Tại sao người phiên dịch phải có mặt tại phiên tòa sơ thẩm?

Cơ sở pháp lý

Căn cứ Điều 231 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015 (BLTTDS) tuân thủ pháp luật về sự có mặt của người phiên dịch được quy định như sau:

“Điều 231. Sự có mặt của người phiên dịch

1. Người phiên dịch có nghĩa vụ tham gia phiên tòa theo giấy triệu tập của Tòa án.

2. Trường hợp người phiên dịch vắng mặt mà không có người khác thay thế thì Hội đồng xét xử quyết định hoãn phiên tòa.”

Quy định của BLTTDS 2015 về sự có mặt của người phiên dịch

Người phiên dịch là người có khả năng dịch từ một ngôn ngữ khác ra tiếng Việt và ngược lại trong trường hợp có người tham gia tố tụng không sử dụng được tiếng Việt. Người phiên dịch được một bên đương sự lựa chọn hoặc các bên đương sự thỏa thuận lựa chọn và được Tòa án chấp nhận hoặc được Tòa án yêu cầu để phiên dịch.

Trường hợp, người biết chữ của người khuyết tật nhìn hoặc biết nghe, nói bằng ngôn ngữ, ký hiệu của người khuyết tật nghe, nói cũng được coi là người phiên dịch. Trường hợp chỉ có người đại diện hoặc người thân thích của người khuyết tật nhìn hoặc người khuyết tật nghe, nói biết được chữ, ngôn ngữ, ký hiệu của người khuyết tật thì người đại diện hoặc người thân thích có thể được Tòa án chấp nhận làm người phiên dịch cho người khuyết tật đó.

Người phiên dịch có quyền, nghĩa vụ sau đây:

- Phải có mặt theo giấy triệu tập của Tòa án;

- Phải phiên dịch trung thực, khách quan, đúng nghĩa;

- Đề nghị người tiến hành tố tụng, người tham gia tố tụng giải thích thêm nội dung cần phiên dịch;

- Không được tiếp xúc với người tham gia tố tụng khác nếu việc tiếp xúc đó làm ảnh hưởng đến tính trung thực, khách quan, đúng nghĩa khi phiên dịch;

- Được thanh toán các chi phí có liên quan theo quy định của pháp luật;

- Phải cam đoan trước Tòa án về việc thực hiện quyền, nghĩa vụ của mình.

Theo quy định tại Điều 225 BLTTDS 2015: “Tòa án phải trực tiếp xác định những tình tiết của vụ án bằng cách nghe lời trình bày của nguyên đơn, bị đơn, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án, người đại diện hợp pháp, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự và những người tham gia tố tụng khác, cơ quan, tổ chức được mời tham dự phiên tòa; hỏi và nghe trả lời câu hỏi; xem xét, kiểm tra tài liệu, chứng cứ đã thu thập được; điều hành và nghe tranh luận giữa các đương sự; nghe Kiểm sát viên phát biểu ý kiến của Viện kiểm sát. Như vậy, việc xét xử phải bằng lời nói và được tiến hành tại phòng xử án. Nếu người tham gia tố tụng không sử dụng được Tiếng việt mà không có người phiên dịch thì phiên tòa không thể đảm bảo tính khách quan, minh bạch. Do vậy, trong mọi trường hợp khi người phiên dịch vắng mặt mà không có người khác thay thế thì Hội đồng xét xử phải quyết định hoãn phiên Tòa. Hoãn phiên tòa là Tạm ngừng trong một thời gian nhất định việc xét xử vụ án theo trình tự sơ thẩm hoặc phúc thẩm trong những trường hợp do pháp luật quy định.

Pháp luật quy định những trường hợp hoãn phiên tòa xét xử:

- Trường hợp phải thay đổi Thẩm phán, Hội thẩm nhân dân, Thẩm tra viên, Thư ký Tòa án (Khoản 2 Điều 56);

- Trường hợp phải thay đổi Kiểm sát viên (Khoản 2 Điều 62)

- Khi phải thay đổi người giám định, người phiên dịch (Khoản 2 Điều 84);

- Khi đương sự hoặc người đại diện của họ, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự vắng mặt lần thứ nhất tại phiên tòa hoặc vắng mặt lần thứ hai nhưng do bất khả kháng hoặc trở ngại khách quan và không có đơn đề nghị xét xử vắng mặt (Điều 227);

- Khi người làm chứng vắng mặt gây khó khăn, ảnh hưởng đến việc giải quyết khách quan, toàn diện vụ án tại phiên tòa (Khoản 2 Điều 229);

- Trường hợp người giám định vắng mặt thì HĐXX quyết định vẫn tiến hành xét xử hoặc hoãn phiên tòa (Khoản 2 Điều 230);

- Trường hợp người phiên dịch vắng mặt mà không có người khác thay thế (Khoản 2 Điều 231);

- Khi có người tham gia tố tụng vắng mặt tại phiên tòa mà không thuộc trường hợp Tòa án phải hoãn phiên tòa thì chủ tọa phiên tòa phải hỏi xem có ai đề nghị hoãn phiên tòa hay không; nếu có người đề nghị thì Hội đồng xét xử xem xét, quyết định theo thủ tục do Bộ luật này quy định và có thể chấp nhận hoặc không chấp nhận; trường hợp không chấp nhận thì phải nêu rõ lý do (Điều 241).

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết của Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015

Luật Hoàng Anh