Thẩm quyền giải quyết của Tòa án nhân dân cấp tỉnh?

1. Cơ sở pháp lý

Căn cứ Điều 37 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015 (BLTTDS) tuân thủ pháp luật về thẩm quyền của Tòa án nhân dân cấp tỉnh được quy định như sau:

“Điều 37. Thẩm quyền của Tòa án nhân dân cấp tỉnh

1. Tòa án nhân dân cấp tỉnh có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục sơ thẩm những vụ việc sau đây:

a) Tranh chấp về dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động quy định tại các Điều 26, 28, 30 và 32 của Bộ luật này, trừ những tranh chấp thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án nhân dân cấp huyện quy định tại khoản 1 và khoản 4 Điều 35 của Bộ luật này;

b) Yêu cầu về dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động quy định tại các Điều 27, 29, 31 và 33 của Bộ luật này, trừ những yêu cầu thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án nhân dân cấp huyện quy định tại khoản 2 và khoản 4 Điều 35 của Bộ luật này;

c) Tranh chấp, yêu cầu quy định tại khoản 3 Điều 35 của Bộ luật này.

2. Tòa án nhân dân cấp tỉnh có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục sơ thẩm những vụ việc dân sự thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án nhân dân cấp huyện quy định tại Điều 35 của Bộ luật này mà Tòa án nhân dân cấp tỉnh tự mình lấy lên để giải quyết khi xét thấy cần thiết hoặc theo đề nghị của Tòa án nhân dân cấp huyện.”

2. Quy định của BLTTDS 2015 về thẩm quyền của Tòa án nhân dân cấp tỉnh.

Dựa vào tính chất phức tạp của một số loại vụ việc đòi hỏi kinh nghiệm chuyên môn, nghiệp vụ của đội ngũ cán bộ Tòa án hoặc theo yêu cầu về sự vô tư, khách quan trong tố tụng, Điều 37 BLTTDS 2015 đã quy định theo hướng Tòa án cấp huyện không có thẩm quyền sơ thẩm đối với 1 số vụ việc nhất định mà thẩm quyền này sẽ thuộc về Tòa án nhân dân cấp tỉnh. Những vụ việc có tính chất phức tạp đòi hỏi kinh nghiệm chuyên môn, nghiệp vụ của đội ngũ cán bộ Tòa án thuộc thẩm quyền sơ thẩm của Tòa án cấp tỉnh bao gồm:

- Các tranh chấp về bồi thường thiệt hại do áp dụng biện pháp ngăn chặn hành chính không đúng quy định của pháp luật về cạnh tranh quy định tại khoản 7 Điều 26 BLTTDS 2015;

- Các tranh chấp thương mại quy định tại khoản 2, 3,4,5 Điều 30 BLTTDS 2015, như tranh chấp về quyền sở hữu trí tuệ, chuyển giao công nghệ giữa cá nhân, tổ chức với nhau và có mục đích lợi nhuận; tranh chấp giữa người chưa phải là thành viên công ty nhưng có giao dịch về chuyển nhượng phần vốn góp với công ty, thành viên công ty;

- Các yêu cầu công nhận hay không công nhận phán quyết của Tòa án, Trọng tài nước ngoài về dân sự, hôn nhân và gia đình, về kinh doanh, thương mại, lao động (khoản 5 Điều 27, khoản 9 Điều 29, khoản 4, 5 Điều 31 và khoản 4 Điều 33 BLTTDS);

- Yêu cầu liên quan đến việc Trọng tài thương mại Việt Nam giải quyết tranh chấp theo quy định của pháp luật về Trọng tài thương mại (khoản 2 Điều 31 BLTTDS 2015);

- Yêu cầu bắt giữ tàu bay, tàu biển theo quy định của pháp luật hàng không dân dụng Việt Nam, về hàng hải Việt Nam (khoản 3 Điều 31 BLTTDS 2015);

- Các tranh chấp, yêu cầu về dân sự, hôn nhân và gia đình về kinh doanh thương mại, lao động có đương sự hoặc tài sản ở nước ngoài hoặc cần phải ủy thác tư pháp cho cơ quan đại diện của Việt Nam ở nước ngoài, trừ các vụ việc về hôn nhân và gia đình ở khu vực biên giới theo quy định tại khoản 4 Điều 35 BLTTDS 2015 (khoản 3 Điều 35 và điểm c khoản 1 Điều 37 BLTTDS 2015).

Ngoài ra, theo đề nghị của Toà án cấp huyện hoặc khi xét thấy cần thấy thì Tòa án cấp tỉnh có thể lấy những vụ việc thuộc thẩm quyền sơ thẩm của Tòa án cấp huyện lên để giải quyết nhằm đáp ứng yêu cầu về kinh nghiệm chuyên môn, nghiệp vụ của cán bộ Tòa án hoặc đảm bảo tính vô tư khách quan trong tố tụng. Trong thực tiễn tư pháp Việt Nam, Tòa án nhân dân tối cao đã từng hướng dẫn theo hướng Tòa án cấp tỉnh có thể lấy những vụ việc thuộc thẩm quyền của Tòa án cấp huyện để giải quyết trong những trường hợp việc vận dụng pháp luật chính sách có nhiều khó khăn, phức tạp; việc điều tra, thu thập chứng cứ có nhiều khó khăn, phức tạp, việc điều tra, thu thập chứng cứ có nhiều khó khăn hoặc phải giám định kỹ thuật phức tạp. Ngoài ra, theo yêu cầu của đương sự, Tòa án cấp tỉnh cũng có thể lấy những vụ việc thuộc thẩm quyền của Tòa án lên cấp huyện để giải quyết nếu xét xử thấy có lý do chính đáng.

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết của Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015

Luật Hoàng Anh