Thay đổi địa vị tố tụng khi nào?

Thứ ba, 31/01/2023, 16:57:07 (GMT+7)

Bài viết trình bày về nội dung thay đổi địa vị tố tụng trong hoạt động tố tụng.

Cơ sở pháp lý

Căn cứ Điều 245 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015 (BLTTDS) tuân thủ pháp luật về thay đổi địa vị tố tụng được quy định như sau:

“Điều 245. Thay đổi địa vị tố tụng

1. Trường hợp nguyên đơn rút toàn bộ yêu cầu khởi kiện, nhưng bị đơn vẫn giữ nguyên yêu cầu phản tố của mình thì bị đơn trở thành nguyên đơn và nguyên đơn trở thành bị đơn.

2. Trường hợp nguyên đơn rút toàn bộ yêu cầu khởi kiện, bị đơn rút toàn bộ yêu cầu phản tố, nhưng người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan vẫn giữ nguyên yêu cầu độc lập của mình thì người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trở thành nguyên đơn, người bị khởi kiện theo yêu cầu độc lập trở thành bị đơn.”

Quy định của BLTTDS 2015 về thay đổi địa vị tố tụng 

Khi Hội đồng xét xử đã xem xét chấp nhận cho các bên đương sự quyền được thay đổi bổ sung, rút một phần hay toàn bộ yêu cầu thì có thể sẽ dẫn đến việc thay đổi địa vị tố tụng. Việc “đổi ngôi” trong tố tụng đã làm cho địa vị tố tụng của các đương sự trong vụ án khác đi so với thời điểm Tòa án mới thụ lý vụ án dân sự. BLTTDS 2015 đã xác nhận sự thay đổi này trong Điều 245 BLTTDS 2015.

Theo quy định của Bộ Luật tố tụng dân sự về xác định tư cách tham gia tố tụng của các đương sự thì nguyên đơn là người khởi kiện để yêu cầu Tòa án giải quyết vụ án dân sự; Bị đơn là người bị nguyên đơn khởi kiện; người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan là người tuy không khởi kiện, không bị kiện những việc giải quyết vụ án dân sự có liên quan đến quyền lợi, nghĩa vụ của. Trong quá trình giải quyết vụ án, Toà án có thể thay đổi địa vị tố tụng của các đương sự nếu xảy ra trường hợp nguyên đơn rút toàn bộ yêu cầu khởi kiện nhưng bị đơn vẫn giữ nguyên yêu cầu phản tố của mình thì bị đơn trở thành nguyên đơn và nguyên đơn trở thành bị đơn; nếu trường hợp nguyên đơn rút toàn bộ yêu cầu khởi kiện; bị đơn rút toàn bộ yêu cầu phản tố nhưng người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan vẫn giữ nguyên yêu cầu độc lập thì người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trở thành nguyên đơn và người có nghĩa vụ với yêu cầu độc lập là bị đơn.

Việc thay đổi địa vị tố tụng được xuất phát từ nguyên tắc quyền quyết định và tự định đoạt của đương sự, đương sự có quyền chấm dứt, thay đổi yêu cầu của mình trong bất kỳ giai đoạn nào của quá trình giải quyết vụ án, nếu sự thay đổi đó không vượt quá phạm vi yêu cầu khởi kiện ban đầu.

Ngoài ra, việc thay đổi địa vị tố tụng còn được quy định tại Điều 33 nghị quyết Số: 05/2012/NQ-HĐTP ngày 03 tháng 12 năm 2012 của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao, quy định như sau:

“Điều 33. Thay đổi địa vị tố tụng

Trường hợp tại phiên tòa có đương sự rút yêu cầu, thì tùy từng trường hợp mà giải quyết như sau:

1. Nếu nguyên đơn rút toàn bộ yêu cầu khởi kiện, nhưng bị đơn vẫn giữ yêu cầu phản tố của mình theo quy định tại khoản 1 Điều 219 của BLTTDS, thì Hội đồng xét xử:

a) Ra quyết định đình chỉ xét xử đối với toàn bộ yêu cầu của nguyên đơn đã rút theo quy định tại khoản 2 Điều 218 của BLTTDS;

b) Công bố việc thay đổi địa vị tố tụng của các đương sự. Bị đơn vẫn giữ nguyên yêu cầu phản tố của mình trở thành nguyên đơn; nguyên đơn đã rút toàn bộ yêu cầu của mình trở thành bị đơn.

2. Nếu nguyên đơn rút toàn bộ yêu cầu khởi kiện, bị đơn rút toàn bộ yêu cầu phản tố, nhưng người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan vẫn giữ nguyên yêu cầu độc lập của mình theo quy định tại khoản 2 Điều 219 của BLTTDS, thì Hội đồng xét xử:

a) Ra quyết định đình chỉ xét xử đối với toàn bộ yêu cầu của nguyên đơn, của bị đơn đã rút theo quy định tại khoản 2 Điều 218 của BLTTDS.

b) Công bố công khai tại phiên toà việc thay đổi địa vị tố tụng tùy theo mối quan hệ giữa các đương sự liên quan đến yêu cầu độc lập của người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan.

3. Việc thay đổi địa vị tố tụng của đương sự phải được ghi vào biên bản phiên tòa và phải được ghi trong bản án.”

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết của Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015

Luật Hoàng Anh

Dịch vụ pháp lý

Để nhận tin tức và quà tặng từ Luật Hoàng Anh

Đăng ký email

Số điện thoại nhận tin

© Bản quyền thuộc về -Luật Hoàng Anh- Mọi sự sao chép phải được sự chấp thuận của Luật Hoàng Anh bằng văn bản.
Lên đầu trang zalo.png messenger.png 0908 308 123
Tư  vn  min  phí  ngay Chat  vi  lut  sư