỗ được quy định như sau:

“Điều 156. Nghĩa vụ nộp tiền tạm ứng chi phí xem xét, thẩm định tại chỗ

1. Người yêu cầu Tòa án xem xét, thẩm định tại chỗ phải nộp tiền tạm ứng chi phí xem xét, thẩm định tại chỗ theo yêu cầu của Tòa án.

2. Trường hợp Tòa án xét thấy cần thiết và quyết định xem xét, thẩm định tại chỗ thì nguyên đơn, người yêu cầu giải quyết việc dân sự, người kháng cáo theo thủ tục phúc thẩm phải nộp tiền tạm ứng chi phí xem xét, thẩm định tại chỗ.”

Quy định về nghĩa vụ nộp tiền tạm ứng chi phí xem xét, thẩm định tại chỗ.

Tiền tạm ứng chi phí xem xét, thẩm định tại chỗ là số tiền mà Tòa án tạm tính để tiến hành việc xem xét, thẩm định tại chỗ.

Xem xét, thẩm định tại chỗ là biện pháp trong quá trình tố tụng nhằm thu thập tài liệu chứng cứ của Tòa án, chứng minh cho quyền khởi kiện của nguyên đơn. Đây là một biện pháp thu thập chứng cứ quan trọng, là căn cứ để giải quyết vụ việc dân sự một cách chính xác, đúng pháp luật, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp cho các bên đương sự.

Đương sự có đơn yêu cầu Tòa án xem xét, thẩm định tại chỗ, mà nội dung xem xét, thẩm định tại chỗ liên quan đến vụ kiện thì Thẩm phán được phân công giải quyết vụ án đó phải tiến hành xem xét, thẩm định tại chỗ theo yêu cầu của đương sự. Khi không tự mình thu thập được chứng cứ, tài liệu trong vụ án, đương sự (bao gồm nguyên đơn, bị đơn, người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan trong vụ án) có quyền yêu cầu Tòa án thu thập chứng cứ, tài liệu để đảm bảo cho quá trình giải quyết vụ án. Xem xét, thẩm định tại chỗ là một trong các biện pháp mà Tòa án áp dụng để tiến hành thu thập chứng cứ, tài liệu.

Về nguyên tắc, người nào yêu cầu Tòa án xem xét, thẩm định tại chỗ thì người đó có nghĩa vụ nộp tiền tạm ứng án phí xem xét và thẩm định tại chỗ. Bởi lẽ, số tiền nộp này nhằm mục đích chi trả cho các chi phí của việc tiến hành việc xem xét, thẩm định tại chỗ theo yêu cầu của chính đương sự này, đồng thời ràng buộc trách nhiệm của người đó trước yêu cầu của mình. Tuy nhiên, ngay cả trong trường hợp Tòa án xét thấy cần thiết và quyết định xem xét, thẩm định tại chỗ với mục đích chứng minh làm rõ các tình tiết, sự kiện khách quan làm cơ sở để giải quyết các yêu cầu của đương sự trong vụ việc đó. Do vậy,pháp luật đã xác định trường hợp Tòa án xét thấy cần thiết và quyết định xem xét, thẩm định tại chỗ thì “nguyên đơn”: là người khởi kiện, người được cơ quan, tổ chức, cá nhân khác do Bộ luật này quy định khởi kiện để yêu cầu Tòa án giải quyết vụ án dân sự khi cho rằng quyền và lợi ích hợp pháp của người đó bị xâm phạm; Người yêu cầu giải quyết việc dân sự: là người yêu cầu Tòa án công nhận hoặc không công nhận một sự kiện pháp lý làm căn cứ phát sinh quyền, nghĩa vụ về dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động của mình hoặc của cơ quan, tổ chức, cá nhân khác; yêu cầu Tòa án công nhận cho mình quyền về dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động; Người kháng cáo gồm: Đương sự, người đại diện hợp pháp của đương sự, cơ quan, tổ chức, cá nhân khởi kiện có quyền kháng cáo bản án sơ thẩm, quyết định tạm đình chỉ giải quyết vụ án dân sự, quyết định đình chỉ giải quyết vụ án dân sự của Tòa án cấp sơ thẩm để yêu cầu Tòa án cấp phúc thẩm giải quyết lại theo thủ tục phúc thẩm, phải nộp tiền tạm ứng chi phí xem xét, thẩm định tại chỗ. Mặc dù các chủ thể này không yêu cầu Tòa án tiến hành biện pháp xem xét, thẩm định tại chỗ.

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết của Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015

Luật Hoàng Anh