Quy trình, thủ tục chuyển vụ việc dân sự cho Tòa án khác; giải quyết tranh chấp về thẩm quyền?

1. Cơ sở pháp lý

Căn cứ Điều 41 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015 (BLTTDS) tuân thủ pháp luật về chuyển vụ việc dân sự cho Tòa án khác; giải quyết tranh chấp về thẩm quyền được quy định như sau:

“Điều 41. Chuyển vụ việc dân sự cho Tòa án khác; giải quyết tranh chấp về thẩm quyền

1. Vụ việc dân sự đã được thụ lý mà không thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án đã thụ lý thì Tòa án đó ra quyết định chuyển hồ sơ vụ việc dân sự cho Tòa án có thẩm quyền và xóa tên vụ án đó trong sổ thụ lý. Quyết định này phải được gửi ngay cho Viện kiểm sát cùng cấp, đương sự, cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan.

Đương sự, cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan có quyền khiếu nại, Viện kiểm sát có quyền kiến nghị quyết định này trong thời hạn 03 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được quyết định. Trong thời hạn 03 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được khiếu nại, kiến nghị, Chánh án Tòa án đã ra quyết định chuyển vụ việc dân sự phải giải quyết khiếu nại, kiến nghị. Quyết định của Chánh án Tòa án là quyết định cuối cùng.

2. Tranh chấp về thẩm quyền giữa các Tòa án nhân dân cấp huyện trong cùng một tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương do Chánh án Tòa án nhân dân cấp tỉnh giải quyết.

3. Tranh chấp về thẩm quyền giữa các Tòa án nhân dân cấp huyện thuộc các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương khác nhau hoặc giữa các Tòa án nhân dân cấp tỉnh thuộc thẩm quyền giải quyết theo lãnh thổ của Tòa án nhân dân cấp cao thì do Chánh án Tòa án nhân dân cấp cao giải quyết.

4. Tranh chấp về thẩm quyền giữa các Tòa án nhân dân cấp huyện thuộc các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương khác nhau hoặc giữa các Tòa án nhân dân cấp tỉnh thuộc thẩm quyền giải quyết theo lãnh thổ của các Tòa án nhân dân cấp cao khác nhau do Chánh án Tòa án nhân dân tối cao giải quyết.”

2. Quy định của BLTTDS 2015 về chuyển vụ việc dân sự cho Tòa án khác; giải quyết tranh chấp về thẩm quyền.

Các vụ việc dân sự, hôn nhân gia đình, kinh doanh, thương mại và lao động đều được Tòa án có thẩm quyền giải quyết theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên, theo quy định của BLTTDS, thẩm quyền của Tòa án được chia ra nhiều loại khác nhau. Do vậy, có những vụ việc dân sự thuộc thẩm quyền giải quyết của nhiều Tòa án khác nhau. Ví dụ tranh chấp về bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng thì có thể do Tòa án nơi nguyên đơn cư trú giải quyết hoặc Tòa án nơi xảy ra vụ việc giải quyết nhưng cũng có những vụ việc thẩm quyền giải quyết lại chỉ thuộc về một Tòa án cụ thể. Do đó, khi có vụ việc dân sự xảy ra có nhiều trường hợp nộp hồ sơ khởi kiện không đúng Tòa án có thẩm quyền. Trường hợp này theo quy định của pháp luật nếu Tòa án phát hiện ra ngay tai giai đoạn nhận đơn thì Tòa án sẽ trả lại đơn cho người khởi kiện. Còn nếu Tòa án nhận đơn, ghi vào sổ thụ lý vụ án, sau đó nghiên cứu hồ sơ thấy vụ việc không thuộc thẩm quyền của mình  thì Tòa án sẽ phải ra quyết định  chuyển hồ sơ vụ việc dân sự cho Tòa án có thẩm quyền và xóa tên vụ án đó trong sổ thụ lý. Quyết định chuyển hồ sơ vụ việc dân sự do Thẩm phán được phân công giải quyết vụ việc dân sự ký tên và đóng dấu của Tòa án. Trong trường hợp đương sự đã nộp tiền tạm ứng án phí, thì Tòa án chuyển hồ sơ vụ việc dân sự không phải trả lại tiền tạm ứng án phí cho đương sự mà tiền tạm ứng án phí đã nộp được xử lý khi Tòa án có thẩm quyền giải quyết vụ việc dân sự. Quyết định này phải được gửi ngay cho đương sự, cá nhân, cơ quan, tổ chức có liên quan. Tòa án có thẩm quyền sau khi nhận được quyết định chuyển vụ việc dân sự và hồ sơ vụ việc dân sự dân sự phải vào sổ thụ lý và tiếp tục giải quyết vụ việc đó theo quy định chung. Quyết định này phải được lập thành văn bản và phải được gửi ngay cho Viện kiểm sát cùng cấp để Viện kiểm sát giám sát và gửi cho các đương sự, cá nhân, cơ quan, tổ chức có liên quan để họ được biết về quá trình giải quyết vụ việc.

Tuy nhiên để bảo đảm quyền lợi cho các đương sự, cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan, pháp luật quy định họ có quyền khiếu nại khi cho rằng quyết định chuyển hồ sơ vụ việc dân sự đó không phù hợp với quy định của pháp luật, ảnh hưởng đến quyền lợi ích hợp pháp của mình. Bên cạnh đó, Luật cũng quy định Viện kiểm sát có quyền kiến nghị quyết định này trong thời hạn 3 ngày làm việc kể từ ngày nhận được khiếu nại, kiến nghị, Chánh án Tòa án đã ra quyết định chuyển vụ việc dân sự phải giải quyết khiếu nại, kiến nghị Quyết định của Tòa án là giải quyết cuối cùng.

Trong trường hợp có tranh chấp xảy ra được giải quyết như sau: Tranh chấp về thẩm quyền giữa các Tòa án nhân dân cấp huyện trong cùng một tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương do Chánh án Tòa án nhân dân cấp tỉnh giải quyết; Tranh chấp về thẩm quyền giữa các Tòa án nhân dân cấp huyện thuộc các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương khác nhau hoặc giữa các Tòa án nhân dân cấp tỉnh thuộc thẩm quyền giải quyết theo lãnh thổ của Tòa án nhân dân cấp cao thì do Chánh án Tòa án nhân dân cấp cao giải quyết; Tranh chấp về thẩm quyền giữa các Tòa án nhân dân cấp huyện thuộc các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương khác nhau hoặc giữa các Tòa án nhân dân cấp tỉnh thuộc thẩm quyền giải quyết theo lãnh thổ của các Tòa án nhân dân cấp cao khác nhau do Chánh án Tòa án nhân dân tối cao giải quyết.

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết của Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015

Luật Hoàng Anh