Những bản án, quyết định của Tòa án được thi hành?

Cơ sở pháp lý

Căn cứ Điều 482 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015 (BLTTDS) tuân thủ pháp luật về những bản án, quyết định của Tòa án được thi hành được quy định như sau:

“Điều 482. Những bản án, quyết định của Tòa án được thi hành

1. Bản án, quyết định dân sự của Tòa án được thi hành là bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật, bao gồm:

a) Bản án, quyết định hoặc phần bản án, quyết định của Tòa án cấp sơ thẩm không bị kháng cáo, kháng nghị theo thủ tục phúc thẩm;

b) Bản án, quyết định của Tòa án cấp phúc thẩm;

c) Quyết định giám đốc thẩm hoặc tái thẩm của Tòa án; quyết định của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao quy định tại Điều 360 của Bộ luật này;

d) Bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài, phán quyết của Trọng tài nước ngoài đã được Tòa án Việt Nam công nhận và cho thi hành tại Việt Nam.

2. Những bản án, quyết định sau đây của Tòa án cấp sơ thẩm được thi hành ngay mặc dù có thể bị kháng cáo, khiếu nại, kháng nghị, kiến nghị:

a) Bản án, quyết định về cấp dưỡng, trả công lao động, nhận người lao động trở lại làm việc, trả lương, trợ cấp thôi việc, trợ cấp mất sức lao động, trợ cấp mất việc làm, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế hoặc bồi thường thiệt hại về tính mạng, sức khỏe, tổn thất tinh thần của công dân; quyết định về tính hợp pháp của cuộc đình công;

b) Quyết định về việc áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời.”

Quy định về những bản án, quyết định của Tòa án được thi hành

Thi hành án dân sự là giai đoạn cuối cùng trong quá trình bảo vệ quyền, lợi ích của đương sự. Giai đoạn này rất quan trọng bởi nếu bản án, quyết định của Tòa án không được thi hành thì bản án đó cũng không được tính trên thực tế, đương sự vẫn chưa thực sự được bảo vệ quyền, lợi ích của mình. Hiện nay, thi hành án dân sự thuộc nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm của cơ quan thi hành án dân sự. Cùng với Tòa án thực hiện nhiệm vụ xét xử, Viện kiểm sát thực hiện nhiệm vụ giám sát hoạt động xét xử, cơ quan thi hành án dân sự có nhiệm vụ thi hành bản án, quyết định nhằm củng cố kết quả xét xử của tòa trên thực tế. Như vậy, trong bộ máy nhà nước, cơ quan thi hành án dân sự là cơ quan không thể thiếu trong việc bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của đương sự.

Bản án là một văn bản tố tụng do Thẩm phán, Hội thẩm nhân danh nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam ban hành để ghi nhận phán quyết của Tòa án sau khi xét xử một vụ án.

Quyết định là văn bản được ban hành trong trường hợp công bố một sự kiện hoặc giải quyết một vấn đề, một yêu cầu cụ thể nào đó.

Theo đó, bản án, quyết định dân sự của Tòa án được thi hành là bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật. Hiệu lực pháp luật là giá trị pháp lý của văn bản quy phạm pháp luật để thi hành hoặc áp dụng văn bản đó, thể hiện thứ bậc cao thấp của văn bản trong hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, thể hiện phạm vi tác động hoặc phạm vi điều chỉnh của văn bản về thời gian, không gian và về đối tượng áp dụng.

Và bản án, quyết định dân sự của Tòa án được thi hành là bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật, bao gồm:

- Bản án, quyết định hoặc phần bản án, quyết định của Tòa án cấp sơ thẩm không bị kháng cáo, kháng nghị theo thủ tục phúc thẩm;

Kháng cáo là hành vi tố tụng sau khi xử sơ thẩm, nếu đương sự không đồng ý với phán quyết của tòa sơ thẩm thì có quyền chống án. Thuật ngữ pháp lý gọi là “kháng cáo”, yêu cầu tòa cấp trên xét xử một lần nữa theo trình tự phúc thẩm.

Kháng nghị là hành vi tố tụng của người có thẩm quyền, thể hiện việc phản đối toàn bộ hoặc một phần bản án, quyết định của Tòa án với mục đích bảo đảm cho việc xét xử được chính xác, công bằng, đồng thời sửa chữa những sai lầm trong bản án, quyết định của Tòa án.

- Bản án, quyết định của Tòa án cấp phúc thẩm, vì bản án, quyết định phúc thẩm là kết quả xét xử của cấp xét xử thứ hai- cấp xét xử cuối cùng trong hai cấp xét xử mà đương sự được yêu cầu áp dụng nên bản án, quyết định phúc thẩm có hiệu lực pháp luật ngay sau khi tuyên, tức là được phép thi hành ngay sau khi tuyên.

- Quyết định giám đốc thẩm hoặc tái thẩm của Tòa án; quyết định của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao quy định tại Điều 360 của BLTTDS 2015;

Theo đó, ở thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm  vì là thủ tục xét lại bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật nên sau khi có quyết định về kết quả của việc xét lại, kết quả đó phải có ngay hiệu lực để thi hành. Ngoài ra, quyết định của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao khi xem xét lại quyết định theo quy định tại Điều 360 của BLTTDS 2015 cũng có ngay hiệu lực pháp luật, tức là được phép thi hành.

- Bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài, phán quyết của Trọng tài nước ngoài đã được Tòa án Việt Nam công nhận và cho thi hành tại Việt Nam.

Phán quyết của trọng tài nước ngoài là phán quyết do Trọng tài nước ngoài tuyên ở ngoài lãnh thổ Việt Nam hoặc ở trong lãnh thổ Việt Nam để giải quyết tranh chấp do các bên thỏa thuận lựa chọn.

Ngoài ra, Những bản án, quyết định sau đây của Tòa án cấp sơ thẩm được thi hành ngay mặc dù có thể bị kháng cáo, khiếu nại, kháng nghị, kiến nghị:

- Bản án, quyết định về cấp dưỡng, trả công lao động, nhận người lao động trở lại làm việc, trả lương, trợ cấp thôi việc, trợ cấp mất sức lao động, trợ cấp mất việc làm, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế hoặc bồi thường thiệt hại về tính mạng, sức khỏe, tổn thất tinh thần của công dân; quyết định về tính hợp pháp của cuộc đình công. Nhìn chung những bản án, quyết định được thi hành này đều được xuất phát từ nhu cầu cấp bách của đương sự, đều liên quan đến khoản tiền dùng để đáp ứng nhu cầu sinh hoạt tối thiểu của đương sự hoặc đương sự trong bản án, quyết định được thi hành ngay là người chưa thành niên, người lao động đang rất cần một khoản tiền để duy trì mức sống tối thiểu, nếu không thi hành ngay thì cuộc sống, sức khỏe, tài sản của họ sẽ bị ảnh hưởng.

- Quyết định về việc áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời cũng là một quyết định tố tụng của Tòa án được thi hành ngay. Mặc dù quyết định này chỉ là giải pháp tạm thời mà Tòa án quyết định áp dụng để giải quyết tình thế khẩn cấp của vụ việc dân sự chứ không phải là quyết định giải quyết nội dung vụ việc nhưng do tính khẩn cấp nên quyết định tạm thời này phải được thi hành ngay nếu không thiệt hại sẽ xảy ra. Thông thường quyết định áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời sẽ có hiệu lực đến khi Tòa án ra được bản án, quyết định chính thức giải quyết nội dung vụ việc dân sự nên quyết định này sau khi ban hành sẽ được thi hành ngay để kịp thời ngăn chặn việc tẩu tán tài sản, ngăn chặn việc hủy hoại chứng cứ, đảm bảo thi hành án trong thực tiễn.

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết của Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015

Luật Hoàng Anh